1. Kompyuter tarmoqlari turli XIL shakllarda tasniflanishi mumkin. Bir yondashuv tarmoqning turini geografik hududga qarab belgilaydi

¹.

Tarmoq xavfsizligi siyosatini yaratish va uni muntazam ravishda ko’rib chiqish ².

Xodimlarni tarmoq xavfsizligi bo’yicha o’qitish va ularning malakasini oshirish ².

Virus va boshqa zararkunanda dasturlarni aniqlash va yo’qotish bo’yicha talablar ².

Axborot xavfsizligini va tashkilot faoliyatini uzluksiz ishlashini ta’minlash bo’yicha talablar ².

Xavfsizlik siyosatini buzganlik bo’yicha javobgarlik 

Tashkilotda tarmoq xavfsizligini ta’minlashning eng yaxshi amaliyotlari quyidagilarni o’z ichiga oladi:

• 
  Faqat vakolatli foydalanuvchilar tarmoq va uning resurslariga kirishlari uchun kuchli kirish nazorati va autentifikatsiya mehanizmlarini amalga oshirish.
  
• 
  Ma’lum zaifliklarni bartaraf etish uchun dasturiy ta’minot va tizimlarni muntazam ravishda yangilash va yamalash.
  
• 
  Tarmoq trafikini kuzatish va boshqarish uchun firewall va hujum aniqlash/oldini olish tizimlaridan foydalanish.
  
• 
  Xavfsizlik hodisasida ularning mavjudligini ta’minlash uchun muhim ma’lumotlar va tizimlarning muntazam zaxiralarini olib borish.
  
• 
  Xavfsizlik hodisalariga samarali javob berish va ularni tiklash uchun hodisa javobgarlik rejasini ishlab chiqish va amalga oshirish.
  

40
Enkapsulatsiya va deinkapsulatsiya jarayonlari tarmoqda ma’lumotlarni yuborish va qabul qilishda muhim rol o’ynaydi. Enkapsulatsiya jarayoni ma’lumot paketiga uni manziliga yetib borishda qo’shimcha ma’lumotlar qo’shishni o’z ichiga oladi. Deinkapsulatsiya esa ushbu jarayonni teskari tartibda amalga oshiradi, ya’ni qo’shimcha ma’lumotlarni olib tashlaydi, shunda manzil qurilmalari asl ma’lumotlarni o’qiy oladi ¹.
Enkapsulatsiya jarayoni yuboruvchi kompyuterda amalga oshiriladi. Deinkapsulatsiya jarayoni esa qabul qiluvchi kompyuterda amalga oshiriladi. Enkapsulatsiya jarayonida har bir OSI modelining yoki TCP/IP modelining qatlami ma’lumot paketiga mos ma’lumotlarini qo’shadi. Deinkapsulatsiya esa ushbu jarayonni teskari tartibda amalga oshiradi, ya’ni qo’shimcha ma’lumotlarni paketdan olib tashlaydi 

Enkapsulatsiya jarayonida ma’lumot paketi OSI modelining yoki TCP/IP modelining har bir qatlami tomonidan qo’shimcha ma’lumotlar bilan to’ldiriladi. Masalan, transport qatlamida ma’lumot paketiga manba porti va manzil porti kabi ma’lumotlar qo’shiladi. Tarmoq qatlamida esa manba IP manzili va manzil IP manzili kabi ma’lumotlar qo’shiladi .

Deinkapsulatsiya jarayoni esa ushbu jarayonni teskari tartibda amalga oshiradi. Qabul qiluvchi kompyuterda paket OSI modelining yoki TCP/IP modelining har bir qatlami tomonidan tekshiriladi va qo’shimcha ma’lumotlar olib tashlanadi. Shunda qabul qiluvchi kompyuter asl ma’lumotlarni o’qiy oladi .