467
onu göstərir ki, onların haqsızlığına, zülümlərinə səbr edib, onlara qarşı
çıxmaq olmaz”
1374
.
ƏMİRİ RƏHBƏR QƏBUL ETMƏDƏN BİR GECƏ
KEÇİRMƏK BELƏ HARAMDIR
Bunu da bilin ki, hər kim xəlifəlik vəzifəsinə gəlir, insanlar da ətrafında
toplanırlarsa, onun xəlifəliyinə razı olurlarsa ona itaət fərz olur, ona qarşı
çıxmaq isə haram olur. İmam Əhməd – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: «Digər
əmirlərə xəlifə olana qədər qılıncı ilə qalib gələn və əmirul-muminin deyə
adlandırılan bir kimsəyə qarşı Allaha və axirət gününə iman edən bir kimsənin
istər yaxşı, istər pis bir kimsə olsun onun imam görməyib bir gecəni keçirməsi
o, kimsəyə halal olmaz» Abdus b. Məlikin deyir ki: Mən Əhmədin belə
dediyini eşitdim: «Müsəlmanların ittifaq edib seçdiyi, yaxud güclə və ya
razılıqla hakimiyyəti ələ almış rəhbərə qarşı üsyan edən kimsə müsəlmanların
vahid kəlməsini parçalayar və Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – dən
rəvayət edilmiş hədislərə müxalif olar. Əgər o, üsyankar belə halda ölərsə
cahiliyyət ölümü ilə ölər. Rəhbərə qarşı döyüşmək, üsyan etmək halal deyil.
Kim bunu edərsə o, doğru yoldan və hədislərdən uzaqlaşmış bidətçidir»
1375
.
İbn Həcər – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: «Güc işlədərək idarə başına gələn bir
kimsəyə itaətin və onunla birlikdə cihad etməyin vacib olduğuna, ona itaət
etmənin ona qarşı çıxmaqdan xeyirli olduğunu icma ilə qəbul etmişlər. Çünki
bu yolla qanların tökülməsinin qarşısı alınır»
1376
. Yəni bir kimsənin: Mən ona
yalnız Allaha itaət olan məsələlərdə itaət edəcəyəm – deməsi düzgün deyildir.
Çünki Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – yalnız Allaha asiliyi əmr edən
rəhbərlərə itaət etməməyi buyurmuşdur.
ƏMİRLƏRİN ZÜLMÜNƏ VƏ ƏDALƏTSİZLİYİNƏ SƏBR
ETMƏK
Əbu Huneydə Valid b. Hucr - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Sələmə b.
Yəzid əl-Cufi Rəsulullah
– sallallahu aleyhi və səlləm – ə sual verərək dedi: «Ey
Allahın Rəsulu! Başımıza bizlərdən itaət istəyən lakin (bizə qarşı vəzifələrini
yerinə yetirməyib) haqqımızı bizlərə verməyən əmirlər gələrsə nə buyurursun,
bizlərə xəbər ver?». Allah Rəsulu onun bu sualını göz ardı etdi. Lakin Sələmə
bir müddətdən sonra sualını yenidən təkrar etdi. Peyğəmbər: «Dinləyib
1374
“Fəthul Bəri” 5/148.
1375
İmam Əhməd «Məsəil vər Rəsəil fil Əqidə» 2/5, Əbu Yala «Əhkamus Sultaniyyə» s. 23.
1376
Fəthul Bəri 13/9.
468
(eşidib) itaət edin. Onlar öz üzərlərinə düşəndən sorumludurlar, sizlər isə öz
üzərinizə düşəndən sorumlusunuz» deyə buyurdu
1377
. Abdullah b. Məsud -
radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Rəsulullah
– sallallahu aleyhi və səlləm –
buyurdu: «Həqiqətən də məndən sonra bir çox ayrılıqlar və bir çox da sizin
xoşlamadığınız şeylər baş verəcəkdir». Səhabələr: «Ya Rəsulullah! Bizlərdən bu
günlərə çatanlara nə etməyini əmr edirsən?» dedilər. Peyğəmbər: «Sizlər
üzərinizə düşən haqqı (itaəti) yerinə yetirin (onlara veriləcək şeyləri onlara
verin), öz haqqınızı isə Allahdan istəyin» deyə buyurdu
1378
. Rəsulullah –
sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «(Həlak olan) üç kimsə vardır ki, onların
halını heç soruşma! Müsəlman idarəçisinə üsyan edib müsəlman cəmaatından
ayrılan və asi olaraq ölən kimsə, ağasından qaçıb o, halı üzərə ölən qul və ya
(cariyə), əri yanında olmadığı halda (ərinin olmadığından istifadə edərək)
imkanları da olduğu halda açıq-saçıq geyinərək çölə çıxan qadın. Bunların
halını heç soruşma!»
1379
. Əli - radıyallahu anhu – deyir ki: “İnsanlar əmir
olmadan əmin-amanlıqda yaşamazlar, istər (əmir) saleh olsun, istər də
günahkar”. Ondan: “Ey möminlərin əmri! Saleh olanı başa düşdük, bəs
günahkar olana bu necə aid edilə bilər?” deyə soruşduq. İmam: “Həqiqətən
Allah günahkar əmirin əli ilə yolları təhlükəsiz edir, onunla düşmənə qarşı
döyüşülür, cəzaları tətbiq edir, onun səbəbilə insanlar Həcc edir və Allaha
təhlükəsiz olaraq ibadət edirlər”
1380
.
ƏMİRLƏRƏ DUA ETMƏK
Əhli Sünnə vəl Cəmaatın mövqeyindən biri də budur ki, onların saleh
olmaları, doğru yolda yürümələri və hidayət üzərə olmaları üçün dua etmək
Sələfi Salihin izlədiyi bir yoldur. İmam əl-Bərbəhari – rahmətullahi aleyhi – deyir
ki: «Sən bir kimsənin rəhbərə qarşı bəd dua etdiyini görsən bil ki, o bidət
sahibidir. Əgər bir kimsənin rəhbərin islah olması üçün dua etdiyini görsən bir
ki, o – Uca Allahın izni ilə – sünnətə bağlı bir kimsədir»
1381
. Fudeyl b. İyad
–
rahmətullahi aleyhi – deyir ki: «Əgər mənim qəbul ediləcək bir duam olsaydı
bunu mütləq rəhbər üçün ayırardım. Çünki bizlər onların islah olunmaları
üçün dua etməklə əmr olunduq, onlara bəd dua etməklə isə qadağan olunduq.
İstərsə haqsızlıq etsinlər, istərsə zülm. Çünki onların zülm və haqsızlıqları öz
əleyhlərinədir. Salamat olmaları isə həm özlərinə, həm də müsəlmanların
lehinədir. Digər tərəfdən onların islah olunmaları ilə ümmət də islah olur.
1377
Müslim 1846.
1378
Buxari 7052, Müslim 1843.
1379
Buxari «Ədəbul Mufrad», Təbərani, «Mucəmul Kəbir», əl-Albani «əs-Səhihə» 541.
1380
Vəki “Əxbər əl-Huda” 1/21, Beyhəqi “Şuab” 13/187.
1381
«Şərhu Sünnə» s. 113, 116.