1. Tayyor mahsulot ( ishlar, xizmatlar ) va uni hisobga olish vazifalar

3. Tayyor mahsulotning ombordagi va buxgalteriyadagi hisobi Korxonalarda tayyor mahsulot hisobi vazifalarini aniq tashkil qilish maqsadida ular omborda va buxgalteriyada hisobga olib boriladi . Pirovard , iste'molga yaroqli bo'lgan mahsulot texnik nazorat bo'limi tomonidan tekshirilgandan so'ng omborga topshiriladi . Tayyor mahsulotni omborga qabul qilishda topshirish nakladnoyi yoki mahsulot topshirish vedomostida rasmiylashtiriladi . Bu hujjatlarda topshiruvchi sex topshirilish muddati , mahsulotning nomenklatura raqami , uning soni , reja tannarxi moddi tegishli javobgar shaxslarning imzosi ko'rsatiladi . Qabul hujjatlari tlari asosida buxgalteriya mahsulot topshirish vedomostini yuritadi . Bajarilgan ish yoki dalolatnomasi bilan rasmiylashtiriladi . iqdor ko'rsatkichlaridagi hisobi varaqlarda hujjatlari asosida mahsulot harakati gabul xizmatlar qilish - topshirish Omborlarda mahsulot harakatining miqdor yuritiladi . Varaqaga har bir kirim va chiqim bilan bog'liq operatsiyalar yozib boriladi .
Tara — mahsulotlarni(tovarlarni) saqlash, o‘rash va transportda tashish uchun ishlatiladigan buyumni ifoda etuvchi moddiy obyekt
Tayyor mahsulotning ombordagi hisobi operativ buxgalteriya usulida tashkil qilinadi , ya'ni har bir buyum nomenklatura raqamiga ombor materiallari hisobi kartochkasi ochiladi ( № M - 17 - shakl ) . Tayyor mahsulotning kelib tushishi va chetga berilishi bilanoq ombor xodimi hujjatlar asosida ularning sonini kartochkalarga yozib qo'yadi va har bir yozuvdan keyin qoldiq hisoblab qo'yiladi . Buxgalter har kuni tugagan sutka uchun ombordan hujjatlarni qabul kilib olishi kerak ( qabul qilish - topshirish nakladnoyi , buyruk - nakladnoy , tovar transport nakladnoyi ) .
Ombor hisobining to'g'ri yuritilganligi ombor hisobi kartochkasiga buxgalterning imzosi bilan tasdiklanadi . Moddiy javobgar shaxs ombor hisobi kartochkalari asosida har oyda tayyor mahsulot nomenklaturasi , o'lchov birligi soniga tayangan holda tayyor mahsulotning qoldiq hisobi vedomostini to'ldiradi . Bu erda hisob baholari bo'yicha qoldiqlar taksimvka qilinadi va buxgalteriya hisobi ma'lumotlari bilan solishtiriladi .
Mahsulot kirimi va chiqimi bilan bog'liq operatsiyalar rasmiylashtirilgan dastlabki hujjatlar ombor varaqalariga yozilganidan keyin buxgalteriyaga teriyaga topshiriladi hujjatlar tekshiriladi , guruhlanadi va ular asosida tegishli tuziladi . Tayyor mahsulot ifodalangan hisobi ombor hisobi ma'lumotlari asosida buxgalteriyada yuritiladi .
Tayyor mahsulotning sintetik hisobi quyidagi hisobvaraqlarda yuritiladi : 2810 - Ombordagi tayyor mahsulot »
2820 - Kurgazmadagi tayyor mahsulot
2830- « Komissiyaga berilgan tayyor mahsulot »
2810 - Ombordagi tayyor mahsulot » hisobvarag'i korxonaning omborida mavjud bo'lgan tayyor mahsulot miqdorini bildiradi . Ushbu hisobvaraqning debeti 2010 , 2110 , 2310 va boshqa hisobvaraqlarning krediti bilan korrespondentsiyada korxona omboriga qabul qilingan tayyor mahsulotlar qiymatini ifodalaydi .
Tayyor mahsulotni berish va uni korxona omboridan yuklab junatish buyruq yuk xat bilan rasmiylashtiriladi,unga ikki hujjat kiritilgan: omborga doir buyruq va berish uchun yuk xat. Ular asosida hisob varaq fakturalar yoziladi, ularda yuklab junatilgan mahsulot miudori va ushbu mahsulot uchun tegishli summa ko‘rsatiladi. Yuklab jo’natilgan mahsulotni hisobga olishning ikki usuli mavjud: yuklab junatish, mahsulot (ishlar, xizmatlar) topshirish va bankka to‘lov hujjatlarni taqdim etish sanasi payti deb hisoblanadigan birinchi usul (hisoblash usuli) va xaridordan olingan to‘lovlar hisob-kitob varag‘iga qayd etilgan sana sotish payti deb hisoblanadigan ikkinchi usul (kassa usul) Buxgalteriya hisobi to‘g‘risidagi O‘zbekiston Respublikasi qonunining 13- moddasiga binoan va Buxgalteriya Xisobi Standartlariga muvofiq daromad va xarajatlar haq to‘lash vaqti va pul kelib tushish sanasidan qa’tiy nazar ular ta’lluqli bo’lgan hisobot davrida aks ettiriladi. Binobarin O‘zbekiston Respublikasi korxonalarini yuklab junatilgan mahsulot hisobining birinchi varianti qabul qilingan.
Yuklab junatilgan sotishga berilgan lekin to‘lanmagan mahsulotning hisobi 9110 «Sotilgan tayyor mahsulotning tannarxi hisob varag‘ida yuritiladi. Sotish paytida tayyor mahsulot tovarlar ishlar va xizmatlar tannarxi xarajatlarini hisobga oluvchi 2010 «Asosiy ishlab chiqarish» 2810 «Tayyor mahsulot», 2910 «Tovarlar» hisobvarag‘lari bilan korrespendentlangan holda 9110 «Sotilgan tayyor maxsulotning tannarxi», 9120 «Sotilgan tovarlarning tannarxi», 9130 «Bajargan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlarning tannarxi» hisobvarag‘larining debetida aks ettiriladi.
Hisobot davrining oxirida 9110 «Sotilgan tayyor maxsulotning tannarxi», 9120 «Sotilgan tovarlarning tannarxi», 9130 «Bajargan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlarning tannarxi» hisobvarag‘lari 9910 «Yakuniy moliyaviy natija» hisobvarag‘i bilan yopiladi.
Xaridolarga mahsulot yuklab junatilgan paytda hisoblash usuli bilan quyidagi buxgalteriya yozuvlari amalga oshiriladi:

