2 mavzu: sportchining jismoniy texnik va taktik tayyorgarligi
1.3 .Texnik mahoratning mazkur ko‟rsatkichlari
Yüklə 60,42 Kb.
|
|
7 1.3 .Texnik mahoratning mazkur ko‟rsatkichlari So‘nggi 20-25 yil mobaynida dunyodagi eng kuchli sportchilarning yillik siklidagi yuklama ko‟rsatkichlari 3-4 barobar o‟sdi.Shuning natijasida miokardning o‟ta zo‟riqishi surunkali tus olgan sportchilarning soni ham keskin ortdi. Bu kasallik ko‟pincha jismoniy rivojlanishida, alohida organ va tizimlari faoliyatida nuqsonlari bo‟lgan sportchilarda uchraydi. Jismoniy tayyorgarlik har qanday yosh, malaka va sport turiga ega bo‟lgan sportchi uchun zarur. Biroq sportchilarning jismoniy tayyorgarligi – alohida sifatlarining rivojlanish darajasiga, funktsional imkoniyatlari hamda tana tuzilishiga har bir sport turi o‟ziga xos talablar qo‟yadi. Shu sababdan ham u yoki bu sport turida, har xil yosh va malakali sportchilarning jismoniy tayyorgarligi mazmuni hamda usuliyatida muayyan tafovutlar bo‟lishi tabiiy. Kishining o‟zi shug‟ullanadigan va boshqa sport turlaridan olingan mashqlar UJT vositalari hisoblanadi. Shuningdek, chaqqonlik va egiluvchanlikni rivojlantiradigan mashqlarga katta o‟rin ajratiladi. Umumiy chidamlilikni rivojlantiruvchi mashqlarning hissasi kamroq bo‟ladi.Uzoq masofalarga yuguruvchilarda, aksincha, umumiy chidamlilikni rivojlantiradigan mashqlar alohida ahamiyatga ega.UJT jarayonida ularga katta o‟rin ajratiladi.Kuch mashqlari uncha katta bo‟lmagan og‟irliklar bilan, lekin ko‟p takrorlab bajariladi. So‟ngi paytlarda sport kurashi amaliyotida va adabiyotida ―texnik-taktik mahorat‖ atamasi keng qo‟llanilmoqda. Sport kurashi texnikasi deganda tor ma‟noda kurashchiga g‟alaba keltiradigan harakatlarni bajarishning eng oqilona uslublari tushuniladi. Bunda kurashchilarning alohida xususiyatlaridan qat‟i nazar, ularga xos bo‟lgan biomexanik va fiziologik qonuniyatlarga tayanadigan harakatlar texnika asosini tashkil qiladi. Sportda taktika deganda yuqori sport natijasiga erishish va raqib ustidan g‟alaba qozonishning hamma usullari hamda shakllari tushuniladi. Taktika bir qator omillar kompleksidan tashkil topadi: tayyorgarlikning kuchli tomonlari va raqib kamchiliklaridan foydalanish, texnikani egallashdagi alohida xususiyatlar, chalg‟ituvchi harakatlar bilan raqibni aldash, bellashuvdagi qulay vaziyatlarda ta‟sirli usullarni qo‟llash, kuchni tejamkorlik bilan sarflash, qoidalarda belgilangan imkoniyatlarni, gilam maydonini, o‟zining morfologik hamda fiziologik qobiliyatlarini aniq yuzaga chiqarish va h.k. 8
bo‟lgan sport turlarida – sport o‟yinlari, yakkakurash turlari, gimnastika, figurali uchish – ayniqsa katta ahamiyatga ega. Sport texnikasiga egalik qilish samaradorligi sport harakati texnikasining individual optimal variantga yaqinligi darajasi bilan belgilanadi. Texnikaning samaradorligini bir necha usul bilan baholaydilar: a) uni qandaydir biomexanik etalon bilan qiyoslash. Agar texnika biomexanik jihatdan oqilona darajaga yaqin bo‟lsa, u eng samarali hisoblanadi; b) baholanayotgan harakat texnikasini yuqori malakali sportchilar texnikasi bilan taqqoslash; v) sport natijasini sportchining harakat imkoniyatlarini belgilovchi texnik tomondan birmuncha soddaroq – kuch, tezlik-kuch va h.k. topshiriqlaridagi natijalar bilan taqqoslash. Masalan, 30 m ga avval past, keyin yuqori startdan yugurish amalga oshiriladi. Vaqtdagi tafovut pastki start texnikasi samaradorligini ko‟rsatadi; Yüklə 60,42 Kb. Dostları ilə paylaş:
|