Мundarija kirish I. Bob. Tashqi fotoeffekt

ANNOTATSIYA
Kurs ishida Tashqi fotoeffekt va Komton effekta haqida va uning yaratilishi haqidagi fikrlar, boshqa olimlarning fotoeffekt haqida bidirgan fikirlar to’g’risida,va nazariyalar bo’yicha fikr yuritiladi. So’nggi yillarda O’zbekiston Respublikasi va Sharqning rivojlangan mamlakatlari bilan optika sohasidagi munosabatlar kengaymoqda. Madaniy aloqalaming kengayishi uchun imkoniyatlar yaratilmoqda.


МUNDARIJA
Kirish……………………………………………………………………………………………………………………………………………………3
I.BOB.Tashqi fotoeffekt.
1.1. Fotoeffekt va uning qonunlari ………………………………………………...5
1.2.Tashqifotoelektr effekti………………………………………………………...11
II.BOB. Kompton effekta
2.1.Kompton effekta nazariyasi ……………………..................................................21
2.2. Foto effekt turlari………………………………………………………………24 ХULOSA.....................................................................................................................29
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI.............................................30

KIRISH
Kompton effekti — elektromagnit nurlanishlar erkin yoki kuchsiz bogʻlangan elektronlar bilan toʻqnashib sochilganda ularning toʻlqin uzunligi oʻzgarishi hodisasi. 1922-yilda Kompton Artur Xolli kashf qilgan. Kompton effekti yorugʻlikning kvant nazariyasini tasdikdovchi dastlabki amaliy kashfiyot. Kvant nazariya bu effektni ikki zarra-foton va elektronning toʻqnashishi, deb tushuntiradi. Foton erkin qoʻzgʻalmas elektronlar bilan toʻqnashib sochilganda energiyasining bir qismini elektronlarga beradi hamda harakat yoʻnalishi va chastotasini oʻzgartiradi. Demak, toʻqnashish vaqtida foton energiyasi kamayadi, toʻlqin uzunligi X esa ortadi. Foton elektron bilan toʻqnashganda toʻlqin uzunligining oʻzgarishi toʻshayotgan yorugʻlikning boshlangʻich toʻlqin uzunligiga emas, faqat zarraning sochilish burchagi 9 ga bogʻliq. Bu formula "u-nurning moddadan sochilishi uchun ham, shuningdek, rentgen nurlarning yengil moddalar (grafit, parafin va boshqalar)dan sochilishi uchun ham oʻrinlidir. Fotonlar harakatdagi elektronlardan sochilayotganda LX faqat v gagina emas, elektronlarning boshlangʻich energiyasiga ham bogʻliq boʻladi. Fotonlarning c~v tezlikda harakatlanayotgan elektronlardan sochilayotgan holatida teskari Kompton effekti kuzatiladi. Bunda elektronlar energiyasining bir qismini fotonlarga berishi natijasida fotonlarning toʻlqin uzunligi kamayadi. Kompton effekti moddaga toʻshayotgan foton energiyasi elektronning chiqish ishidan bir necha ming marta katta boʻlganida kuzatiladi. Bu hodisa bilan yorugʻlik bosimi, rentgen nurlarining kvant xususiyatlari, yorugʻlikning elektromagnit toʻlqin va foton (zarra) nazariyasi va boshqa tushuntiriladi. 
Ko'p optik hodisalar yorug'likning to'lqin tabiati haqidagi g'oyalar asosida izchil tushuntirilgan. Biroq, ichida kech XIX- XX asr boshlari. Fotoelektr effekti, rentgen nurlari, Kompton effekti, atom va molekulalarning nurlanishi kabi hodisalar kashf qilindi va oʻrganildi. termal nurlanish va boshqalar, ularning tushuntirishlari bilan to'lqin nuqtasi ko'rish imkonsiz edi. Yorug'likning tabiati haqidagi korpuskulyar g'oyalar asosida yangi eksperimental faktlarning izohi olindi. Optik hodisalarni tushuntirish uchun to'lqin va zarrachaning mutlaqo qarama-qarshi fizik modellaridan foydalanish bilan bog'liq paradoksal vaziyat yuzaga keldi. Ba'zi hodisalarda yorug'lik to'lqin xususiyatlarini, boshqalarida - korpuskulyarlikni ko'rsatdi.
Yorug'likning materiyaga ta'siri namoyon bo'ladigan turli hodisalar orasida muhim o'rinni egallaydi. fotoelektrik effekt, ya'ni yorug'lik ta'sirida moddaning elektronlar chiqarishi. Ushbu hodisani tahlil qilish yorug'lik kvantlari g'oyasini keltirib chiqardi va zamonaviy nazariy tushunchalarni ishlab chiqishda juda muhim rol o'ynadi. Shu bilan birga, fotoelektr effekti fotoelementlarda qo'llaniladi, ular fan va texnikaning eng xilma-xil sohalarida juda keng qo'llanilgan va yanada boy istiqbollarni va'da qilmoqda.