• 
  sotilgan mahsulotning haqiqiy ishlab chiqarish tannarxiga:
  

D-t 9110 «Sotilgan tayyor maxsulotning tannarxi»,
K-t 2810 «Tayyor mahsulot»
-savdoda yuklab junatilgan mahsulotlarning haqiqiy tannarxiga:
D-t 9120 «Sotilgan tovarlarning tannarxi»,
K-t 2910 «Tovarlar»
-bajarilgan ishlar, ko‘rsatilgan xizmatlarning haqiqiy tannarxiga:
D-t 9130 «Bajarilgan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlarning tannarxi»
K-t 2010 «Asosiy ishlab chiqarish»
Hisobot davrining oxirida sotilgan mahsulotlar, tovarlar, ishlar va xizmatlar tannarxini hisobga oluvchi hisobvaraular 9910 «Yakuniy moliyaviy natija» hisobvarag‘iga quyidagi o‘tkazmalar bilan yopiladi:
D-t 9910 «Yakuniy moliyaviy natija»
K-t 9110 «Sotilgan tayyor mahsulotning tannarxi»
K-t 9120 «Sogilgan tovarlarning tannarxi»
K-t 9130 «Bajarilgan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlarning tannarxi»
Joriy hisobda yuklab jo’natilgan tayyor mahsulotlar hisob (rejadagi yoki sotish) narxlarida rasmiylashtiriladi. Chunki yuklab junatish paytida uning xaqiqiy tannarxi noma’lum bo’ladi. Oy oxirida yuklab junatilgan mahsulotning haqiqiy tannarxi va uning hisob narxlari bilan farqi aniqlanadi.

Ko‘rsatkichlar	Hisobdagi narx	Xaqikiy tannarx	Fark (Q,-)
Oy boshiga ombordagi tayyor mahsulotning koldigi	200	208	Q8
Ishlab chiqarishdan hisobot oyi davomida kabul kilingan tayyor mahsulot	800	772	-28
Jami	1000	980	-20
haqiqiy tannarning hisobdagi narxga nisbati, % (980G‘1000*100)u98%
Bir oyda yuklab junatilgan mahsulot	900	882	-18
O Oy oxiriga ombordagi tayyor mahsulot koldigi	100	98	-2

Oy oxiridagi farqlar summasiga quyidagicha pravodka beriladi:
D-t 9110 «Sotilgan tayyor mahsulotning tannarxi»-18 ming sum.
K-t 2810 «Tayyor mahsulot» - 18 ming sum;
Hisob - kitobning jurnal - order shaklida tayyor mahsulotning analitik hisobi 16-qaydnomada yuritiladi . Bu qaydnoma turtta bo'limdan iborat bulib ular quyidagilardir :