1 – mavzu. Kirish. Chizma geometriya fani va chizma tuzishning nazariy asoslari. Monj usuli. Nuqtaning koordinatalar bo’yicha epyuri

V
tekislik bilan jipslashtiramiz (1.28–rasm). 
D
nuqtaning 
D"
frontal 

---

proetsiyasining vaziyati o’zgarmaydi. Gorizontal 
D'
proyeksiyasi esa 
H
tekislik 
bilan harakatlanib, 
Ox
o’qiga perpendikulyar bo’lgan, bog’lovchi chiziqda bo’ladi 
(1.29–rasm).
 
1.27-rasm
 
1.28-rasm
 
1.29-rasm 
Shunday qilib, 
IV
chorakda joylashgan har qanday nuqtaning gorizontal va 
frontal proyeksiyalari 
Ox
 o’qiga perpendikulyar bo’lgan bir bog’lovchi chiziqda va 
Ox
 o’qining ostida bo’ladi. 
Monj apparatida nuqtaning koordinatalari bo’yicha fazoviy hamda epyurini 
qurish 
Fazoni oktantlarga bo‘lish
O‘zaro perpendikulyar bo‘lgan uchta proyeksiyalar tekisligi kesishib, fazoni 8 
qismga – oktantlarga bo‘ladi (1.30–rasm). Ma’lumki,
H
tekislik – gorizontal 
proyeksiyalar tekisligi, 
V
– frontal proyeksiyalar tekisligi deyiladi. Tasvirdagi 
W
tekislik 
profil proyeksiyalar tekisligi 
deb ataladi. Uchta proyeksiyalar tekisliklar 
o‘zaro perpendikulyar joylashgan bo‘ladilar, ya’ni 
H
⊥
V
⊥
W
. Buni 
H, V
va 
W
proyeksiyalar tekisliklari sistemasi deb yuritiladi.
Tekisliklarning o‘zaro kesishishi natijasida hosil bo‘lgan to‘g‘ri chiziqlar 
proyeksiyalar yoki koordinata o‘qlari deyiladi va
Ox, Oy, Oz
harflari bilan 
belgilanadi. Proyeksiyalar o‘qlarini tashkil qiluvchi