2020 ci ilin ölkə iqtisadiyyatına təsiri Statistik göstəricilərlə

2020 ci ilin ölkə iqtisadiyyatına təsiri

Statistik göstəricilərlə

Biznesin təşkili və idarə edilməsi Mühəndislik və idarəetmənin riskləri ixtisası Magistr tələbəsi: Qasımzadə Kamran

2020 ci il digər illərdən fərqli olaraq bizlər üçün bir sıra yadda qalan hadisələrlə müşayiət olundu

Dünyada 2020

Qlobal, sosial və iqtisadi pozulmalara, hadisələrin kütləvi ləğvi və təxirə salınmasına, dünya səviyyəsində qapanmalara və 1929-cu ildə başlayan Böyük Böhrandan bu yana ən böyük iqtisadi tənəzzülə səbəb olan COVİD-19 pandemiyası Dünya dövlətlərinə böyük ölçüdə təsir etdi.

İlk dəfə Çində aşkarlanan koronavirus pandemiyası 188 ölkədə insanlara yoluxub.

Onun yayılması, dünyadakı müəssisələri xərclərini yenidən hesablamağa və ziyan dəymiş sahələrin necə bərpa oluna biləcəyini düşünməyə məcbur etdi.

Şirkətlərdəki səhmlərin alınıb satıldığı səhm bazarlarında baş verən böyük dəyişikliklər pensiya və ya fərdi əmanət hesablarının dəyərinə təsir edə bilər.

FTSE, Dow Jones Sənaye Ortalaması və Nikkei, Covid-19 hadisələrinin sayı böyüdükcə böyük eniş gördü. Dow və FTSE, 1987-dən bəri ilin ilk üç ayında ən böyük rüblük enmə yaşadı.

Buna cavab olaraq İngiltərə də daxil olmaqla bir çox ölkənin mərkəzi bankları faiz dərəcələrini aşağı saldı. Bu, nəzəri olaraq borclanmanı ucuzlaşdırmalı və iqtisadiyyatı inkişaf etdirmək üçün xərcləri təşviq etməli idi.

Hökumətlər müdaxilə etdikləri üçün qlobal bazarlar o zamandan bəri bir qədər bərpa olundu. Ancaq bəzi analitiklər, pandemiyanın ikinci dalğası qorxusu azalana qədər dəyişkən ola biləcəkləri barədə xəbərdarlıq etdilər.

Koronavirus böhranı səbəbindən bir çox insan işini itirdi və ya gəlirlərinin azaldığını gördü.Bunun nəticəsində böyük iqtisadiyyatlar arasında işsizlik nisbəti artdı.

1İstinadlar

Beynəlxalq Valyuta Fonduna (BVF) görə, ABŞ-da işsizlərin nisbəti% 10,4-ə çatıb və bu, dünyanın ən böyük iqtisadiyyatlarından biri üçün on illik genişlənmənin sona çatdığını göstərir.

• Beynəlxalq Valyuta Fonduna (BVF) görə, ABŞ-da işsizlərin nisbəti% 10,4-ə çatıb və bu, dünyanın ən böyük iqtisadiyyatlarından biri üçün on illik genişlənmənin sona çatdığını göstərir.

İqtisadiyyatın qapanma vəziyyətində olduğunu nəzərə alan hökumətlər tərəfindən işçi və işaxtaranlara bir sıra imtiyazlar verildi.

Sxemdə 29 iyun 2020 ci il tarixində Yaponiya, Almaniya, Böyük Britaniya, Kanada, Fransa, İtaliya, ABŞ kimi ölkələrdə 2019-2020 ci illərdə işsizlik səviyyəsi göstərilmişdir.

Nəzər salsaq görərik ki, ABŞ da işsizlik faizi 2019 da 3,7% olsada 2020ci ildə 10,4%ə çatmışdır.

Azərbaycanda 2020

• Digər ölkələrdən fərqli olaraq bu il bizim üçün daha fərqli oldu. Azərbaycan Respublikasının ərazı bütövlüyünün bərpası və pandemiya şəraitində iqtisadiyyatımızda bir sıra yeniliklər baş verdi.

