4-iii psihologija tur indd

101
sağlık mesleki okullar için
Kötü ekonomik, sosyal, siyasi ve diğer olumsuz koşullarda yaşayan 
insanlar sağlıklı olamazlar. Ancak sağlığı bozan faktörler sadece toplumsal 
koşullar değildir. Buraya sayısı çok diğer faktör de girmektedir:
- Kişinin gelişiminde psikolojik sağlığa etkide bulunacak değişik 
“eğitim önlemleri” kendi etkisini yaratabilir. Mesela çocuğa karşı yetersiz 
sevgi ve dikkat, ebeveynlerin çocuklara karşı agresif davranışı, onun temel 
gereksinimlerinin tatmin edilmeyişi (frustrasyonlu çocuk), korkutma, ya-
sak konular ve diğer nedenler ruh sağlığında ciddi bozukluklar meydana 
getirebilir. 
- Büyüklerde sağlıklı olduğuna dahil öznel duygusu çoğu kez reel 
duruma uygun değildir. İnsan kendisini iyi hissedebilir, ama hasta olabilir, 
mesela kanserojen hastalıklar, şeker, tansiyon veya başka bir şeyden rahat-
sız olabilir. Bu tür hastalıklar hastalığın başlangıcında görülür semptom 
vermezler ama çok tehlikelidirler ve feci şekilde bitebilirler. Mesela beyin 
kanaması kalp krizi vb. Aksine de olabilir, insan kendisini çok hasta hisse-
debilir ama kendisinde hiçbir hastalık bulunmayabilir.
- Günümüz insanın bağımlılık yaratan ve ölümle sonuçlanan hasta-
lıklar (sigara, alkol, uyuşturucu) dolayisiyle tehlikede bulunmaktadır.
- Düzensiz beslenme ve kilo fazlalığı aynı öyle ciddi bir sorunu 
oluşturmaktadır. Bedene alınan her fazlalık kilo, organizmamızdaki tüm 
sistemlerin aşırı yüklenmesine neden olmaktadır ve bu sistemlerin aşırı 
yüklenme sayısı çok ağır neticeye yol açmaktadır.
- Etrafımızdaki insanların çoğu spordan mahrum kaldıkları bir ger-
çektir. Spor iyi sağlığın temel koşullarından biridir. 
- Günümüzde toplumda, iş yerinde ve aile ortamında stresli durum-
ların önlenmesi mümkün değildir. Bu stresli durumların sayısı çok (psiko-
somat) hastalığın belirmesine sebebiyet vermektedir. 
Yukarıda adı geçen ve sayısı çok diğer faktörlerin önlenmesi ya da 
hafifl etilmesi için tüm toplumsal kaynakların angaje edilmesi gerekiyor: 
ebeveyn, öğretmen, sağlık çalışanları vb. Bu doğrultuda özellikle çocuk ve 
gençlerin eğitimine özen gösterilmelidir. Sonunda şunu da vurgulamalıyız 
ki her birey, kendi sağlığını kendisi koruması ve kendisi için bizzat sorum-
lu olduğunu bilmelidir.
Sağlık çalışanları kendi faaliyetleri dahilinde sağlık propagandası 
aracılığıyla negatif olan tüm kitlevi belirtilere yönelik sağlık eğitimi ter-
tiplemektedirler. Bu arada en çok afişler, broşür, dergi, dersler, rol oyunu, 
organize iş haneler vb.

---

102
Psİkolojİ
Sağlık propagandası temel prensipleri şunlardır:
- Sürekli eğitim;
- Eğiticinin propagandası yapılan konuyla alakalı en yeni bilimsel 
edinimler ve olgulara ait bilgi tabanı olması;
- Eğitici özelliği prensipi: ele alınan malzemeyi sadece öğrenmek de-
ğil, her günlük hayatta kullanmak;
- Bilgileri tedricen ve sistemli şekilde öğrenme prensipi: olguları or-
taya atarken öğrencilerin eğitimine uyumlu olarak, daha kolaydan daha 
zora, bilinenlerden bilinmeyenlere, yakından daha uzağa, daha basitten 
bileşiğe gitmek;
- Görsellik prensibi - duyu organları, audiyo-vizüel ve diğer teknik 
cihazların kullanılmasını sağlamak;
- Teori ve pratik arasında bağlantı ilkeleri, seminer, kurslar ve ta-
nıtımların düzenlenmesi. Bu arada konuşulanlar pratik olarak desteklen-
mektedir.
- Gönüllülük prensipi, propagandasını yaptığımız şeyleri benimse-
me açısından önemlidir.
Sağlık propagandası genişçe yayılmış bir aktivitedir ve onu kendi ça-
lışma sektörlerinde tüm sağlık çalışanları uygulamaktadırlar.
Soru ve ödevler:
1. Kendi ilgi alanlarını say?
2. Senin hobin nedir ve ne kadar önem veriyorsun?
3. Sağlık çalışma mesleğini neden seçtin?
4. Kendi tutumlarından birini söyle ve onu nasıl edindiğini açıkla.
5. Ne düşünüyorsun, gençler arasındaki etnik önyargıları hangi ted-
birlerle önleyebiliriz?
6. Düşün, sporla ne kadar uğraşıyorsun ve sevdiğin spor hangisidir?
7. Sigara, alkol ve uyuşturucu kullanmanın zararlı neticelerini say.
8. Sınıfında güncel sağlık sorunlarıyla ilgili propaganda ve eğitim 
tertiple.

