1. Buyruqlar tizimi arxitekturalarini tasniflash

Akkumlyator arxitekturasi. Akkumlyatorga asoslangan arxitektura tarixan dastlabki arxitekturalardan biri sifatida paydo bo'lgan. Unda protsessorda arifmetik yoki mantiqiy amal operandlaridan birini saqlash uchun maxsus registr - akkumulyator mavjud. Amaliyot natijasi ham xuddi shu registrga kiritiladi. Operandlardan birining manzili oldindan aniqlanganligi sababli, ko'rsatmalarni qayta ishlashda faqat ikkinchi operandning joylashishini aniq ko'rsatish kifoya. Dastlab, ikkala operand ham asosiy xotirada saqlanadi va operatsiyani bajarishdan oldin ulardan biri akkumulyatorga yuklanishi kerak. Buyruq bajarilgandan so'ng, natija akkumulyatorda saqlanadi va agar bu natija keyingi buyruq uchun operand bo'lmasa, u holda xotira yacheykasiga saqlanishi kerak.
Akkumlyatorga asoslangan HM oddiy arxitekturasi 6.7-rasmda ko'rsatilgan.

6.7-rasm. Akkumlyator asosidagi kompyuter arxitekturasi
AMQda operatsiyani bajarish uchun operandlardan biri xotiradan ma'lumotlar registriga o'qiladi. Ikkinchi operand akkumulyatorga. Ma'lumotlar registrining va akkumulyatorning chiqishlari AMQning mos keladigan kirishlariga ulangan. Belgilangan operatsiya oxirida AMQ chiqishidan olingan natija akkumulyatorda saqlanadi.
Qisqa buyruqlar va dekodlash buyruqlarining qulayligini akkumlyatorli BTA afzalliklari sifatida ko'rib chiqilishi mumkin. Biroq, faqat bitta registrning mavjudligi asosiy xotiraga murojaatlar ko’payishini keltirib chiqaradi.
Akkumlyatorga asoslangan BTA IBM 7090, DEC PDP-8 kabi dastlabki HMlarda mashhur edi.
Registrli arxitektura. Ushbu turdagi mashinalarda protsessor umumiy maqsadli registrlar (UMR) majmuasini o'z ichiga oladi. Registrlarning razryadi odatda mashina so'zining o'lchamiga to'g'ri keladi. Har qanday reestrga uning raqamini ko'rsatish orqali kirish mumkin. CISC tipidagi arxitekturalarda UMR soni odatda kichik (8 dan 32 gacha) va ma'lum bir registrning sonini ko'rsatish uchun beshtadan ko'p bo'lmagan raqam kerak bo'ladi, buning natijasida bir vaqtning o'zida ikkita raqamlarni ko'rsatish mumkin va ko'pincha uchta registr (operandlarning ikkita registrlari va natijalar registrlari). RISC arxitekturasi sezilarli darajada ko'p sonli UMRlardan foydalanishni o'z ichiga oladi (bir necha yuzgacha), ammo bunday HMlar uchun xos bo'lgan buyruqlar uzunligi (odatda 32 bit) buyruqda uchta registrni aniqlashga imkon beradi.
Registr arxitekturasi operandlarning registrlarda ham, asosiy xotirada ham joylashishiga imkon beradi, shuning uchun ushbu BTA ichida qayta ishlash buyruqlarining uchta formati ajratiladi:
„ registr-registr;
„ registr-xotira;
„ xotira-xotira.