1-Ma’ruza: Fitopreparatlar tehnologiyasi fani,o’rganish ob’yektlari

Fitopreparat turlari

• Spirtli ajratmalar nastoykalar(Tindirmalar)
• Suvli ajratmalar(Damlama,qaynatmalar)
• Galen va novogalen preparatlar
• Ekstraktlar,fitomoylar
• Dorivor yig’malar
• Hushbo’y suvlar

Spirtli ajratmalar-Tindirmalar

Tindirmalar-dorivor o’simlik tarkibidan ta’sir etuvchi moddani spirt yordamida ajratib olingan ajratma
Tindirmalar tiniq suvli,spirtli ajratmalar bo’lib ,o’simlik organlaridan tayyorlanadi
Tindirmalar tayyorlashda 40%,60%,70%,95%li spirtlardan foydalaniladi

Suvli ajratmalar

• Suvli ajratmalar tayyorlashda DF talabiga ko’ra dorivor o’simliklarni yumshoq qism laridan (yer uystki qismi, bargi, guli, mevasi, po’stlog’i,ildizi va ildiz- poyasi) 1:10, 1:30, (yurak glikozidlar)1:400 nisbatda (alkaloidlar) tayyorlanadigan suyuqliklar.Suvli ajratmalar infundir apparatida tayyorlanadi. улар ҳам тез қизийди ва мустаҳкам ҳисобланади.

Suvli ajratmalar

yer ustki qismi Po’stlog’i

Bargi Mevasi

Guli Ildiz va Ildizpoyasi

Damlama-Infuzum
Suvli ajratmalar
Qaynatma-Decoctum
Damlamalar va qaynatmalar
DF talabiga ko’ra damlamalar 15 daqiqa suv hammomida qaynatilib,45 daqiqaga damlab qo’yiladi
1:10 ,1:30,1:400 nisbatda tayyorlanadi
DF talabiga ko’ra qaynatmalar 45 daqiqa suv xammomida qaynatilib,15 daqiqa soitiladi.
1:10 ,1:30,1:400 nisbatda tayyorlanadi

Novogalen preparatlar

• Novogalen preparatlar o’ta tozalangan preparatlar bo’lib,o’simlik hom ashyosidan ta’sir etuvchi moddani turli usullar yordamida ajratib olinadiva yot moddalardan tozalanadi Novogalen preparatlarni tayyorlashda ajratuv- chini tanlash asosiy bosqich hisoblanadi. Ajra tuvchi sifatida har xil quvvatli etil spirtlar,og’ir metal tuzlarni erit ma lari universal ajratuv chi (hajm bo’yicha 95qism xloroform 5qism 95%li spirt )ishlatiladi.

Ajratmani tozalash

• Olingan ajratmani begona moddalardan tozalash eng asosiy bosqich hisoblanadi. Preparatning sifati va turg’unligi ularning tozalik darajasiga bog’liq.Ajratmani tozalashda denaturatsiya,spirt bilan tozalash, tuzlash, dializ,elektrodializ,adsorbsiya usullaridan foy dalaniladi.Angishuvonagul preparatlari:digok- sin,digitoksin,gulhayri preparati mukaltin.