Qospa feyiller
Atawιsh so`z ha`m feyildin` yamasa eki feyildin` qosιlιwι arqalι qospa feyiller jasaladι. Qospa feyiller jasalιwιna qaray, atawιsh tiykarlι qospa feyiller ha`m feyil tiykarlι qospa feyiller bolιp, eki toparg`a bo`linedi.
1. Feyilden basqa so`zlerge feyillerdin` qosιlιwι arqalι jasalg`an feyiller atawιsh tiykarlι qospa feyiller dep ataladι.
Atawιsh so`zlerge qosιlιsqan feyiller atawιsh so`zlerden feyil jasawshι qosιmtalar sιyaqlι o`zinin` qosιlιsqan so`zinin` da`slepki leksikalιq ma`nisin ha`reketlik ma`nige o`tkeredi.
Salιstιrιn`: Sa`lem beriw-sa`lemlesiw, xabar et-xabarla, tastιyιq boldι-tastiyqladι, maqul ko`rdi-maqulladι, dos bolιw, jaqsι ko`riw, qol qoyιw, tan` qalιw, tars-turs etiw.
2.Feyil tiykarlι qospa feyiller feyillerdin` qosιlιsιwιnan jasaladι. Qosarlasqan eki feyildin` birewi tiykarg`ι, ekinshisi qosιmsha ko`mekshi ma`ni an`latadι.
Mιsalι: satιp alιw, alιp keliw, alιp bar, alιp kel, alιp ber, ko`rip kel, kirip shιq, oqιp shιq, islep atιr, qarap tur, gu`rrin`lesip otιr, ko`rip keliw, barιp qaytqan, jep bolιw, t.b.
Qospa feyiller u`sh yamasa onnan da ko`p feyillerdin` qosιlιsιwι arqalι da jasaladι. Mιsalι: dawam etip atιr, aybat etip qoydι, xabar berip turatug`ιn edi, dawam etip atιrg`an edi.t.b.
Birikken ha`m birikpegen qospa feyiller
Qospa feyiller birkken, birkpegen ha`m jup so`z tu`rlerinde qollanιladι.
1. qospa feyiller eki tu`bir feyildin` birigiwinen jasaladι.
Bunday feyiller bir so`z tu`rinde birgip jazιladι. Mιs: apar (alιp bar), kiyatιr (kele atιr), erjetiw, erjetken 2. Qospa feyiller eki so`zdin` ma`nilik jaqtan qosιlιp, dizbeklesip keliwi arqalι jasaladι. Dizbeklesiw jolι menen jasalg`an qospa feyiller birkpey, bo`lek jaz-ι. Mιs: ko`rip shιq, oqιp boldι, jazιp al, na`zer sal
3. qospa feyiller juplasιp ta aytιladι. Juplasιp aytιlg`an feyillerdin` arasι defis arqalι jazιladι.
Dostları ilə paylaş: |
