6 -tema. Kompyuter tarmaqları hám tarmaq texnologiyaları, Internet texnologiyası, Internet xızmetleri

Tarmaq usınıs etetuǵın xızmetler. Kompyuter tarmaqları informaciyalardı elektr signalları kórinisinde uzatıw hám qabıllawǵa qánigelesken ortalıq. Tarmaqlar qandayda bir maqsetke erisiw ushın qurıladı, yaǵnıy baylanısqan kompyuterler arqalı qandayda bir máselelerdi tarqatıp alıw ushın qánigeliklestirıledi. Tarmaq xızmetlerine tómendegilerdi mısal etip keltiriw múmkin:

• 
  Fayl server xızmeti. Bunda tarmaqtaǵı barlıq kompyuterler tiykarǵı kompyuterdiń (server) maǵlıwmatlarınan paydalanıw yamasa óz maǵlıwmatların tiykarǵı kompyuter yadına jaylastırıw múmkin;
  
• 
  Print server xızmeti. Bunda tarmaqtaǵı barlıq kompyuterler óz maǵlıwmatların xızmet engizilgen kompyuter basqarıwı arqalı qaǵazǵa baspadan shıǵarıwı múmkin;
  
• 
  Proksi server xızmeti. Bunda tarmaqqa jalǵanǵan barlıq kompyuterler xızmet engizilgen kompyuter basqarıwı arqalı bir waqıtta Internet yamasa basqa xızmetlerden paydalanıwı múmkin;
  
• 
  Kompyuter hám paydalanıwshı basqarıwı xızmeti. Bunda tarmaqqa jalǵanǵan barlıq kompyuterlerdiń hám olarda belgilengen paydalanıwshılardıń tarmaqta ózin tutıwı hám de xızmet kórsetiwi belgilenedi hám qadaǵalaw etiledi.
  

Tarmaq mudamı bir neshe kompyuterlerdi birlestiradi hám olardan hár biri óz informaciyaların uzatıw hám qabıllaw múmkinshiligine iye. Informaciya uzatıw hám qabıllaw kompyuterler ortasında gezek menen ámelge asıriladı. SHuning ushın hár qanday tarmaqta informaciya almasinuvi basqarib turıladı. Bul bolsa óz gezeginde kompyuterler ortasındaǵı informaciya dúgisiwi hám aynıwın aldın aladı yamasa jónge salıw etedi.
Kompyuterler tarmaqları islengennen keyin odaǵı barlıq kompyuterlerdiń mánzilleri belgilenedi. CHunki informaciyalardı tarmaq arqalı bir kompyuterden basqasına uzatıw kompyuter mánzilleri arqalı ámelge asıriladı. Jo'natilayotgan informaciyaǵa ápiwayı turmısımızdıń daǵı xat jıberiw procesi sıyaqlı uzatıwshı hám qabıl etiwshi mánzilleri kórsetiledi hám tarmaqqa uzatıladı. Hár bir kompyuter kelgen informaciya daǵı qabıl etiwshi adresin óziniń adresi menen salıstıradı, eger mánziller uyqas kelse, ol halda informaciyanı qabıl etip aladı hám uzatıwshına qabıl etip alǵanlıǵı tuwrısında tastıyıq jibeydi. Tap nátiyjede kompyuterleraro informaciya almasiniladi.