İNTEGRATİF TIP DERGİSİ
TURKISH JOURNAL OF INTEGRATIVE MEDICINE
REVIEW / DERLEME
Sedat Yıldız
1
, Serhat Duruhan
2
, Zarife Koç
3
, Gülsemin Ertürk Çelik
4
, Mehmet Sıddık Tuncay
5
, Mehmet Uyar
6
1
İntegratif Tıp Derneği, Isparta
2
Muayenehane, Beyin Ve Sinir Cerrahisi, Denizli
3
Özel Kuantum Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon Merkezi, Ankara
4
Lokman Hekim Sincan Hastanesi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, Ankara
5
Cumhuriyet Üniversitesi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, Sivas
6
Ümran Tıp Merkezi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, İstanbul
OBEZİTE VE HİPNOZ
Özet
Obezite, başta kardiovasküler ve endokrin sistem olmak üzere vücudun tüm organ ve sistemlerini
etkileyerek çeşitli bozukluklara ve hatta ölümlere yol açabilen önemli bir sağlık problemidir. Bu
derlemede obezitede kullanılan hipnoterapi uygulamaları özetlenmiştir.
Integr Tıp Derg. 2014;2(2):27-31.
Anahtar kelimeler: Hipnoz, obezite, telkin
OBESITY AND HYPNOSIS
Abstract
Obesity is a major health problem that can lead to death and affects all organs and systems of the body
primarily cardiovascular and endocrine system. This review summarizes hypnotherapy interventions
for obesity.
Turk J Integr Med. 2014;2(2):27-31.
Keywords: Hypnosis, obesity, suggestion
Yıldız S, Duruhan S, Koç Z, Çelik GE, Tuncay MS, Uyar M.
Obezite ve hipnoz.
Integr Tıp Derg.
2014;2(2):27-31.
Yazışma Adresi: İntegratif Tıp Derneği, Yayla M. Fatih Çarşısı, 2/118, Isparta – Türkiye
E posta:
dr_sedatyildiz@hotmail.com
Kabul/Yayın Tarihi: 19 Eylül 2014
Obezite ve Hipnoz
Yıldız S, Duruhan S, Koç Z, Çelik GE, Tuncay MS, Uyar M.
Integr Tıp Derg 2014;2(2):27-31.
28
Obezite
Obezite, vücuda besinler ile alınan enerjinin, harcanan enerjiden fazla olmasından
kaynaklanan ve vücut yağ kitlesinin, yağsız vücut kitlesine oranla artması ile karakterize olan
kronik bir hastalıktır. Obezite, başta kardiovasküler ve endokrin sistem olmak üzere vücudun
tüm organ ve sistemlerini etkileyerek çeşitli bozukluklara ve hatta ölümlere yol açabilen
önemli bir sağlık problemidir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından en riskli 10 hastalıktan biri
olarak kabul edilen obezitenin son araştırmalarda kanserle yakın ilgisi olduğu da
belirlenmiştir (1). Obezitenin tedavisinde ise diyet (tıbbi-sağlıklı beslenme) tedavisi, fiziksel
aktivite (egzersiz), davranış tedavisi (beslenme modeli), ilaç tedavisi, kombine tedavi ve
cerrahi tedavi gibi çeşitli tipte tedavi yöntemleri uygulanmaktadır (2).
Obezitede Hipnoz
Literatürde kilo kontrolü amacı ile hipnoz ve davranışçı terapilerin birlikte kullanıldığı birey
ve grup tedavileri üzerine çok sayıda klinik ve deneysel çalışma bulunmaktadır (3). Kilo
kaybı üzerine 6 çalışmanın incelendiği bir meta-analizde kognitif davranışçı tedavi ile kognitif
davranışçı tedaviye ilave olarak uygulanan hipnoz karşılaştırılmış; tedaviye hipnoz
eklenmesinin tedavi sonuçlarını iyileştirdiği belirtilmiştir (4).
Hipnoz kullanılarak uygulanan bir kilo verme programında başarı ve hipnoz edilebilirlik
objektif olarak Stanford Hipnotik Yatkınlık Skalası ile ölçülmüş; 30 hasta 8 haftalık
bireyselleştirilmiş tedavi ile 12 haftalık takip süresini tamamlamıştır. Bütün hastalara kendi
kendini hipnoz öğretilmiş ve tedavi sonrası uygulamaya bu şekilde devam edilmiştir.
Ortalama kilo kaybı 9,18kg olarak tespit edilirken hipnoza yatkınlık ile kilo kaybındaki başarı
arasında anlamlı pozitif ilişki gösterilmiştir. Yüksek oranda hipnoz olabilen hastaların hipnoza
orta veya düşük yatkınlık gösteren hastalara göre kilo kaybı konusunda daha başarılı olduğu
bildirilmiştir (5).
