2 –Lobaratoriya ishi Mahsuldor qatlamni-qum suyuqlik yordamida teshish Tajribani bajarishdan maqsad
Laboratoriya ishini o’tkazish tartibi
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 2.2. Laboratoriya ishini o’tkazish tartibi
Apparat quduqqa tushirilgandan keyin, quduq usti bog’lanmalari va unga ulangan nasos agregat sistemalari ishchi bosimda 1,5 baravar ortiq bosim bilan tekshirib ko’riladi. Bosimga sinashdan oldin tizimni yopish uchun NKQ ga diyametri 50 mm li shar yuqori klapan tashlanadi. Sinalgandan keyin xalqali tizmga suyuqlik haydab shar yer yuzasiga chiqarib olinadi. Keyin NKQ ga kichi diametrli shr tashlanib, haydalgan ishchi suyuqlik nasadkalar teshigidan chiqish ta’minlanadi. Shundan keyin suyuqlikqum aralashmasi NKQ ga haydab boshlanadi. Suyuqlikdagi qumning konsentrasiyasi 80-100 kg/m 3 ni tashkil qiladi. Suyuqlikqum aralashmali teshishda umumiy gidravlik yo’qatilishi quyidagilardan iborat bo’ladi: P 1 – Suyuqlikqum aralashmasining quduq ustidan perfaratorgacha NKQ da harakatlanishida ishqalanish ta’sirida yo’qatiladigan bosim; ΔP – grafik yoki hisob usulida aniqlanadiga nasadkalarda yo’qatiladigan bosim. P 2 – xalqali tizimda suyuqlik oqimining chiqaishida ishqalanish ta’sirida yo’qatiladigan bosim; P 3 - quvur orti qismidagi quduq ustidagi qarshi bosim. Shunday qilib yopiq ishlash tizimida NKQ dagi va xalqali tizimdagi suyuqlikning gidrostatik bosimi muozanatlashsa, unda quduq ustidagi haydash bosimi P у barcha yo'qatishlarning yig'indisiga teng bo'ladi: 3 2 1 Ð Ð Ð Ð Ð u . (2.1) P 1 kattaligi quvur gidravlikasi formulasi bo’yicha aniqlanadi. g g v d L Р т в 2 2 1 , (2.2) Bu yerda λ ishqalanish koeffitsiyenti hardoimgidek Re soni orqali aniqlanib, suyuqlik tarkibida qum bo’lganligi uchun 15-20% yuqori bo’ladi; L – NKQ ning uzunligi; d ich – NKQ ning ichki diyametri; v t – NKQ dagi oqimning chiziqli tezligi, v t = 4Q/(πd ich 2 ); ρ – suyuqlik-qum aralashmasining zichligi. ΔP kattalik grafik orqali aniqlanadi. P 2 – kattalik suyuqlikning xalqali tizimdan harakatlanish uchun quvur gidravlikasi formulasidan aniqlanadi g g v d D L , , Р к н в 2 20 1 15 1 2 2 , (2.3) Bu yerda D ich – mustahkamlovchi quvurlar tizmasining ichki diametri, d tash – NKQ ning tashqi diyametri; v x = 4Q/(π(D ich 2 – d t 2 )) – xalqali tizimdan chiqayotgan oqimning chiziqli tezligi, uning tezligi qumni to’liq yer yuzasiga chiqarishi uchun 0,5 m/s dan kichik bo’lishi kerak. Jami sarflanadigan suyuqlik miqdori harakatdagi nasadkalar sonining bitta nasadkadan o’tayotgan suyuqlik sarfiga q ж ko’paytmasi bilan aniqlanadi: n q Q ж . (2.4) Masaalan, bir nasadkadagi sarg 4 l/s bo’lsa, oltita nasadkadagi sarf 24 l/s gat eng bo’ladi. Diametri 168 mm li ishlatish quvurli va 73 mm li NKQli chuqurligi1700 m quduqda ishqalanishda yo’qatilishi 8,2 MPa teng bo’ladi (2.3- rasmga qarang). Diyametri 4,5 mm li nasadkadagi sarf 4 l/s bo’lsa, nasadkadagi bosimlar farqi ΔP 40,0 MPa atrofida bo’ladi (2.3-rasmga qarang). Nasadkadagi bosimlar farqini tanlashda shuni bilash kerakki 6 mm li nasadka uchun 12,0-14,0 MPa dan, 4,5 va 3 mm nasdaka uchun 18,0 – 20 MPa kichik bo’lmasligi kerak bo’ladi. Tog’ jinsining yuqori mustahkamligida (σ sa > 20,0 - 30,0 МПа) yuqoriroq olinadi. Tajriba shuni ko’rsatadiki 6 mm li nasadka uchun 18,0- 20,0 MPa, 4,5 va 3 mm nasdaka uchun 25,0 – 30 MPa kichik bo’lmasligi kerak bo’ladi. 2.2-rasm. Har bir 100 m uzunlikda suyuqlik qum aralashmasini