2 mavzu: sportchining jismoniy texnik va taktik tayyorgarligi

1.2. Sportchining texnik tayyorgarligi

Sportchining taktik tayyorgarligi texnik tayyorgarlik bilan chambarchas birgalikda
olib boriladi. Agar texnik tayyorgarlik sportda bahs yuritish vositalari bilan
qurollantirsa, taktik tayyorgarlik ularni qoʻllash san'atiga oʻrgatadi. Sport taktikasini
qisqa qilib sportda bahslashish san'ati deb ta'riflash ham mumkin. Kengaytiribroq
aytganda, sport taktikasi, birinchidan, sportchining imkoniyatlarini, raqibining
xususiyatlarini hamda musobaqaning aniq shart- sharoitlarini hisobga olgan holda
musobaqalarda qatnashishning maqsadga muvofiq keladigan planini ishlab chiqishdan;
ikkinchidan, sportning imkoniyatlari mumkin qadar toʻlaroq namoyon etadigan bahs
yuritish vosita va usullaridan foydalanish yo'li bilan rejani amalga oshirishdan
iborat.Sportning har xil turlarida taktikaning formasi va uning ahamiyati xilma- xildir.
Sportchining taktik tayyorgarligi jarayonida quyidagilarni nazarda tutmoq kerak. Ilmiy
tadqiqotlar va kuzatishlar shuni ko'rsatadiki, agar jismoniy mashqlar sportning alohida
turiga taalluqli bo'lsa va bu mashqlar ketma-ket takrorlanib turilsa, bu holat bolalarning
bir tomonlama o'sishi, rivojlanishiga olib keladi. Masalan, muntazam tosh ko'tarish yoki
shtanga bilan shug`ullanish bola gavdasi va bo'yini o'stirmay qo'yishi mumkin.
Sport turlarining murakkab texnik bazasi mavjud bo'lganda ham, xususan, sport
o'yinlari, gamnastika, yakka kurashlar- bular bola organizmiga, ularning garmonik o'sib
ulg`ayishiga ijobiy ta'sir ko'rsatmaydi. Bola organizmi jismoniy mashqlarning bir necha
turlar yoki majmua (turkum) mashqlar yordamidagina har tomonlama rivojlanishi
mumkin. Sportchi texnik tayyorgarligining mazmuni va shakllariga uning dastlabki tayyorgarligi darajasi, tanlangan sport turining xususiyatlari, yillik siklning tuzulishi va boshqa omillar ta'sir ko‟rsatadi. Shuning uchun sport amaliyotida uni turli variantlarda
qurish mumkin.Zamonaviy sport sportchilarning jismoniy tayyorgarligiga yuksak
talablar qo‟yadi. Bu quyidagi omillar bilan izohlanadi: 1. Sportdagi yutuqlarning
o‟sishi har doim sportchining jismoniy qobiliyatlari rivoji yangi darajalarga
ko‟tarilishini talab etadi. Masalan, yadroni 20 m dan uzoqroqqa itqitish uchun faqatgina
mukammal texnika emas, yuqori darajada rivojlangan kuch va tezkorlik zarur. Hisob-
kitoblarning ko‟rsatishicha, yadroning parvozini 1 m ga uzaytirish uchun itarish .