1-mavzu: Pedagogik faoliyatning ijtimoiy jamiyatda tutgan o’rni Reja

4 -mavzu: Pedagogik faoliyat kasb sifatida
Reja:

1. 
   Pedagogik faoliyat.
   
2. 
   Pedagogik faoliyat kasb sifatida.
   
3. 
   Pedagogik faoliyatning oʼrni.
   

Pedagogik faoliyat – ta'lim muassasalarida o'quv rejasi yoki bir qator dasturlardako'zda tutilgan natijalarga, shuningdek, ta'limning boshqa vazifalari va uning ijtimoiy maqsadlariga erishish uchun maxsus tayyorlangan mutaxassislar tomonidan amalga oshiriladigan tadbirlar majmuidir.
Pedagogik faoliyat – bu, o'qituvchining maxsus kasbiy tayyorgarligiga asoslangan va ushbu faoliyat jarayonida uning shaxsiy xulq-atvori normalari va qoidalariga mos keladigan odamlarni tarbiyalash va o'qitish bo'yicha faoliyat. Mazkur faoliyat orqali yosh avlodni iqtisodiy, siyosiy, axloqiy va estetik maqsadlarga muvofiq mustaqil faoliyatga ongli ravishda tayyorlashga qaratilgan kattalarning ijtimoiy foydali faoliyatining alohida turi sifatida qarash mumkin.
Pedagogik faoliyat muvaffaqiyatining zaruriy sharti bu bolani o’zi kabi qabul qilish, o’zaro sherikning boshqa tomonini qabul qilishdir. Bardoshli o’qituvchi, bolalarga nisbatan o’z xatti-harakatlarini shakllantirishning maxsus taktikasi tufayli katta samaraga erishadi.
Pedagogik faoliyatning maqsadi umumlashtirilgan xarakterga ega. Mahalliy pedagogikada u an'anaviy tarzda "shaxsning har tomonlama barkamol rivojlanishi" formulasida ifodalanadi. Individual o'qituvchiga yetib borganidan so'ng, u o'qituvchi o'z amaliyotida amalga oshirishga harakat qiladigan o'ziga xos individual muhitga aylanadi.
Pedagogik faoliyat maqsadining asosiy obyektlari sifatida ta'lim muhiti, o'quvchilar faoliyati, o'quv jamoasi va o'quvchilarning individual xususiyatlari ajralib turadi. Pedagogik faoliyat maqsadini amalga oshirish ta'lim muhitini shakllantirish, o'quvchilar faoliyatini tashkil etish, o'quv jamoasini yaratish, shaxsning individual xususiyatlarini rivojlantirish kabi ijtimoiy-pedagogik vazifalarni hal qilish bilan bog'liq.
Pedagogik faoliyatning predmeti – talabalarning o'quv, bilish va tarbiyaviy faoliyatini boshqarish. Boshqaruv faoliyati o'z faoliyatini va o'quvchilar faoliyatini rejalashtirish, ushbu faoliyatni tashkil etish, faollik va ongni rag'batlantirish, ta'lim va tarbiya sifatini nazorat qilish, tartibga solish, o'qitish va ta'lim natijalarini tahlil qilish, shaxsning shaxsiy rivojlanishidagi keyingi o'zgarishlarni bashorat qilishdan iborat.
Pedagogik faoliyatni mustaqil ijtimoiy hodisa sifatida tavsiflab, uning quyidagi xususiyatlarini ko'rsatishimiz mumkin.
Birinchidan, u o'ziga xos tarixiy xususiyatga ega. Demak, bunday faoliyatning maqsadi, mazmuni va xarakteri tarixiy voqelikning o‘zgarishiga mos ravishda o‘zgaradi. Masalan, L.N. Tolstoy o‘z davri maktabini ta’limning dogmatik tabiati, byurokratizm, o‘quvchi shaxsiga e’tibor va qiziqishning kamligi bilan tanqid qilib, maktabda insonparvarlik munosabatlariga, o‘quvchining talab va manfaatlarini hisobga olishga chaqirdi. uning shaxsiyatining shunday rivojlanishi uchun o'sib borayotgan insonni barkamol, yuksak axloqiy, ijodkor qiladi. “Tarbiyalash, tarbiyalash, rivojlantirish, ...bizda ongsiz ravishda bitta maqsad bo‘lishi kerak: haqiqat, go‘zallik va ezgulik ma’nosida eng katta uyg‘unlikka erishish”, deb yozgan edi L.N. Tolstoy.
