11. Oits va oiv genetikasi Orttirilgan immun tanqisligi sindromi

OIV 
– bu virus.
OITS 
– bu organizmning immun tanqislik holati.

---

Foto: Medicalnewstoday.com 
OITS sabablari 
OIV 
– virusi OITS ning rivojlanishi sababidir. Ba’zi hollarda esa virus bilan zar
arlangan odamlarda OITS rivojlanmasligi mumkin. OITS ko‘p hollarda OIV o‘z 
vaqtida davolamaslik natijasida yuzaga keladi. 
OIV 
– bu retrovirus oilasiga kiradi, organizmning muhim organlari va immun tiz
imi hujayralarini zararlaydi. Agar virusning rivojlanishiga qarshi antirertovirus t
erapiyasi olib borilmasa, virus organizmda tez rivojlanadi. Virusning rivojlanish
i turli omillarga bog‘liq. Bular insonning yoshi, organizmning OIV virusdan him
oya xususiyati, sog‘ligi, boshqa infeksiyalar, irsiy omillar bo‘lishi mumkin. 
OIV qanday yuqishi mumkin? 

---

Jinsiy aloqa 
– bu yo‘l bilan zararlangan jinsiy suyuqliklar (rektal, genital va og‘i
zning shilliq qavat) natijasida yuqadi. Bu holat jinsiy aloqa paytida himoya vosi
talarida
n foydalanilmaganda, atipik jinsiy aloqa bo‘lganda, yoki ishlatiladigan a
shyolar orqali sodir bo‘lishi mumkin. 
Onadan bolaga
– OIV bilan zararlangan ayoli farzandiga OIV virusi bilan tug‘r
uq davomida, homiladorlikda, ko‘krak suti bilan oziqlantirish paytida yuqtirishi 
mumkin. 
Qon orqali
– bu yo‘l orqali yuqish rivojlangan mamlakatlarda qon quyish jaray
onida ko‘proq sodir bo‘ladi. Bu holatda tomir ichiga yuboriladigan narkotik shpr
islarini o‘zgartirmasdan yoki zararlangan shpirslar orqali yuborilganda zararlan
ish kuzatiladi. 
OITS belgilari 
OIV ning belgilari asosan ikkilamchi infeksiyalar bakteriyalar, viruslar, zambur
ug‘lar bilan zararlanish natijasida yuzaga chiqadi. Agar odamning immun tizimi 
sog‘lom bo‘lsa, bu holat rivovlanmasligi ham mumkin. 
OIV ning bo
shlang‘ich belgilari
Ba’zi OIV bilan zararlangan insonlarda kasallikning belgilari oylab, hatto yillab 
ham kuzatilmasligi mumkin. 80% holatda virus bilan zararlangandan so‘ng 2-6 
haftadan so‘ng gripp bilan zararlangan holatdagi belgilar kuzatilishi mumkin. B
uni o‘tkir retrovirus sindromi deyiladi. 
OIV boshlang‘ich simptomlari quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 

Yuqori harorat; 

Qaltirash; 

Bo‘gimlarda og‘riq; 

Mushaklarda og‘riq; 

Tomoq og‘rig‘i; 

Tunda ko‘p terlash; 

Bezlarning kattalashuvi; 

Tanada qizil rangli toshmalar; 

Tez charchash; 

Tezda vazn yo‘qotish. 

---

Shuni yodda tutish kerakki yuqoridagi belgilar faqatgina OIV virusning o‘zi bila
n emas, balki ikkilamchi viruslar bilan zararlangan keyin yuzaga keladi.