“pedagogs” international research journal issn: 2181-4027 sjif: 995

---

“PEDAGOGS” 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 


Volume-26, Issue-1, January - 2023
 
60
BOSHLANG’ICH SINFLARDA O’QISH DARSLARINI TASHKIL ETISH VA 
ULARDA DTS TALABLARINING QOʻLLANILISHI 
 
Shabatova Rabigʻa Janasbay-qizi 
Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat
pedagogika institutining Boshlangʻich
taʼlim yoʻnalishi 2-kurs talabasi
 
Annotasiya. 
Mazkur maqolada boshlangʻich sinflarda oʻqish darslarining 
ahamiyati va uni tashkil etish, oʻqishning turlari, oʻquvchilarni ifodali oʻqishga 
oʻrgatish haqida soʻz etilgan. Shuningdek, ularda qoʻllaniladigan DTS talablari 
keltirilib oʻtilgan.
 
Kalit soʻzlar: oʻqish, adabiyot, nutq oʻstirish, ifodali oʻqish, tez aytish, yakka o’qish, 
rollarga bo’lib o’qish, jo’r bo’lib o’qish, oʻqish tezligi. 
Maʼlumki, boshlang’ich sinflarda o’qitilayotgan ona tili, o’qish darslari adabiyot 
fanining tarkibiy qismi hisoblanadi. Oʻqish darslari bolalarning aqliy, axloqiy 
tarbiyasiga, muomala odobiga, nutqining ravon, nafis boʻlishiga, ruhiy faoliyatini 
rivojlantirishga xizmat qiladi. Shunday ekan, darsning qanday darajada boʻlishi, 
oʻqituvchining darsni qanday tashkil etishiga bogʻliq. Dasturlarning o’qish va nutq 
o’stirish bo’limida o’tkaziladigan mashg’ulotlar mazmuniga; o’quvchilarni to’g’ri, 
ravon, ma’lum darajadagi tezlik bilan ifodali o’qishga o’rgatish; bolaning ona Vatan, 
uning tabiati kishilar mehnatidagi qahramonlik, jasurlik, milliy istiqlol g’oyalarini ular 
ongiga singdirish kabi bilimlarni boyitish orqali o’quvchilarning bilim, ko’nikma 
malakalari kengaytiriladi, shakllanadi va mustahkamlanib boradi. O’qish darslarini 
Davlat talablari asosida hayotiy tajribalarga, kuzatuv olib borishlariga suyanib, hayotga 
bog’lab o’tishi uning ta’sirchanligini ongli idrok etishlarini ta’minlaydi. 
O’qish va nutq o’stirishning ta’limiy - tarbiyaviy maqsadlari, sinflar bo’yicha 
o’qish mazmunini o’qish ko’nikmalarining og’zaki va yozma nutqlarini rivojlantirish 
usullarini, o’qish mashg’ulotlarining yozma nutq bilan bog’lanish kabi masalalar aniq 
kiritilgan. O’qish darslar davomida o’quvchilar so’zdagi harflarni bir-biriga bog’lab 
yozish, so’z va gaplarni kichik hamda bosh harflarni alifbe kitobida berilgan tartibda 
yozishga o’rgatiladi. 
Boshlang’ich sinflarda o’qish darslari yuqori sinflardagi qoraqalpoq adabiyoti, 
tarix, geografiya, biologiya va boshqa fanlarni o’zlashtirish uchun dastlabki asosni 
yaratadi. Shuning uchun boshlang’ich sinflardagi o’qish darslariga jiddiy e’tibor talab 
etiladi. O’qish darslarini talabdagidek olib borish uchun o’qituvchi asosan 
quyidagilarga e’tibor berishi lozim. 
6-10 yoshdagi bolalar bir soatga mo’ljallangan saboqni sabr-toqat bilan tinglay 
olmaydilar. Ularning ruhiy tuzulishi yoshiga mos boʻladi, ammo xayoli o’yinda 

---