Mavzu: Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini o‘stirish metodologiyasiga oid tadqiqotlar tahlili (Esse yozish va taqdimot tayyorlash) Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini o’stirishning tarixiy ahamiyati va hozirgi kundagi holati

Til va muloqot fanidan
Akbarova Oysoibaxonning
1-mustaqil ish yo‘riqnomasi
Mavzu: Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini o‘stirish metodologiyasiga oid tadqiqotlar tahlili (Esse yozish va taqdimot tayyorlash)


Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini o’stirishning tarixiy ahamiyati va hozirgi kundagi holati
Men ushbu esseni ma’lumotlar yeg’ib olib keyin yozdim. Esseyimda maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalar nutqini o’stirishning dolzarbligi, tarixiy kelib chiqishi, hozirgi kundagi holati va amaliy ahamiyatini yoritib berganman.
Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirish “Ilk qadam” Davlat oʼquv dasturida belgilangan bolalarga taʼlim berishda kompetentsiyaviy yondashuvning muhim qismi sanaladi. 6-7 yoshli bolaning umumiy muhim kompetentsiyalari sifatida birinchi navbatda, kommunikativ kompetentsiya, yaʼni muloqot vositalaridan turli vaziyatlarda foydalana bilish koʼnikmasini shakllantirish belgilangan. Demak, tarbiyalanuvchilarning oʼyin, bilish va ijtimoiy kompetentsiyasi qatorida muloqot kompetentsiyasi asosiy oʼrinni egallaydi. Shunday ekan, MTTda har bir taʼlimiy faoliyat mazmunida bolaning nutqini oʼstirish va muloqotchanlik koʼnikmalarini shakllantirish asosiy vazifa hisoblanadi. Bola yangi bilimlarni oʼyinlar va didaktik vositalar asosida oʼzlashtirganida samaradorlik yuqori boʼladi. Yaʼni badiiy adabiyotni oddiy oʼqib berishdan koʼra innovatsion taʼlim texnologiyalarini qoʼllagan holda faoliyatga tatbiq etish har bir bolaning nutqini rivojlantirish jarayonini taʼminlaydi, tezlashtiradi va shu bilan taʼlim sifatini oshirishga yordam beradi. Buning uchun maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirishning yangi texnologiyalarini ishlab chiqish va jarayonda faol qoʼllash talab etiladi. Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini shakllantirish muhim va qiyin vazifadir. Ushbu muammoni muvaffaqiyatli hal qilish ham bolalarni yaqinlashib kelayotgan maktabga tayyorlash uchun, ham boshqalar bilan qulay muloqot qilish uchun zarurdir. Bolalar nutqini rivojlantirish boʼyicha yurtimiz va MDH davlatlari pedagoglari qator izlanishlar olib borishganki, xususan, R.Inogʼomova, L.Moʼminova, V.Gerbova, M.Konin, G.Lyamina, O.Ushakovalarning pedagogik xazinasidan foydalanib MTTda nutq oʼstirish ishlarini mazmunli tashkil etish mumkin.
Ushinskiy «Rus tilini dastlabki o’qitish» (1864) sarlavhali maqоlasida bir qancha qimmatli mеtоdik ko’rsatmalar bеrdi. Uning fikricha, o’qitishning uchta vazifasi bоr: 1) bоlaning nutqini o’stirish; 2) bоlalarni rus tilinining bоyligidan оngli suratda fоydalanishga o’rgatish va 3) tilning mantiqini (grammatikasini) o’zlashtirish. Bu uch vazifa bir vaqtda birlikda bajariladi.
Rоssiyada o’qishga o’rgatishda