3-Burιng`ι o`tken ma`ha`l . sonday-aq –edi, -eken so`zlerinin` feyil so`zlerge dizbeklesip keliwi arqalι da burιn bolιp o`tken is-ha`reketti bildiredi.
Burιn bolιp o`tken ma`ha`l feyilleri so`ylep atrg`an waqιttan a`lle qashan burιn bolιp o`tken yamasa so`ylewshi esitken is-ha`reketlerdi bildiredi.mιs: Ol Mektepke barg`an edi. U`sen sumkanι alg`an edi.
Ha`zirgi ma`ha`l
Feyildin` ha`zirgi ma`ha`li-ha`zir yag`nιy, so`ylep turg`an waqιtta bolιp atιrg`an is-ha`reketti bildiredi. Ne qιlιp atιr? Ne islep atιr? Degen sorawlarg`a juwap beredi. A`ysa`nem jazιp atιr (ne qιlιp atιr?) . Ol oynap ju`r (ne qιlιp ju`r?). Ha`zirgi ma`ha`l feyilleri ma`nisi ha`m jasalιwιna qaray u`sh tu`rge bo`linedi . 1. Anιq ha`zirgi ma`ha`l
2. Dawamlι ha`zirgi ma`ha`l 3 Awιspalι ha`zirgi ma`ha`l
1. Anιq ha`zirgi ma`ha`l feyili so`ylew waqtιnda bolιp atιrg`an is-ha`reketti bildiredi ol keyin –ιp,-ip,-p ha`m a,e,y
Qosιmtalarιna pitken feyil so`zlerge jatιr,atιr,ju`r,otιr,tur so`zlerinin` dizbeklesip keliwi arqalι jasaladι. mιs: oqιp atιr, so`ylep tur, kelip otιr Mιs: Shιg`ιs ta`repten salqιnlaw samal esip tur. Ku`n jan`a tu`slikten awιp baratιr
Geyde bul so`zler bo`lek turιpta anιq ha`zirgi ma`ha`lde bolιp atιrg`an is-ha`reketti bildiredi. Mιs: Gu`lsa`nem otιr. Azat jatιr. Murat tur. Da`stanbek ju`r.
2. Dawamlι ha`zirgi ma`ha`l. Feyili is-ha`rekettin` burιn baslanιp, ha`zirde bir qa`lipte dawam etip atιrg`anιn bildiredi. Olar keyni ιw,-iw, w ha`m –maq,-mek,-baq bek,-paq,-pek qosιmtalarιna pitken feyil so`zlerge da, de, ta, te jalg`awlarιna qosιlιwι arqalι jasaladι.mιs: Ko`z tigiwde, jolg`a qarawda, ele so`ylespekte, esitpekte, tιn`lamaqta, gu`respekte.
Mιsalι: 1.Bul jolawshιlardιn` o`zlerinede billesiz edi, a`ytewir alg`a qarap ju`rmekte.
2.Baslang`an is tabιslι tamamlanιwda
Dostları ilə paylaş: |