• Martın 4-də Azərbaycan İrandan gələn yük maşınlarının və idxalların ölkəyə daxil olmasına qadağa qoydu.
• 3-9 mart tarixləri arasında ölkənin bütün təhsil müəssisələrində tədris prosesləri və digər əlaqəli fəaliyyətlər dayandırıldı.
• Martın 13-də Azərbaycan Gürcüstanla sərhədləri 10 gün müddətinə bağladı.
• Martın 14-də Azərbaycan Türkiyə ilə quru və hava sərhədlərini müvəqqəti olaraq bağladı.
• Bu hadisələrdən sonra isə ölkədə növbə ilə qapanmalara gedildi. Bu qapanmalar ölkə iqtisadiyyatına mənfi təsir etdi.

Şəklə nəzər salsaq görürük ki, ən çox yoluxma dekabr ayına düşür.

2

Burada isə yoluxmanın ən çox Bakı şəhərində olduğunu görürük

2ci Qarabağ müharibəsi də 2020 ci ildə ölkə iqtisadiyyatına öz təsirini göstərdi.

• Azad olunan ərazilərdə infrastrukturun bərpası gələcək illərdə ölkə iqtisadiyyatına müsbət təsir göstərəcək.
• Ölkədə qaçqın və məcburi köçkün problemini həlli dövlət büdcəsinin daha başqa sahələrə yönəldilməsi ilə iqtisadiyyata töhfə verəcək.
• Azad olunan ərazilərin münbit torpaqlarının kənd təssərüfatında istifadəsi də müəyyən mənada öz təsirini göstərəcək.

«2020-ci il Azərbaycan tarixində müstəsna il kimi qalacaq»

• Maliyyə nazirimiz Samir Şərifovun da dediyi kimi «2020-ci il Azərbaycan tarxində müstəsna il kimi qalacaq. Müzəffər Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Ermənistanın hərbi təcavüzünə son qoyub və torpaqlarımızı işğaldan azad edib. Vətən torpaqlarında ərazilərimizin yenidən qurulması və vətəndaşlarımızın ora qaytarılması ən əsas məsələdir:
• Qarabağ cənnət məkana çevriləcək. Prezidentin tapşırığı ilə bu məsələyə xüsusi önəm verilib. Həmin ərazilərdə müxtəlif infrastrukturun yaradılması üçün 2,2 milyard manat vəsait ayrılıb.»

Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonların əhalisinin sayı

• Yuxarı qarabağ iqtisadi rayonu üzrə əhalının cəmi sayı 687,7 min nəfərdir. Regionun şəhər əhalisinin sayı 222,4min, kənd əhalisinin sayı isə 465,3 mindir.
• Yuxarı Qarabağ regionu üzrə Cəbrayıl, Füzuli, Ağdam, Tərtər, Xocalı, Şuşa, Xocavənd və Xankəndi şəhərindən olan əhalinin sayı təsnif edilib.

Kəlbəcər-Laçın iqtisadi rayonu üzrə Kəlbəcər, Laçın, Qubadlı və Zəngilan rayonu üzrə əhalinin sayı təsnif edilib. İqtisadi rayon üzrə cəmi əhali sayı 259,5 min nəfərdir. Şəhər əhalisinin sayı 57,2 min, kənd əhalisinin sayı isə 202,3 mindir.

• Kəlbəcər-Laçın iqtisadi rayonu üzrə Kəlbəcər, Laçın, Qubadlı və Zəngilan rayonu üzrə əhalinin sayı təsnif edilib. İqtisadi rayon üzrə cəmi əhali sayı 259,5 min nəfərdir. Şəhər əhalisinin sayı 57,2 min, kənd əhalisinin sayı isə 202,3 mindir.

İstinadlar

• 1. https://www.bbc.com/news/business-51706225
• 2. https://koronavirusinfo.az/az/page/statistika/azerbaycanda-cari-veziyyet
• 3. https://www.stat.gov.az/source/regions/
• 4. https://oxu.az/economy/451512

Diqqətinizə görə minnətdaram