1. Gruntlarning granulometrik tarkibi Gruntlarning fizik-mexanik xossalari

8. Mavzu: Gruntlarning tarkibi, klassifikatsiyasi va aniqlash usullari. Gruntlarning fizik va mexanik xossalari

8.Mavzu:
Gruntlarning tarkibi, klassifikatsiyasi va aniqlash usullari. Gruntlarning fizik va mexanik xossalari.
Reja:
1. Gruntlarning granulometrik tarkibi
2.Gruntlarning fizik-mexanik xossalari
3.Gruntlarning mineral tarkibi va tuzilishining, ularningfizikmexanik xususiyatlariga ta’siri


Grunt - deb yer qatlamining eng yuqori qismida yotuvchi jinsiga aytiladi. Kishilaring injenerlik faoliyati muhitida bo‘lgan har qanday tog' jinsi va tuproqqa aytiladi.
Granulometrik tarkibi - jins qoya tarzidagi gruntlar, ularning zarrachalarining yirikligi va ularning xajmi bo’yicha necha foizni tashkil qilishiga qarab bir necha granulometrik tarkibga bo’linadi:

• yiriklik zarrachalari o’lchami 2 mm dan 200 mm gacha bo’lgan va ular 50% ni tashkil qilgan yirik shag’al qoya tarzidagi gruntlardur;

  
  

• yiriklik zarrachalar o’lchami 2 mm gacha bo’lgan va ular gruntda 25%ni tashkil etgan qumlar tarzidagi gruntlar.

  
  

Gruntning quyidagi turlari mavjud: jins qoyatosh tarzidagi, yirik shag’al tarzidagi, qumsimon va gilsimon.

Klassifikatsiyasi:


Jins qoyatosh tarzidagi gruntlar - tsementlangan suvga chidamli, ularni siqilishdagi mustahkamligi 5MPa gacha bo’lib ular tutash qatlam hosil qilib yotadi.


Yirik shag’al gruntlar - shag’al, harsang tosh bo’lib, ulardagi yirik toshlardagi og’irlik miqdori umumiy og’irlikning 50%dan ortig’ini tashkil etadi.


Qumsimon gruntlar - ulardagi zarralar o’lchami 2 mm gacha bo’lgani 50%ni tashkil etadi. Qumsimon gruntlar quruq, ya’ni namligi H<0,5, nam 0,50,8 turlariga bo’linadi.


Gilsimon gruntlar - quyidagilarga bo’linadi: qumloq (supes), - plastiklik soni 1…7 oralig’ida, suglinok; - plastiklik soni 7…12 gacha, gilsimon, plastiklik soni 17dan ortiq.