Ikkinchidan, pedagogik faoliyat kattalar ijtimoiy qimmatli faoliyatining alohida turidir. Bu ishning ijtimoiy ahamiyati shundaki, har qanday jamiyat, davlatning ma’naviy, iqtisodiy qudrati uning a’zolarining madaniyatli shaxs sifatida o‘zini-o‘zi kamol toptirishi bilan bevosita bog‘liqdir. Insonning ma’naviy olami boyib boradi. Uning hayotiy faoliyatining turli sohalari takomillashib, o'ziga, boshqa odamlarga, tabiatga axloqiy munosabat shakllanmoqda. Ma'naviy va moddiy qadriyatlar va shu tufayli jamiyat taraqqiyoti, uning ilg'or rivojlanishi amalga oshiriladi. Har bir insoniyat jamiyati pedagogik faoliyatning ijobiy natijalaridan manfaatdor. Agar uning a'zolari tanazzulga uchrasa, hech bir jamiyat to'liq rivojlana olmaydi.
Uchinchidan, pedagogik faoliyatni kasbiy bilimlar asosida maxsus tayyorlangan va tayyorlangan mutaxassislar amalga oshiradilar. Bunday bilimlar insonni tarixan shakllangan va doimiy rivojlanib boruvchi hodisa sifatida bilishga yordam beradigan gumanitar, tabiiy, ijtimoiy-iqtisodiy va boshqa fanlar tizimidir. Ular bizga uning ijtimoiy hayotining turli shakllarini, tabiat bilan munosabatlarini tushunishga imkon beradi. Kasbiy bilimdan tashqari, kasbiy mahorat ham muhim rol o'ynaydi. O'qituvchi bilimlarni amaliy qo'llashda doimo takomillashmoqda. Aksincha, u ularni faoliyatdan tortib oladi. – “Bu yerga kel” deyishni o‘n besh-yigirma rangda aytishni o‘rganganimdagina haqiqiy usta bo‘ldim, – deb tan oldi A.S. Makarenko.
To`rtinchidan, pedagogik faoliyat ijodiydir. Bir hil sinfni yoki guruhni topish mumkin bo'lmaganidek, uning yo'nalishining barcha mumkin bo'lgan variantlarini dasturlash va bashorat qilish mumkin emas.
Pedagogik faoliyatning asosiy turlariga an'anaviy ravishda o'quv ishlari, o'quv, ilmiyuslubiy madaniy, ma'rifiy va boshqaruv faoliyati kiradi.
Pedagogik kasbiy bilim asosida uning xattiharakati va o’zini tutishining asosiy prinsiplari, qoidalari, ya’ni pedagogik ongi shakllanadi. Bu prinsiplar, qoidalarni har bir pedagog o‘zining tajribasi asosida yaratadi, lekin ularni tushunib yetish, qonuniyatlarini ko‘ra bilish faqat doimiy izlanish, o‘rganishni talab etadi. Bu esa ilmiy bilimlarni egallash orqali amalga oshiriladi. O‘qituvchining ta’lim berishidagi qiyinchiligi kasbiy yaroqlikni egallashning murakkabligi shundaki, kasbiy bilim, birdaniga bir necha darajada, sohada shakllanadi:
a) metodologik (falsafa qonunlarini bilish, tarbiya maqsadini belgilash zaruriyatini anglab yetish) soxasida;
b) nazariy (pedagogika, psixologiya qonunlarini, prinsip qoidalarini faoliyat formalarini bilish) bilimlar sohasida;
d) metodik (o‘quv - tarbiya jarayonini modellashtirish, konstruksiyalash darajasini o‘zlashtirish) bilimlarni o‘zlashtirishda;
e) texnologik (aniq sharoitda ta’lim va tarbiyaning amaliy vazifalarini yechish darajasini o‘zlashtirish) sohasida shakllanadi.
Bu esa tajribali pedagogdan yetarlicha rivojlangan kasbiy fikrlashning keraklisini ajratib ola oladigan, pedagogik maqsadga erishishda egallangan bilimlar tahlili va umumlashtira oladigan, ularning texnologik tarzda ko‘rsata oladigan qobiliyat bo‘lishni taqzo etadi.