20–seminar mashg`ulot 5-Mavzu. Angliya va Fransiyada klassik maktabning shakillanishi. Tayanch tushuncha va iboralar

4. FIZIOKRATIZM. F.KENE VA A.TYuRG’O IQTISODIY TA’LIMOTLARI
Fransua Kene (1694-1774) har tomonlama keng’ bilimli olim bo’lib, Versal yaqinida kambaG’’al dehqon oilasida dunyog’a keldi, u yoshlig’idan medistinag’a xavas qo’ydi, qishloq jarrohidan dars oldi, medistina amaliyoti ung’a shuhrat keltirdi. Dvoryan unvonig’a eg’a bo’ldi va Versal saroyig’a (Lyudovik XV qirol saroyig’a) o’tdi. 1718 yilda vrachlik kasbini oldi. 1744 yilda medistina doktori ilmiy darajasig’a erishdi, 1752 yildan esa Lyudovik XV xonadonida tabiblik qildi (leybmedik). Medistina va biolog’iyag’a oid ko’pg’ina asarlar yaratdi. Eng’ muhimi shuki, u oltmish yoshidan boshlab iqtisodiyot muammolari bilan bevosita shuG’’ullana boshladi.
Shuni ta’kidlab o’tish kerakki, F.Kenening’ iqtisodiy G’’oyalari qirol saroyida - Versalda yuzag’a keldi. Bu erda u umrining’ deyarli oxirig’acha yashadi va ijod qildi. Bizning’cha, bu erda ob’ektiv iqtisodiy informastiya etarli bo’lg’an va olim ulardan yaxshi foydalanib o’z ta’limotlarini yaratg’an. 1766 yilda Adam Smitham uning’ mehmoni va suhbatdoshi bo’lg’an edi. Didrova D`Alamber tomonidan chop etilg’an «Qomus»da F.Kenening’ dastlabki iqtisodiy maqolalari: «Fermerlar», «Don», «Aholi», «Soliqlar» paydo bo’ldi (1756-1757yy). 1758 yilda uning’ asosiy va eng’ muhim asari - «Iqtisodiy jadval» kitobi dunyog’a keldi. F.Kene bu asarlarida fiziokratizm maktabi asoslarini yaratdi, uning’ nazariy va siyosiy dasto’rini ta’riflab berdi. Uning’ ishini va tadqiqotlarini XVIII asrning’ ikkinchi yarmida Franstiyaning’ taniqli davlat arbobi A.Tyurg’o (1727-1781 yy.) davom ettirdi. Fiziokratizm G’’oyalarini (ayniqsa F.Kene ta’limotini) Dyupon de Nemur, D`Alamber, V.Mirabo, G’.Letron va boshqalar keng’ tarG’’ib etdilar. Shunday qilib, haqiqiy fiziokratlar maktabi yoki o’sha davr tili bilan aytg’anda «iqtisodchilar maktabi» tarkib topdi. Uning’ eng’ rivojlang’an davri XVIII asrning’ 60-70 yillarig’a to’G’’ri keladi.
Qishloq xo’jalik ishlab chiqarishi muammolari