1 Fazzifikator Tərif 66. Fazzifikator. Fazzifikator ölçülən girişləri müəyyən universumdan olan qeyri-
səlis çoxluqlara inikas etdirir.
İdarə olunan obyektin girişləri və çıxışları, deməli sistemdəki xətalar səlis siqnallardır.
Lakin, qeyri-səlis kontroller informasiyanın emalı prosesini qeyri-səlis məntiq əsasında
həyata keçirir. Ona görə də səlis siqnalı qeyri-səlis siqnala çevirmək lazımdır. Bunun üçün
fazzifikasiya əməliyyatı istifadə olunur:
0
( )
F fuzzifier e
(5.28)
burada
0
e sistemdə əmələ gələn səlis xəta siqnalı,
F -qeyri-səlis çoxluq,
fuzzifier – fazzi-
fikasiya operatorudur.
Fazzifikasiya aparmağın aşağıdakı yolları vardır [20]:
fazzifikator səlis kəmiyyəti qeyri-səlis sinqltona çevirir. Giriş
0
e siqnalı
( )
A e mənsu-
biyyət funksiyalı qeyri-səlis çoxluğa çevrilir.
( )
A e yalnız
0
e nöqtəsində 1-ə bərabərdir,
qalan halda isə sıfıra bərabərdir;
əgər ölçmələr təsadüfi küylərlə müşaiyət olunursa, onda ehtimallı verilənləri fazzifikator
qeyri-səlis verilənlərə çevirir;
əgər ölçmənin nəticələri həm ehtimal, həm də mümkünlük qeyri müəyyənlikləri ilə
xarakterizə olunursa, onda fuzzifier operatoru “Hibrid ədəd” konsepsiyasını istifadə edir.
2.Verilənlər bazası Qeyri-səlis idarəetmə sistemlərində verilənlər bazasının layihələndirilməsinə universumun
diskretləşməsi, normallaşdırılması, giriş və çıxış fəzalarının qeyri-səlis ayrılması, qeyri-
səlis çoxluqların mənsubiyyət funksiyalarının təyini daxildir.
Universumun
diskretləşməsi üçün şkalalaşdırma aparılmalıdır. Kvantlaşmanın səviyyə-
sinin seçilməsi apriori biliklərlə əlaqəlidir. Fərz edək ki, qeyri-səlis kontroller aşağıdakı tip
tənzimləmə qaydalarına malikdir
i R : ƏGƏR
i e i A -dirsə VƏ
i e
B
i -dirsə ONDA
u i C -dir
Sadə qeyri-səlis kontrolleri belə təsvir etmək olar:
3
1
2
[ ( )]
[
( ),
( )]
K U k F K e k K e k
,
burada
F -biliklər bazası ilə təyin olunan qeyri-səlis münasibət, K
i ,
1, 3
i
miqyaslaşdır-
ma əmsallarıdır
.
Cədvəl 5.3-də universumun yeddi termli 13 səviyyəyə diskretləşdirilməsi təsvir edil-
mişdir.
178 5 QEYRİ-SƏLİS ÇOXLUQLARIN VƏ QEYRİ-SƏLİS MƏNTİQİN TƏTBİQLƏRİ
Universumun normallaşdırılması universumun sonlu sayda seqmentlərə diskretləşməsi
ilə əlaqədardır. Hər bir parça normallaşdırılmış