2-mavzu tug’ma va orttirilgan va tug’ma immunitet

Orttirilgan immunitet Qadimiy xalqlarning kuzatishlariga ko'ra, toun bilan kasallanib sog'aygan kishilar bu kasallikka chalingan bemorlar bilan muloqotda bo’lganlarida, ularga qo‘zg‘atuvchi qayta yuqmagan.

• Orttirilgan immunitet Qadimiy xalqlarning kuzatishlariga ko'ra, toun bilan kasallanib sog'aygan kishilar bu kasallikka chalingan bemorlar bilan muloqotda bo’lganlarida, ularga qo‘zg‘atuvchi qayta yuqmagan.
• Shuningdek, turli mamlakat xalqlari yuqumli kasalliklardan saqlanish uchun ayrim kasalliklarga qarshi emlashni qo’llaganlar. Masalan, Xitoyda miloddan 200 yil oldin bolalarni chin chechakka qarshi emlaganlar. Ayrim hollarda, bunday profilaktik choralar kasalliklarning kelib chiqishiga va turli asoratlar qolishiga olib kelgan, chunki ular bu hodisaning mexanizmini tushunmaganlar.

Ingliz shifokori E.Jenner ham sigirda uchraydigan chinchechak bilan og'rigan kishilar, odamlardagi chinchechakka chidamli ekanliklarini bir necha yil davomida kuzatgan va natijada, 1796 yili chinchechakka qarshi emlash usulini ishlab chiqqan. Keyinchalik bu usul barcha davlatlarda qo‘llana boshlandi. Emlash tufayli chinchechak 1980-yili butun dunyoda tugatildi.

• Ingliz shifokori E.Jenner ham sigirda uchraydigan chinchechak bilan og'rigan kishilar, odamlardagi chinchechakka chidamli ekanliklarini bir necha yil davomida kuzatgan va natijada, 1796 yili chinchechakka qarshi emlash usulini ishlab chiqqan. Keyinchalik bu usul barcha davlatlarda qo‘llana boshlandi. Emlash tufayli chinchechak 1980-yili butun dunyoda tugatildi.
• XIX asrning ikkinchi yarmida, L.Paster mikroorganizmlarni noqulay sharoitda o‘stirib, ularning virulentligini pasaytirish mumkinligini ilmiy ravishda asoslab berdi. U hamkasblari bilan birgalikda shu usulni qo‘llab tovuq vabosi, kuydirgi va quturish kasalliklariga qarshi vaksinalar topdi.

Kuchsizlantirilgan mikroorganizmlar, ularning toksinlari va boshqa faol immunitet qilish uchun ishlatiladigan moddalar vaksinalar deb ataladi.

• Kuchsizlantirilgan mikroorganizmlar, ularning toksinlari va boshqa faol immunitet qilish uchun ishlatiladigan moddalar vaksinalar deb ataladi.
• Orttirilgan immunitet - bu qadimdan ma’lum bo’lib, yuqumli kasalliklar bilan og‘rib sog‘aygandan keyin paydo boladi, Uning tabiiy va sun’iy xillari farq qilinadi.
• Tabiiy immunitet o‘z navbatida yana ikkiga:
• 1) tabiiy faol — yuqumli kasallikdan sog‘ayganidan so‘ng yuzaga keladigan immunitet;
• 2) tabiiy sust immunitet — onadan bolaga yo'ldosh va sut orqali o’tadigan xillariga bo‘linadi.
• Sun’iy immunitet ham o‘z navbatida ikki xil bo’ladi:
• 1) sun’iy faol immunitet—vaksinalar bilan emlanganda;
• 2) sun’iy sust, ya'ni — zardob, qon, immunoglobulin va plazmalar yuborilgandan so‘ng hosil bo’ladigan immunitet.