4-semestr O‘quv-uslubiy majmua toshkent – 2014

Esse
Esse-taklif etilgan mavzuga 1000dan 3000gacha so’z xajmidagi insho.

1-ilova
Blis-so’rov savollari.
1. Bir pallalilar sinfi qanday belgilarga ega?
2.Bir pallali sinfi evolyusiyasi?
3. Loladoshlar oilasining sistematik belgilari?
4.Oila vakillarining tuzilishi va tarqalishi?
2-ilova


MAVZU: Lolasimonlar yoki bir urug` pallalilar (liliopsida yoki Monocotyledones) sinfi.


REJA:

1.Birurug‘pallalilar yoki lolasimonlar (Monocotyledoneae,Liliopsida) sinfining o’ziga xos belgilari.

2.Birpallalilar sinfining kelib chekishi va evolyusiyasi.
3.Lolakabilar sinfchasining loladoshlar oilasining sistematik belgilari.
4.Oilaning keng tarqalgan turkum va turlariga ta’rif.
Tayanch iboralar:
Bir pallalilar sinfi
Liliopsida
I.O’ziga xos belgilari:
1.Bu sinf ko’pchilik vakillarining urug‘ida faqat bitta urug‘palla bo’ladi.
2.Asosiy ildiz barvaqt qurib qolib, qushimcha ildizlar rivojlanadi.
3.Barglari asosan, parallel yoki yoysimon, ba’zangiga to’rsimon tomirlangan bo’ladi.
4.NAychalar bog‘lami tutam (kambiy qatlami yuq) bo’ladi, ular ko’p xolda sochilib joylashadi.
5.Ko’pchilik xolda gullari uch bo’lakchali va besh dorili bo’ladi.
Poya va ildizlarida kambiy qatlama bo’lmaganligidan ular, odatda yo’g‘on tortib (ikkilamchi) o’smaydi.
Ba’zi vakillarigina o’sish kuzatilsa xam, u kambiy xisobiga emas, balki poyaning periferik qismida xosil bo’ladigan ikkilamchi meristemaning xosil bo’lishi natijasida bo’ladi.


Kelib chiqishi
Bir pallali o’simliklarni kelib chiqishi to’g‘risida olimlar turlicha fikr yuritadilar:
-Bir pallali o’simliklarning guli va vegetativ organlarining sodda tuzilganligiga qarab, XIX asr sistematiklari ularni ikki pallalilardan tubanroq xisoblab, yopiq urug‘li o’simlikoar sistematikasida oldincha quygan edilar.
-Xozirgi zamon mutaxasislarning ko’pchiligi bir pallali o’simliklarni ko’p mevali ikki pallali o’simliklardan ikki pallali kelib chiqgan, deb faraz qiladilar.
-Ba’zilar esa bularni ikki pallalilarning parallel tarmog‘i, ular ikkalasi qandaydir bir ajdoddan kelib chiqgan va keyinchalik mustaqil rivojlangan, deb xisoblaydilar.