2. Salιstιrιw da`reje
Zattιn` salιstιrιw belgisin an`latatug`ιn ma`nisine kelbetliktin` salιstιrιw da`rejesi delinedi. Kelbetliktin` salιstιrιw da`rejesi ma`nilik jaqtan bir zattι ekinshi bir zatqa salιstιrιw arqalι onιn` belgisinin` artιq yamasa kemligin bildiredi. Mιs: Ku`ndegige qarag`anda bu`gin sho`pshekti uzag`ιraq jerden barιp terdi. Kelbetliktin` salιstιrιw da`rejesi tu`bir so`zge qosιmtalar qosιlιw arqalι jasaladι. bul qosιmtalar tu`bir so`zlerdin` son`g`ι buwιnιnιn` juwan, jin`ishkeligine qaray, juwan ha`m jin`ishke bolιp jalg`anadι: shιraylι-shιraylιlaw, ko`rkem-ko`rkemlew, aq-aqshιl, u`lken-u`lkenirek, qolay-qolaylιraq, teren`-teren`lew
Kelbetliktin` salιstιrιw da`rejesi to` mendegidey jollar menen jasaladι:
1) –raq, -rek, -ιraq, -irek qosιmtalarι tu`bir kelbetliklerge jalg`anadι: mιs: u`lkenirek, jaqsιraq, semizrek, sulιwraq, ken`rek
2)-law, -lew: aqιllιlaw, juwanlaw, uzιnlaw, semizlew, teren`lew, tazalaw, jaqsιlaw, ko`klew, suwιqlaw
3) –shιl, -shil, -g`ιsh, -gish, -is, -g`ιlt, -g`ιltιm: aqshιl, ko`kshil, ko`gis, sarg`ιltιm, qaraltιm, surg`ιlt.
Ren`di bildiretug`ιn so`zlerge –g`ιsh, -g`ιltιm qosιmtalarι jalg`ang`anda, so`zdin` son`g`ι buwιnι o`zgeriske ushιrap, qιsqarιp jazιladι. Mιsalι: sarg`ιsh, qιzg`ιltιm, qιzg`ιsh, sarg`ιltιm
Kelbetliktin` salιstιrιw da`reje qosιmtalarι dizbeklesip kelip te qollanιladι. Mιs: ko`kshil-ko`kshillew, sarg`ιsh-sarg`ιshlaw, ko`gis-ko`gisrek, ashqιltιm-ashqιltιmlaw, qιzg`ιsh-qιzg`ιshlaw, surg`ιlt-surg`ιltlaw, aqshιl-aqshιllaw-aqshιlιraq t.b
& Kelbetliktin` jasalιwι
Kelbetlik jasawshι qosιmtalar basqa so`z shaqabιna jalg`anιp do`rendi kelbetlik jasaydι.
Kelbetlik jasawshι qosιmtalar Atawιsh so`zlerden kelbetlik jasawshι qosιmtalar ha`m Feyillerden kelbetlik jasawshι qosιmtalar bolιp ekige bo`linedi.
Dostları ilə paylaş: |
