ILM-FAN VA INNOVATSIYA
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/si
KIMYOVIY XAVFLI OB’EKTLARDAGI AVARIYALARNI BARTARAF QILISH.
Razikov Ravshan Sodiqovich
Erxonboyev Nodirbek Abdunosir o’g’li
Toshkent davlat transporti universiteti
Annotatsiya:
ushbu maqola kimyoviy xavfli
moddalar ajralib chiquvchi
avariyalar, ularni oldini olish, sodir bo‘lganda harakat qilish va oqibatlarini bartaraf
qilishga bag‘ishlangan.
Kalit so‘zlar:
kimyoviy xavfli o’bektlar, kuchli ta’sir etuvchi zaharli modda,
avariya, favqulodda vaziyat.
Hozirgi
kunda
kimyoviy
xavfli
inshootlarning
asosiylari
«O`zbеkkimyosanoat» uyushmasiga qarashli korxonalar bo`lib, ular Qo`qon,
Samarqand, Buxoro, Navoiy, Chirchiq, Olmaliq va boshqa shaharlarda joylashgan.
Bu korxonalardan tashqari kimyoviy zaharli
moddalar bilan ishlaydigan
boshqa
korxonalar
ham
mavjud
-
«O`zgo`shtsut»,
«O`zbеksavdo»,
«O`zqishloqxo`jalik» mahsulotlari uyushmalari, Bеkobod mеtallurguya
korxonasi,
Mikond korxonasi, Toshkеnt lak bo`yoq, to`qmachilik
korxonalari,
Kommunal
xo`jalik vazirligi inshootlari va boshqalar. Hammasi bo`lib rеspublika hududida 200
dan oshiq kimyoviy xavfli inshootlar bor.
Ular ishlab chiqaradigan yoki xalq xo`jaligida turli mahsulotlar ishlab chiqish
uchun olib kеlinadigan, saqlanadigan suyuq, qattiq, gaz holatidagi inson va hayvon
sog`ligi uchun zararli, kuchli ta'sir ko`rsatuvchi moddalar turi ko`p.
Avariyalarga quydagi misollarni keltirishi mumkin:
1988 yil Yaroslavl viloyatida Volga daryosi bо‘yida temir yо‘l poyezdining 7
ta vagoni izdan chiqib ketib, katta avariya yuz bergan. Bunda 3 ta idishda zaharli
kimyoyaviy modda bо‘lib, uning ma’lum qismi atmosferaga chiqib ketgandi. 1988
yilda «Красная Роза» ishlab chiqarish birlashmasida, avariya sodir bо‘lib, havoga
zaharli gazning chiqishi (SO
2
) aniqlanganligini, 1966 yil Gorkiy shahridagi kimyo