1 Ramiz Dəniz
Yüklə 2,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bartolome Roldan
42 üzərək Oxedadan sonra indiki Qviana sahillərinə çatır. Bu əraziyə qədər o, arakəsmələrlə 3000 km. şimal sahil zolağını tədqiq edir, o cümlədən, yeni materikin 1200 km. sahilini kəşf edir. Təcrübəli dənizçi həmin an anlayır ki, bu qədər sahil zolağı yalnız qitəyə məxsus ola bilər. Lakin həmin ərazini Asiya ilə səhv salır. Beləliklə, Pinson yolda iki gəmi itirməklə, yerdə qalan iki gəmidə 29-u sentyabr 1500-cü ildə Palosa gəlir. Bartolome Roldan: Pinsonun Yeni Dünya sahillərinə yola düşməsindən təxminən iki həftə sonra, 1499-cu ilin dekabrın ortasında Diyeqo Lepe iki gəmidə Palos limanını tərk edir və təcrübəli naviqator Bartolome Roldanla birlikdə cənub-qərb istiqamətində hərəkət edərək, fevralın 12-də 5 0 30 / c.en dairəsində Braziliya sahillərinə yan alırlar. Oradan cənub istiqamətində yolunu davam etdirməklə, Cənubi Amerikanın ən ucqar şərq nöqtəsi Sant-Auqustin (Kabu- Branku burnu, 7 0 c.en dairəsi) burnuna çatırlar. Onlar daha 200 km. cənuba doğru hərəkət edəndən sonra görürlər ki, buradan sahil cənub-qərbə uzanır. Məhz bundan sonra ispanlar geriyə qayıdıb, demək olar ki, Pinsonun marşru- tunu təkrarlayırlar. Yolda onlar Amazonka çayına daxil olub 400 km-ə yaxın yuxarı qalxırlar və Roldan bütün bunları yeni tərtib etdiyi xəritəyə daxil edir. 43 Alonso Veles de Mendosa: 1500-cü ilin iyulun sonunda onlar İspaniyaya qayıdırlar, lakin çox çəkməmiş Roldanı Cənubi Amerika sahillərinə nəzərdə tutulan növbəti ekspedisiyaya dəvət edirlər. Həmin ekspedisiyanın rəhbəri cəngavər ordeninin komandoru, müflisləşmiş zadəgan Alonso Veles de Mendosa təyin edilir. O, avqustun sonun- da iki gəmidə - “San-Kristobal” və “Müqəddəs ruh” (ikinci gəmini Luis və Anton Gerra qardaşları təşkil etmişdilər) – Seviliyanı tərk edir və noyabr ayında Braziliyanın Kabu- Branku burnundan 30-35 km. şimalda sahilə yan alır. Bu məsələdə Roldan özünü əsl dənizçi və peşəkar şturman kimi göstərir. Onlar vaxt itirmədən cənub istiqamatində yollarını davam etdirir və bir qədər gedəndən sonra görürlər ki, sahil zolağı cənub-qərbə tərəf uzanır. Dekabrın 25-də Roldan “Marallar” çayının mənsəbinə çatır, çox güman ki, bu San- Fransisku çayıdır, istirahət etmək üçün bir neçə gün orada qalırlar. Gəmilər cənub-qərb istiqamətində yollarını davam etdirir və materikin şimal-şərq çıxacağında yerləşən yeganə böyük körfəzə (Todeus-us-Santus, sadəcə Baiya), 1501-ci ilin yanvarın əvvəlində isə Jekitinonya (16 0 c.en dairəsi) çayının çatır. Məhz bundan sonra Alonso de Mendosa geri qayıtmağı qərara alır. 44 İspanlar bu ərazidə qiymətli daşlar tapa bilmədilər, lakin 1000 km-ə yaxın sahil zolağını tədqiq edib, onu tərtib edilən xəritəyə qeydiyyata salırlar. Hər iki gəmi 1501-ci ilin ya may ayının sonunda, ya da iyun ayının əvvəlində Seviliyaya qayıdır. Məlumat üçün bildirməliyəm ki, Alonso de Mendosa-nın ekspedisiyasının nəticələri gizlin saxlanılmalı idi, ona görə ki, ispanlar portuqallara məxsus olan ərazidə tədqiqat işləri aparırdılar. Onlar hələ də Tordesilyas müqaviləsinin bəzi bəndlərinin üstündən xətt çəkmək ümidini itirmirdilər. Yalnız beş əsrdən sonra bəlli olur ki, Bartolome Roldanın iştirakı ilə belə bir ekspedisiya Kabraldan əvvəl Braziliya sahillərinə yan almış və həmin ərazinin konturlarını çəkmə- yə müvəffəq olmuşdu. Xronologiyaları ardıcıllıqla göstərməkdə məqsədim odur ki, ispanların Braziliya sahillərinə göndərdikləri ekspedisi- yalar planlı şəkildə təşkil olunur və əsas tapşırıq yalnız hə- min sahil zolağının haraya uzanıb getdiyini müəyyənləşdir- məkdən ibarət idi. Ona görə də həmin ekspedisiyaların əksəriyyəti məxfi şəkildə saxlanılaraq, marşrutları kodlaşdırılırdı. Bütün bu ekspedisiyaları Braziliya sahillərinə göndər- məklə əslində, ispanların məqsəd-məramı başqa idi. Onlar dəqiq bilmək istəyirdilər, portuqalların rəsmi şəkildə özləri 45 üçün müəyyənləşdirdikləri demarkasion xəttin üzərində torpaq ərazisi var, ya yoxdur? Kəşfiyyat ekspedisiyaları həmin akvatoriyaya göndəriləndən sonra orada kifayət qədər quru ərazinin olduğu məlum olur və ondan sonra ispanlar başa düşürlər ki, portuqallar onları aldadıblar. Lakin aldatmanın miqyası dəqiq müəyyən olmadığından ispanlar elə bir ciddi etiraz bildirmədilər. Bunun üçün isə həmin ərazinin tədqiqi ilə məşğul olmaq lazım idi və bu səbəbdən ora məxfi və icazəli ekspedisiyalar göndərilməyə başlandı. Hazırda onları yalnız bircə şey maraqlandırırdı, Tordesil- yas müqaviləsinə əsasən, portuqalların əldə etdikləri ərazi nə boydadır və hansı enliklərdə yerləşir? Meridian bölgüsünə görə sərhəd bəlli idi, lakin həmin sərhədin haraya qədər uzandığı ispanların maraq dairəsində idi. Pedro Alonso Ninyo demarkasion xəttdən qərb tərəfə çıxıb həmin ərazilərin tədqiqi ilə məşğul olur. Visente Pinson 8 0 , Diyeqo Lepe 10 0 , 5 0 30 / , Bartolome Roldan 5 0 30 / , Alonso de Mendosa isə təxminən 7 0 c.en dairəsində sahilə çıxıb, oradan tədqiqat işlərinə başlamışdılar. Visente Pinson, Diyeqo Lepe, Pedro Alonso Ninyo, Alonso Oxeda sahilə yan alan kimi şimal-qərb, Bartolome Roldan, Alonso de Mendosa isə cənub-qərb istiqamətində Braziliya sahillərini tədqiq etmişdilər. Yüklə 2,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|