haydashda quvur va quvur orti qismida bosim yo’qatilishi: 1 - 140-mm tizmalar va 73-mm NKQ uchun; 2 - 140-mm tizmalar va 89- mm NKQ uchun; 3 - 168-mm tizmalar va 73-mm NKQ uchun; 4 - 168-mm tizmalar va 89-mm NKQ uchun Perfaratorni kerakli oraliqqa aniq o’rnatish uchun NKQ tizmasiga mufti- reperdan foydalaniladi. Bu kisqa(0,5-0,7 m), qalin devorli (15-20 mm) quvurcha bo’lib, u perforator yuqorisiga bir yoki ikki quvur uzinligiga teng masofaga o’rnatiladi. NKQ tizmasini tushirgandan keyin unga metal qalinlashishini aniqlovchi kichik o’lchamli geofizik indikator kabel yordamida tushiriladi. Shu yo’sinda mufti-reper holatini aniqlash orqali perforator turgan oraliq aniqlanadi. Lekin bunday holatda NKQ da bosim hosil qilish orqali quvurning uzayishi ham e’tiborga olinadi. Bu uzayish Guk formulasi orqali aniqlanadi: z f E L F Ð L u , (2.4) bu yerda P u – quduq ustidagi bosim; F-NKQ ning ko’ndalang kesimi yuzasi; E-Yung moduli, Pa (odatda 20·MPa); f-quvur metali kesimi yuzasi, m 2 ; z- mustahkamlovchi quvurlar tizmasi devoir bo’ylab ishqalanishda yo’qatilishini hisobga oluvchi koeffitsiyent (1,5-2 gacha olinadi). Bu qo’shimcha uzayish sezilarli bo’lib, 1 m gacha yetadi. Quduq usti 70,0 MPa bosimga mo’lgallangan 1AY-700 turidagi standart armatura bilan jixozlangan. Qumli suyuqlikni haydash uchun 2 AH-500 yoki 4AH- 700 yuk avtomabiliga mahkamlangan nasos agregatidan foydalaniladi. Kichik bosimlarda burg’ilash jarayonida qo’llaniladigan sementlash agregatlaridan foydalanish ham mumkin. Agregatlar soni n hosil qilinishi kerak bo’lgan bosimdan kelib chiqib olinadi. 1 а а у Р q Р Q n , (2.5) Bu yerda Q-hisoblangan jami suyuqlik sarfi; P u – quduq ustidagi bosim; q а - hisob rejimida bitta agregatning uzatishi; Р а – agregat bilan hosil qilinadigan bosim; η – nasos agregatining texnik holatini hisobga oluvhi koeffitsiyent η = 0,75 - 1. 4AH-700 agregati aylanish moment 2000 ayl/min bo’lhan plunjer diametri 100 yoki 1200 mm li 4P-700 uch plunjerli nasosli 588 kVt quvatli dizel bilan ta’minlangan. Plunjer yurish uzunligi 200 mm. Qum-suyuqlik aralashmasi qumaralashtiruvchi agregat ( 2ПА; ЗПА va bosh.). Maxsus ishchi suyuqlik quduqqa maxsus avtosisternalarda yoki uncha katta bo’lmagan (10 - 15 m 3 ) idishlarda tayyorlanadi. Yer usti bog’lamlarida yuqori bosimli filtirlar –shlamtutgichlar o’rnatiladi. Bu tog’ jinslarining katta zarrachalari bilan nasadkalarning to’lib qolishidan himoya qiladi.Qum-suyuqlik aralashmasi uch xil usulda tayyorlanadi: -qum va suyuqlikdan qayta foydalanadigan (aylanuvchi sxemalarda); -ishlab bo’lgan qumni tashlab, suvni qayta ishlatish orqali; -suyuqlik va qumni tashlab yuborish. Xalqali sxemasi bir muncha tejamkor, bunda suyuqlik va qum minimal sarfga ega. Bundan tashqari maxsus suyuqliklardan (neft, kislota eritmasi, gilli eritma va boshqalar) foydalanish hududni ifloslantirmaydi. Xalqali sxemada ishlashda 20 m 3 suv va 4,1 t qum sarflangan, suv va qumni tashlash sxemasi bo’yicha ishlatilganda 275 m 3 suv va 14 t qum sarflangan. Quduqni NKQ tizmasi orqali ham xalqali tizim orqali ham quduqni yuvish bo’yicha jarayonlar uchun bir xil sxema (2.3-rasm) kuzda tutiladi. 2.3-rasm. Yopiq sikl bo’yicha ishlashida yer usti jixozlari bog’lanmasi sxemasi: 1 - АN-700; 2 - SА-320; 3 - shlamtutgich; 4 - qumaralashtirgich; 5 – sig’im; 6 - quduq; 7 – teskar klapan; 8 – oxhiq kran; 9 – yopiq kran. Yüklə 0,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|