|
& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti
|
səhifə | 61/231 | tarix | 05.04.2023 | ölçüsü | 1,82 Mb. | | #104225 |
| Қаракалпак тили китапBu səhifədəki naviqasiya:
- Sar ι ala, aq quba, uz ι n boyl ι , tor ι ala, h.t.b. 2. Kelbetlik+atlιq: haq kewil, q ι y ι n-qaptal, q ι
- : Ar ι slan ju`rek, tas baw ι r, er ju`rek, piste mur ι n h.t.b. 5. Atlιq+atlιq+kelbetlik: teri tonl ι , p ι sh ι
4. ta`kirar kelbetlikler: kishi-kishi, jan`a-jan`a, qιzιl-qιzιl, ayazdan-ayaz, suwιqtan-suwιq
Qospa kelbetlikler bir yamasa ha`r qιylι so`z shaqablarιnιn` dizbeklesiwinen jasalιp bir ma`nmni bildiredi. Olar to`mendegishe jollar menen jasaladι:
1. Kelbetlik+keklbetlik: Sarι ala, aq quba, uzιn boylι, torι ala, h.t.b.
2. Kelbetlik+atlιq: haq kewil, qιyιn-qaptal, qιzιl ju`z, h.t.b.
3. Kelbetlik+atlιq+kelbetlik: qιzιl shιraylι, aq saqallι, ala ko`ylekli;
4.Atlιq+atlιq: Arιslan ju`rek, tas bawιr, er ju`rek, piste murιn h.t.b.
5. Atlιq+atlιq+kelbetlik: teri tonlι, pιshιq ko`zli, ay ju`zli h.t.b.
6. Sanlιq (ra`wish)+atlιq+kelbetlik: ko`p balalι, eki degershikli, to`rt aynalι h.t.b.
7. Atlιq+qosιmta. «bar», «joq» so`zleri: aqιlι bar, esi joq (adam), bahasι joq, ten`i-tayι joq (jigit, qιz).
Oylι-shuqιrlι, mayda-shu`yde, alwan-alwan, biyik-biyik, qιzιl-jasιllι, tawlι-taslι, saw-salamat, qatar-qurlι, g`arrι-jas sιyaqlι juplasιp aytιlg`an kelbetlikler jup kelbetlik dep ataladι.
Jup kelbetliklerdin` arasιn defis (-) qoyιlιp jazιladι.
Jup kelbetllikler to`mendegi jollar menen jasaladι.
1. Kelbetlik-kelbetlik: oylι-ba`lentli, tawlι-taslι, saw-salamat, shaddι-quram, uzιnlι-qιsqalι,jeke-siyrek, qon`ιr-aqshιl h.t.b
2. Sinonim kelbetlikler: qatar-qurbι, jetim-jesir, qιrmιzι-qιzι t.b.
3. Antonim kelbetlikler: u`lken-kishi, uzιn-qιsqa, g`arrι-jas, oylι-ba`lent, aq-qara t.b.
4. Bir kelbetliktin` ta`kirarlanιp juplasιwιnan: ayqιn-ayqιn, uzιn-uzιn, qιsqa-qιsqa, biyik-biyik h.t.b.
5. Eki atlιq juplasιp, son`g`ι sιn`arιna kelbetlik jasawshι qosιmta jalg`anadι: sho`p-sharlι, mal-mu`lkli, baq-ha`remli, baq-baqshalι h.t.b.
6 Birewi ma`nili ekinshisi ma`ni an`latpaytug`ιn kelbetlik so`zlerdin` juplasιwιnan jasaladι: mayda-shu`yde, kiyim-kenshek, shet-shebirden h.t.b.
Dostları ilə paylaş: |
|
|