4-iii psihologija tur indd

127
sağlık mesleki okullar için
SAĞLIKLI (OLGUN) KİŞİ
Psikolojide sağlıklı ve olgun kişi kavramı altında aynı şey kastedil-
mektedir. Olgunluk kavramı kelime olarak insan yaşamının değişik çağ-
larında kullanılabilir: mesela olgun yeni doğan (2.500 gr. üzerinde ağırlık 
ile doğan iyi refl eksleri olan bebek) ya da çocuğu akranları ile kıyaslarız. 
Olgunluk kelimesini gençlik ve yaşlılık arasındaki dönem (20-60 yaş) ola-
rak da belirtebiliriz. Ancak bazı insanlar bu çağda da olgunluk göster-
mezler.
Demek oluyor ki olgunluk bir dinamik süreçtir. Kişinin gelişimi 
“daha iyi olgunlaşmaya” dönük doğal bir eğilimdir. Olgunluk kişinin ya-
şamakta olduğu koşulları benimsemesi, onlara uyması ve değiştirmesi-
ne yönelik entelektüel, psikososyal ve duygusal hazırlanmışlık demek-
tir. 
Olgun kişi nedir konusundaki ölçütlere gelince mevcut toplumsal or-
tama bir hayli bağlıdır. Ancak psikologlar tüm toplumlar için geçerli olan 
üniversel ölçütlerin var olduğu konusunda aynı düşünceyi paylaşıyorlar: 
işle alakalı uyum sağlamak, durumlar karşısında gerçekçi yanaşım, gerçek-
leştirilmesi mümkün olan uzun süreli hedefl erin konulması, bağımsızlık, 
kendi başına karar alabilmek, ilgilerin daimiliği, hayat güçlükleriyle mü-
cadele etme hazırlılığı, cinsel uyum sağlamış, çatışma ve hüsranları ger-
çekçi yanaşımla halleder, kendi duygularını kontrol eder, başarısızlıklara 
alışır, hoşgörülü olur, insanları oldukları gibi kabul eder, güncel olaylar 
karşısınd ilgi gösterir, savunma mekanizmalarını kısıtlı ve ılımlı kullanır, 
ahlak prensipleri vardır, önyargıları olmaz, espiri anlayışı olur, (başkaları-
na gülmez). Olgun olmayan kişilerde bu özelliklerin çoğu yoktur ve hem 
kendileri hem ortama problem olurlar. 
Soru ve ödevler
1. Kişinin gelişimi için en önemli faktör hangisidir?
2. Biyolojik faktörler nasıl etki eder ve onlar kişinin gelişimi için en 
önemli midir?
3. Sosyal faktörler hangileridir ve kişinin gelişimine nasıl etki eder-
ler?

---

128
Psİkolojİ
4. Yeterince aktif misin ve senin aktiviten kişiliğinin gelişimine nası 
etki ediyor?
5. Ailenin senin gelişimine etkisini tarif et.
6. Gençliğini birkaç kelime ile tarif et.
7. Yaşlı insanlardaki psikolojik değişimler hangileridir? Etrafındaki 
çevrede yaşlı biri varsa tarif et.
8. Olgun kişi kavramı altında ne düşünüyorsun?

---

 
✓  NORMAL OLMA KAVRAMLARI
 
✓  BİLİNCİN DEĞİŞİK VE BOZUK HALLERİ
 
✓  NEVROZ, PSİKOZ, PSİKOPAT KİŞİ
 ✓ 
BAĞIMLILIK 
HASTALIKLARI
 ✓ 
SAPKIN 
DAVRANIŞLAR
PSİKOLOJİK HAYATTA BOZUKLUKLAR

---

130
Psİkolojİ
Hayatın en büyük zenginlikleri olan sağlık, gençlik ve 
özgürlük, elimizde bulunduğu sürece, değerini bilemeyiz, 
ancak onları kaybettikten sonra değerini anlarız. 
Schopenhauer
Akıllı ve budala adam arasındaki fark çoğu 
zaman gözle görülemez. 
Ubayd Zakani
Çocuğun taşıdığı hüzün, büyüklerin taşıdıkları yüke 
eşittir, ama çocuk onu kendi zayıfça omuzlarında taşır.
Sylvia Kekkonen
Budala akıllının karşısında büyük önceliğe sahiptir, 
her zaman kendisinden memnundur.
Napoleon II
Her kalbin dibinde saklı bir hazine vardır, bunu sadece 
sevgi gün yüzüne çıkarabilir.
Eduard Rod

---

131
sağlık mesleki okullar için
NORMALLİK KAVRAMI
Normal davranışların bittiği anormalliğin başladığı sınırın belir-
lenmesi, giderek daha çok bir gereksinim olarak ortaya çıkmaktadır. Bu 
özellikle psikiyatrik pratik, tıbbi bilirkişilik yani bir kişinin zihinsel yeterli-
liğinin değerlendirilmesinde önemlidir. Sayısı çok psikolog ve psikiyatrist, 
normal davranışları açıklamaya çaba harcamışlardır ve bilim adamlarının 
çoğu normal ve anormal davranışlar arasında kesin bir çizginin çizilmesi-
nin mümkün olamayacağı konusunda sözbirliğine varmışlardır. 
Tıpta genel olarak normallik ve sağlık kavramları eşitleştirilmekte-
dir. Dünya Sağlık Örgütü, sağlık konusunda şu tanımı vermektedir: Sağlık, 
sadece hastalık ve zayıfl ığın olmayışı değil, bütünsel bedensel, psikolojik ve 
sosyal refah durumudur
. Buna göre ağrı ve güçlükleri olmayan, çalışma 
yetenekleri azalmayan, öznel olarak kendisini iyi hisseden ve zihinsel fa-
kirleşme göstermeyen ve belirgin davranışlar sergilemeyen kişi sağlıklı 
insandır. Ancak bu definisyon psikiyatride bütünsel olarak uygulanamaz, 
çünkü insan öznel olarak kendisini çok iyi hissedebilir ama içinde ağır bir 
ruh hastalığı gizlenebilir. 
Melanie Kleinin düşüncesine göre kişinin normalliği, kişi kapasite-
lerinin optimal entegrasyonu demektir. Klayn: duygusal olgunluk, karak-
terin gücü, çatışmalı durumları halletme yeteneği, kişi ve ortam arasında 
gerçekleşen denge derecesi ve onun bütünselleşmiş bir ortam olarak etkisi 
önemlidir, diyor.
Analitik uzmanı Salivenin düşüncesine göre, bir kişinin normalli-
ğini değerlendirirken, onun diğer insanlara, yaşadığı ortama uyma ve bu 
ortamın kültür değerletrini kabul etme ve saygılama yeteneğine bağlıdır. 
Normallik kavramıyla ilgili olarak, gençlerin zihinsel sağlık prob-
lemlerini araştıran Oferin bu konudaki araştırmaları ilginçtir: Ofer aşağı-
daki ölçütleri vermektedir:
- Herhangi bir şekliyle patolojinin olmayışı yani bedensel ve ruhsal 
bozuklukların olmayışı;
- Kişi gerileme olmayan gelişimde ödevler çözmektedir;
- Duyguları uygun olarak yani esneklikle yaşamakta, aynılarını kon-
trol etmektedir;
- Çatışmaları başarıyla ve aklını kullanarak halledir;

---