---

 
✓ KİŞİLİK KAVRAMI
 
✓ KİŞİLİĞİN BÜNYESİ
 
✓ KİŞİLİĞİN DİNAMİĞİ
 
✓ KİŞİLİĞİN GELİŞİMİ
PSİKOLOJİK HAYATIN 
ORGANİZASYONU- KİŞİLİK

---

104
Psİkolojİ
Eğitim yetenekleri geliştirir ama yaratamaz.
Voltaire
Senin doğum gününde çiçek de doğmuştur.
İspanya deyimi
Akıllı ebeveyinler kimi kere çocuklarının hata 
etmesine izin vereceklerdir.
Gandhi
Gençlik talihlidir çünkü geleceği vardır.
Gogol
O, mutlu yıllar, daha bir kez çocuk olmayı kim 
istemez ki?
Byron
Anneler her zaman gençtir. Benim annem de gençtir. Annem 
hiçbir zaman yaşlanmaz. Benim annem için ben her zaman 
çocuğum ve onun gözünde hiçbir zaman yaşlanmam.
Branko V. Radiçeviç

---

105
sağlık mesleki okullar için
KİŞİLİK-KAVRAM, ÖZELLİKLER, KİŞİLİK 
TEORİLERİ
Psikolojik belirtiler başlığında psikolojik belirtileri ayrı ayrı da ince-
lemekteyiz. Onlar ayrı değillerdir ama Kişi olarak adlandırılan bir bütün 
içinde organize edilmişlerdir.
Kişilik, bireyi diğer insanlar karşısında temsil eden organize ka-
rakter özelliklerinin toplamıdır, veya diğer insanlar tarafından farke-
dilen ve onlara tepki gösteren karakteristikler toplamıdır.
Kişiliğin üç temel özelliği vardır:
Birlik
 - demek insan bir bütün olarak işler, onun özellikleri uyum-
laşmış bir bütünleşmeyi temsil eder. Bir kişiyi anlamak istiyorsak, bir özel-
liğe dayanarak sonuç çıkarmamalıyız, onun tüm özelliklerini, onların bağ-
lanmışlığını ve karşılıklı etkileşimini de tanımalıyız.,
Özellik
 - her insan özeldir, diğerlerinden farklıdır ve sadece ona 
özgü olan şekilde davranmaktadır,
Göreceli tutarlılık
 - önceki iki özellikle bağlanıtsı olan ve insanın 
kendi özelliklerine sadık olduğunu ifade eden bir özelliktir. Tutarlılık, 
durumun değerlendirilmesi ve insanın tecrübesi dolayisiyle görelidir (rö-
latif) diyebiliriz. Bunu bir örnekle açıklayalım: cesur insan kendisi için 
tehlikeli olduğunu düşündüğü bir durumda(hayatını kaybedebileceği için 
başkasının yardımına koşmaz) cesaretini göstermeyecektir. Onun hakkın-
da cesurdur deriz, çünkü bu adam gerekli olduğu bir çok durumda kendi 
cesaretini göstermiştir. 
Kişileri inceleyip gösterdiğimizde, bunu genelde kişinin karakter 
çizgilerine
 göre yapmaktayız. Çizgiler derken, insanın aynı ya da benzeri 
durumlarda aynı şekilde davranmaya eğilmesini kastediyoruz. Konkre bir 
kişide bir özelliğin çizgi olabilmesi için, davranışlarında göreli tutarlılık 
özelliğine sahip olmalıdır.
Bunu cesur adam örneğinde gösterdik. 
Çizgiler bir kişide realitedir ve onlar bir kişiyi anlayabilmemiz, ince-
lememiz ve tarif edebilmemize yardımcı olmaktadırlar.
Kimi müellifl ere göre, (Olport) çizgiler nöropsikiyatrik bünyeler-
dir yani aynı ya da benzeri durumlarda aynı veya benzeri tepkilerin 
tekrarlanmasıyla sinir sisteminde stabilize olmuş izlerdir.
 Her dilde 
kişinin herhangi bir çizgisini işaret eden sayısı çok kelime mevcuttur. 
Mesela: kibar, güleryüzlü, güçlü, cesaretli, yılmaz, bencil, duygusal,dürüst, 

---