Hipnozun kilo kontrolü üzerine etkisini değerlendiren bir başka çalışmada 45 hasta hipnoza
yatkınlık skoru açısından kör olan araştırmacılar tarafından değerlendirilmiş; hastalara basit
bir öz-yönetim tekniği ve Spiegel & Spiegel (1978) hipnoz yaklaşımı özel gıdalara isteksizlik
ile ilgili modifikasyon içerecek şekilde uygulanmış ve 3 aylık izlemde sadece basit öz-
yönetim tekniği uygulanan hastalara göre daha fazla kilo kaybı elde edildiği bildirilmiştir.
Programda yer verilen özgün hipnoz uygulamaları ile kilo kaybı ve Stanford Hipnotik
Yatkınlık Skalası skoru arasında anlamlı ilişki gözlenmiştir (3).
Obezite ve Hipnoz
Yıldız S, Duruhan S, Koç Z, Çelik GE, Tuncay MS, Uyar M.
Integr Tıp Derg 2014;2(2):27-31.
29
Bellanti tarafından tanımlanan 35 yaşında bir hastada imgeleme, görselleştirme ve direkt
telkin yöntemleri kullanılmış ve kilo kaybı sağlanmıştır. Ancak hipnoz altında kazanılan
motivasyonun davranış değişikliği oluşturmada birinci etken olduğu düşünülmüştür (6).
Obezite ve yeme bozukluklarında hipnozun etkinliği ile ilgili literatürde bazı sonuçlar çelişkili
olarak bulunmuştur. Bu durum yeme bozukluğu olan insanların karakteristik özellikler ile
hipnoz fenomeni arasındaki etkileşime bağlanmıştır. Bu duruma ek olarak birçok yazar
hipnoz araştırmalarındaki metodolojik sınırlılıkların tedavi etkinliğini değerlendirmede
zorluklara neden olduğunu bildirmiştir. Birçok çalışmada hipnotik müdahalelerin
tekrarlanabilirliği ile ilgili bilgilerin yetersiz olduğu vurgulanmıştır (7).
Bir davranışsal kilo kontrol programına hipnoz eklenmesinin kısa ve uzun dönem kilo
değişimine etkisini inceleyen bir çalışmada; 17-67 yaş arası 109 hasta dahil edilmiş, 9
haftalık bir programın sonunda her iki yaklaşım da anlamlı kilo kaybı ile sonuçlanmıştır.
Bununla birlikte, 8.ay ve 2. Yıl izlemlerinde hipnoz grubu hastaları sadece kognitif tedavi
uygulanan gruptaki hastalara göre anlamlı olarak daha fazla ilave kilo kaybı elde etmişler,
hipnoz kullanan hastalar daha yüksek oranlarda hedef kilolarına ulaşmış ve korumuşlardır (8).
Cochrane ve Friesen kadınlarda kilo verilmesi amacıyla uygulanan hipnozun etkisini
araştırmışlar; en az %20 fazla kilosu olan ve başka bir tedavi programına devam etmeyen 60
kadını dahil etmişlerdir. Hipnoza yatkınlık, aile kökeninin özellikleri, obezite başlangıcı ve
sosyoekonomik değişkenler ile kilo kaybı arasındaki ilişki incelenmiş; teyp kasetleri ile
birlikte ve teyp kasetleri olmadan hipnoz grubunun 6 aylık izleminde hipnozun kilo verme
üzerine etkili olduğu ancak teyp kasetlerinin incelenen değişkenler üzerine herhangi bir
anlamlı fark oluşturmadığı gösterilmiştir (9).
Obezitede Hipnoterapi Uygulamasında Örnek Prosedür (10)
Obezitede hipnoz uygulamalarında standart bir indüksiyon protokolü yoktur. Gözler
kapandığında derinleşme ve ego güçlendirme telkinleri duyusal imgeleme ile birlikte
kullanılır. Pelletier tarafında tanımlanan tipik olarak imgeleme güzel bir adada başlar. Özne
denizin uzak noktalarını görebilecek şekilde ayakta durmaktadır. Bu uzak noktalar “bütün
endişe ve sıkıntılarını bırakacağı uzak nokta” dır. Baharda ağaçların ve güzel çiçeklerin
arasında yürümektedir. Orada yaşlı ve güçlü bir ağaç bulunmaktadır ve dalları gökyüzüne
kollarıymış gibi uzanmaktadır. Her hangi bir fırtınaya kolaylıkla dayanabilecek bu ağacın
köklerinin beslenmek için toprağın derinliklerine doğru ilerlediği hayal edilir. Şimdi her yönü
görebileceği bir tepeye doğru yürümektedir. Uzaklarda göller, ormanlar dağlar ve bu dağların
arkasında gözünün alabildiği uzaklıklara kadar başka dağlar görünmektedir. Hava saf, temiz
ve ferahlatıcıdır.
Obezite ve Hipnoz
Yıldız S, Duruhan S, Koç Z, Çelik GE, Tuncay MS, Uyar M.
Integr Tıp Derg 2014;2(2):27-31.
30
Daha sonra Gorman`nın indirekt ego güçlendirme telkinleri kullanılarak birey “sağlık”,
“başarı” ve “motivasyon” kelimelerinin anlamını ve anlamlılığını düşünmeye davet edilir.
