1. beynəlxalq hüququn anlayişi və TƏNZİmetmə predmeti Plan: Beynəlxalq hüququn anlayışı

Mövzu 9: BEYNƏLXALQ TƏŞKİLATLAR HÜQUQU


Plan:


1. Beynəlxalq təşkilatlar hüququnun anlayışı və mənbələri 2.Beynəlxalq təşkilatın hüquqi təbiəti

3. 
   Beynəlxalq təşkilatların fuksiyaları
   
4. 
   Beynəlxalq təşkilatda üzvlük
   
5. 
   Beynəlxalq təşkilatların sanksiyaları
   
6. 
   Beynəlxalq təşkilatların təşkilati strukturu
   
7. 
   Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT)
   
8. 
   BMT-nin ixtisaslaşdırılmış təsisatları
   
9. 
   Regional təşkilatlar
   

Ədəbiyyat siyahısı.
Зайцева О. Г. Международные организации: принятие решений. М. , 1989. Костенко М. Л. , Лавренова Н.В. ЕС после Маастрихта: федерация, конфедерация или международная организация? // Государство и право .
1994. №4
Кривчикова Э.С. Основы теории права международных организаций. М., 1979.
Крылов Н.Б. Принципы участия государств в системе ООН. М., 1986.
Крылов Н.Б. Правотворческая деятельность международных организаций. М., 1988.
Маргиев В.И. Внутреннее право международных организаций.
Владикавказ, 1995.
Международные организации. Под ред. И.П. Блищенко. М., 1994
Международные организации системы ООН. Отв. ред. В.Ф. Петровский .
М., 1990.
Моравецкий В. Функции международной организации. М., 1976
Нешатаева Т.Н. Международные организации и право. Новые тенденции в международно-правовом регулировании. М., 1998.
Правила процедуры многосторонней дипломатии. Сб. документов. М., 1986
Толстухин А.Э. О национальном характере Европейского Союза
//Московский журнал международного права. 1997. №4.
Топорнин Б.Н. Европейское право. М., 1988.
Шибаева Е.А. Право международных организаций: Вопросы теории. М., 1986
Шибаева Е.А. Поточный М. Правовыевопросы структуры и деятельности международных организаций. М., 1988.
Шреплер Х.А. Международные организации. Спра вочник. М., 1995.
Basic Facts About the United Nations. N.Y., 1995.
Bowett D.W. The Law of International Institutions. 4th ed. London, 1982. Osmanczyk F. The Encyclopedia of the United Nations and International
Agreements. London, 1985.
Simma B.(ed.) The Charter of the United Nations: A Commentary. Oxford.
1995.

1. 
   Beynəlxalq təşkilatlar hüququnun anlayışı və mənbələri.
   

Beynəlxalq təşkilatlar hüququ – dövlətlərarası (hökumətlərarası) təşkilatların statusunu, strukturunu, onların orqanlarının səlahiyyətlarini və fəaliyyət qaydasını nizama salan normalrın məcmusuna deyilir.

Dövlətlərarası əməkdaşlığın ən mühüm təşkilatı formalarnıdan biri kimi beynəlxalq təşkilatlar XIX əsrin ikinci yarısında meydana gəlməyə başlamışdır. İlk beynəlxalq təşkilatlar aşağıdakılar idi: 1) Torpağın ölçülməsi üzrə Beynəlxalq ittifaq (1864); 2) Beynəlxalq teleqraf ittifaqı (1874); 3) Ümumdünya poçt ittifaqı
(1874); 4) Beynəlxalq ölçü və çəki komitəsi (1875); 5) Sənaye mülkiyyətinin mühafizəsi üzrə Beynəlxalq ittifaq (1883); 6) Ədəbi və bədii mülkiyyətin mühafizəsi üzrə Beynəlxalq ittifaq (1886); 7) Gömrük tariflərinin nəşri üzrə
Beynəlxalq ittifaq (1890); 8) Köləlik əleyhinə Beynəlxalq ittifaq (1890); 9) Dəmiryol mal daşımaları üzrə Beynəlxalq ittifaq (1890).
Hal-hazırda 300-dən artıq beynəlxalq hökumətlərarası təşkilat mövcuddur. Geniş mənada beynəlxalq təşkilatların (qeyryi-hökumət təşkilatları da daxil olmaqla) sayı isə 4 mindən də artıqdır.
Beynəlxalq təklilatlar hüququ sahəsində vahid məcəllələşdirilmiş akt toxdur. Ona görə də beynəlxalq təklilatların statusu, təşkili və fəaliyyəti ilə bağlı normaları müxtəlif xarakterli beynəlxalq müqavilələrdə tapmaq olar:

1. 
   Beynəlxalq təklilatlarin təsis aktları (nizamnaməlri).
   

Hər bir beynəlxalq təklilat təsisçi dövlətlərin işləyib hazırladığı və qəbul etdiyi beynəlxalq müqavilə (nizamnamə) əsasında yaradır və fəaliyyət göstərir. Nizamnamədə müvafiq beynəlxalq təklilatın məqsəd və vəzifələri, strukturu, onun orqanlarının səlahiyyətləri və fəaliyyət qaydası təsbit olunur, təşkilata üzvlük, təşkilatdan çıxarılma, inzibati və büdcə məsələləri və s. öz həllini tapır.

2. 
   Beynəlxalq təklilatların statusu ilə bağlı ayrı-ayrı məsələləri nizama salan aşağıdakı universal sazişlər: Dövlətlərin universal xarakterli beynəlxalq tışkilatlarla münasibətlərində nümayəndəlikləri haqqında 1975-ci il Vyana Konvensiyası və Dövlətlər ilə beynəlxalq tışkilatlar arasında və beynəlxalq tışkilatlar arasında müqavilələr hüququ haqqında 1986-ci il Vyana Konvensiyası.
   
3. 
   Beynəlxalq təklilatların, onların mənzil-qərargahlarının yerləşdiyi dövlətlərlə bağladığı müqavilələr (məsələn, Birləşmiş Millətlər təşkilatı və ABŞ Hökuməti arasında 26 iyun 1947-ci il tarixli Saziş).
   
1.