3-Mavzu: tarbiya jarayonining shakllari va metodlari. Ijtimoiy pedagogika asoslari. Reja

3-Mavzu: TARBIYA JARAYONINING SHAKLLARI VA METODLARI. IJTIMOIY PEDAGOGIKA ASOSLARI.

Reja:

1. Tarbiya metodlari haqida tushuncha. Tarbiya metodlarining tarbiya jarayonidagi

o‘rni.
2. Tarbiya metodlari klassifikatsiyasi. Shaxs ongini shakllantiruvchi metodlar.
Shaxs faoliyatini tashkil etish metodlari.
3. Tarbiya vositalari va usullari. Tarbiya metodlarini tanlash asoslari.
4. Jamoa haqida tushuncha. Jamoaning pedagogik vazifalari. Jamoaning turlari.
5. O‘quvchilar jamoasi – pedagogik jarayonning asosiy shakli sifatida. O‘quvchilar
jamoasining asosiy belgilari va shakllanish bosqichlari
6. Ijtimoiy pedagogikaning predmeti. Ijtimoiy pedagogika kategoriyalari va
prinsiplari.
7. Oila fuqarolik jamiyati institutining asosiy bo‘g‘ini. Oila va bolalar, ota-onasiz qolgan bolalar bilan ijtimoiy pedagogik faoliyat.
8. Deviatsiya ijtimoiy pedagogik muammo sifatida. Alkogolizm, giyohvandlik-deviantlik xulqi vujudga kelish shakli sifatida.

Mustaqil ta’lim: O‘zbekiston Respublikasida jismoniy va ruhiy rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalar va o‘smirlarning ijtimoiy himoyasi. Jamoa haqida tushuncha. Jamoaning pedagogik vazifalari. Jamoaning turlari. Jamoaning belgilari. Shaxsning jamoada qaror topishi. O‘quvchilar jamoasi – pedagogik jarayonning asosiy shakli sifatida.

1. Tarbiya metodlari haqida tushuncha. Tarbiya metodlarining tarbiya jarayonidagi
o‘rni.
Tarbiya nazariyasida tarbiya metodi - tarbiya vazifalarini hal etishga yo‘naltirilgan, tarbiyachi va tarbiyalanuvchilarning o‘zaro aloqador faoliyati yo‘li ekanligi ta’kidlab o‘tilgan. Bu tarbiya jarayonini tarbiyaning asosiy qonuniga mosligini, o‘qituvchi va o‘quvchilarning o‘zaro aloqador faoliyati sifatida tushunishni ifodalaydi. O‘qituvchi, tarbiyachilar tarbiyalanuvchilarni faoliyatini tashkil etish orqali tarbiyalaydilar. Bundan ko‘rinadiki, tarbiyachilar tarbiya- lanuvchilar faoliyatini tashkilotchisidir. Shuning uchun tarbiya metodi bolaga pedagogik ta’sir etish vositasi sifatida aniqlanadi. Masalan, I.F.Harlamovning yozishicha tarbiya metodlari — bu o‘quvchilar ongini va motiv ehtiyojlarni rivojlantirish uchun tarbiyaviy ta’sir etish usul va yo‘llari yig‘indisidir. P.Pidkasiskiyning ta’kidlashicha tarbiya metodi - bu dunyoga va o‘ziga munosabatni shakllantirishga qaratilgan pedagog va tarbiyachi faoliyatini tashkil etish modelidir. Stolyarenko «tarbiya metodi pedagogik maqsadga erishish uchun tarbiyachi ongiga, hissiyotiga, xulq-atvoriga ta’sir ko‘rsatish yo‘l va usullaridir» - deb hisoblaydi.
Uning fikricha tarbiya metodi pedagog faoliyati orqali amalga oshiriladi.
Pedagoglar tarbiyalanuvchilarning turli faoliyatlarini tashkil etib, ishontirish, namuna, mashq, talab, jazolash va rag‘batlantirish orqali ta’sir etadilar. Mutaxassislar tarbiya metodlarini va sinfdan tashqari tarbiyaviy ishlar metodlarini bir-biridan farqlaydilar. Taniqli pedagog Yu.K.Babanskiy va bir qator olimlar ta’lim va tarbiyani yagona bir butun pedagogik jarayon sifatida ifodalab, tarbiyasiz ta’lim mavjud emas deb hisoblaydilar. Shuning uchun butun pedagogik jarayon uchun yagona metodlar tizimini taklif etadilar.
Tarbiya usullari odatda metodni ajralmas bo‘lagi sifatida ifodalanib, aniq vaziyatlarda qo‘llaniladi. Masalan, rag‘batlantirish metodida maqtov, tashakkur- noma, taqdirlash usullaridan foydalaniladi.