Standart ego güçlendirme telkinleri de Hartland`a göre uygulanır. İlk hipnoz seansında
engellenmiş duyguların dışa vurulmasına teşvik edilir. Bu noktada ortaya çıkan herhangi bir
spesifik konu takip edilir. Öznelerin çoğuna gözü duvarda bir noktaya sabitlerken on derin
nefes sayılarak uygulanan kendi kendine hipnoz yöntemi öğretilir. Özellikle motorlu araçlarda
kendi kendine hipnozu engellemek için spesifik telkinler verilir. Hastalara bu uygulamayı
günde 30 dakika yapması önerilir.
Başarının imgelenmesi, davranışsal değişiklikler, doğrudan komutlar ve yeme
alışkanlıklarının değiştirilmesi kullanılan diğer spesifik prosedürlerdir. Kişinin kilo
verebileceğini hayal etmesi ve bu düşünceyle uyanması, bütün yiyeceklerin olduğu bir yemek
masasının etrafında otururken yiyeceklerin “istenmeyen, doğal, sağlıklı, lezzetli vb” şekilde
sınıflanması, bazı gıdaların yenilmemesi gerektiği ile ilgili direkt komutların verilmesi,
yiyeceklerin yavaş ve ağız içinde dolaştırılarak yenilmesi, her yemeğin özel olarak
planlanması ve televizyon izlemek gibi diğer aktiviteler ile ilişkilendirilmemesi, belirli
zamanda ve yerde yemek yenilmesi, istenmeyen belirli bir yiyecek yenildiğinde bulantı gibi
subjektif duyguların oluşması kullanılan örnek yaklaşımlardır (10).
Obezite ve hipnoz ile ilgili özetlenen literatüre göre anoreksia nervosa ve bulimiya nevroza
gibi yeme bozuklukları ile ilgili daha az klinik çalışma bulunmaktadır. Özellikle yeme
bozuklukları üzerine veriler çelişkilidir. Yeme bozukluğu olan insanların karakteristik
özellikleri ve hipnoz fenomeni arasındaki etkileşim ve metodolojik sınırlılıklar çoğunlukla
hipnozun etkinliğinin değerlendirildiği araştırmalarda çeşitli güçlüklere neden olmaktadır.
Birçok çalışmada uygulanan hipnoterapi yaklaşımı net olarak tanımlanmamış ve klinik
etkinlik net olarak gösterilememiştir (7).
Yeme bozukluklarında hipnoterapinin kullanımını destekleyecek yeterli kanıt yoktur. Yeme
bozukluğu olan hastalar genellikle hipnoz gibi kolay çözümler arar. Yeme bozuklukları ciddi
tıbbi riskler içiren ciddi mental sorunlardır (11). Obezite ve yeme bozuklukları alanında
uzmanlaşmış hekim, psikolog ve diyetisyenin önerilerine ek olarak tedavide kullanılacak
tamamlayıcı tıp uygulamalarının etkinliği ile ilgili ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.
Obezite ve Hipnoz
Yıldız S, Duruhan S, Koç Z, Çelik GE, Tuncay MS, Uyar M.
Integr Tıp Derg 2014;2(2):27-31.
31
Kaynaklar
1.
Altunkaynak BZ, Özbek E. Van Tıp Dergisi, 2006;13(4):138-142.
2.
A Kaya. Obezite Tedavi Kılavuzu Ve Yaşam Tarzı Önerileri. Türk Endokrinoloji ve
Metabolizma Deneği, 2009.
3.
Barabasz, M, Spiegel, D. Hypnotizability and weight loss in obese subjects. International
lournal of Eating Disorders, 1989; 8(3);335-341.
4.
Allison DB, Faith MS. Hypnosis as an adjunct to cognitive-behavioral psychotherapy for
obesity: a meta-analytic reappraisal. J Consult Clin Psychol. 1996;64(3):513-6.
5.
Andersen MS. Hypnotizability as a factor in the hypnotic treatment of obesity. Int J Clin Exp
Hypn. 1985;33(2):150-9.
6.
Bellanti, A. Hypnosis for weight loss: A case history. Australian Journal of Clinical
Hypnotherapy & Hypnosis, 1997;18: 55-59.
7.
Barabasz M. Efficacy of hypnotherapy in the treatment of eating disorders. Int J Clin Exp
Hypn. 2007;55(3):318-35.
8.
Bolocofsky DN, Spinler D, Coulthard-Morris L. Effectiveness of hypnosis as an adjunct to
behavioral weight management. J Clin Psychol. 1985;41(1):35-41.
9.
Cochrane G, Friesen J. Hypnotherapy in weight loss treatment. J Consult Clin Psychol.
1986;54(4):489-92.
10.
Inglis, S. Hypnotic treatment of obesity in a general practice. Australian Journal of Clinical
and Experimental Hypnosis, 1982;10:35-42.
11.
Muhlheim L. Uzman Görüşü. http://www.mirror-mirror.org/
Dostları ilə paylaş: |