7-Mavzu: hajmiy blokli binolar reja: Hajmiy blokli binolarning konstruksiyaviy sxemalari Hajmiy blok turlari
ZILZILA BO‘LADIGAN RAYONLARDA HAJMIY BLOK
Yüklə 0,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 5. ZILZILA BO‘LADIGAN RAYONLARDA HAJMIY BLOK
KONSTRUKSIYALI BINOLARNI QURILISHI Konstruksiyaviy tizimga maxsus o‘zgartirishlar kiritilgandan keyin hajmiy-blokli binolarni zilzila taosiri 7-9, 9* ball bo‘lgan rayonlarda qurish uchun tavsiya etish mumkin. Fazoviy bikrlikka ega bo‘lgan, zilzila ta’sirini qabul qiladigan hajmiy blok hajmiy blokli binoni asosiy konstruksiyasi bo‘ladi. hajmiy blokni to‘la shakllangan holda loyihalasa bo‘ladi. Yig‘ish vaqtida bloklar orasida hosil bo‘ladigan bo‘shliqda vertikal qobirg‘alar bo‘yicha kamida to‘rtta joyda taram-taram chuqurcha quriladi. Qurilish maydonida payvandlash blokining yopma plitasi tekisligida, armaturalar chiqarish uchun tirqishlar ko‘rilishi kerak. Blok devorining qalinligi vertikal qobirg‘ani hisobga olganda kamida 90 mm bo‘lishi kerak. Hajmiy bloklar zichligi D 1600 gacha, tashqi devor panellari zichligi D 1200 gacha yengil betondan qilib loyihalanadi. Hajmiy bloklarni tayanishi sement-qum qorishma qatlamli yuk ko‘taruvchi devorning hamma uzunligi bo‘yicha amalga oshiriladi. Zilzila bo‘ladigan rayonlar uchun binolar hajmiy bloklari xonaga mo‘ljallangan qilib loyihalanadi. Zilzila bo‘ladigan rayonlarda qo‘llaniladigan hajmiy blok konstruksiyalari, oddiy hajmiy blok konstruksiyalaridan farq qilmaydi. O‘zgartirilishi binoning konstruksiyaviy tizimiga kiritiladi. Binoni umumiy joylashtirishda va uni qurishda, bino simmetrik bo‘lishi kerak (ayniqsa zinapoya katagi binoning bo‘ylama va ko‘ndalang o‘qlariga nisbatan simmetrik joylangan bo‘lishi, binoning to‘g‘ri burchakli shakli saqlanishi, yoki qiyin shaklli binolarni choklar bilan ajratish va zilzilaga qarshi choklar kiritish). Zilzila bo‘ladigan rayonlar uchun hajmiy-blokli binolar konstruksiyaviy tizimida hajmiy blok ustunlar orasida zo‘riqishlarni taqsimlash uchun har bir qavatda gorizontal diafragmalar quriladi. Diafragmalar o‘rnatish detallarini payvandlash yo‘li bilan, yoki boshqa usul, masalan, orayopma sathida bloklar orasiga og‘ir beton quyilib hosil qilinadi. Zilzila bo‘ladigan rayonlarda qurish uchun tavsiya etilgan binolarda hajmiy blok va ustun, hamda ustunlarning birgalikda ishlashi ta’minlanishi kerak. Buning uchun ustunli ikkala blok orasidagi vertikal chok burchaklariga beton quyiladi, beton quyish va ponali bo‘lgan vertikal quduqchalar hosil qilish uchun hajmiy bloklarni vertikal qirralari yo‘g‘onlashtiriladi. Pona hosil qiluvchi hajmiy bloklar tepasi zulfinlar bilan bog‘lanadi yoki qalpoqni o‘rnatish detallariga payvandlangan metall qoplamalarga biriktiriladi. Vertikal ponalar (quduqchalar) zilzila ta’sirini vertikal tashkil etuvchisini hisobga olgan vertikal cho‘ziluvchan kuchlanish talablariga asosan armaturalanishi kerak. Hisobiy armatura ponaga kamida 30 diametr kirgiziladi. Vertikal armatura diametri hisoblab qabul qilinadi (kamida, mm): 20-qavat uchun - 8; 5-qavatga - 10; 7- qavatga - 12; 9-qavatga - 16. Bino balandligi bo‘yicha uzluksiz armatura soni hisoblab topiladi va 7-8 ballarda -1,5 sm 2 , 9-2,0 sm 2 kamida qabul qilinadi. 9 dan yuqori 9-2,5 sm 2 , 9* ballarda - 3, 0 sm 2 . Shuning bilan birga 9 va 9* balli zonalarda o‘zakni minimal diametri 10 vya 12 mm bo‘lishi kerak. Ponaga ikki o‘zakli karkas o‘rnatiladi va 300 markali beton qo‘yiladi (9-rasm). Ponadagi karkaslar uning o‘rnatilish joyiga bog‘liq holda o‘rnatiladi. To‘rtta oddiy bloklar biriktirilgan joylarda pona uchta karkasni tashkil etadi. Qoplamalar birikadigan qalpoqni yuqori sathiga gorizontal ponalar qo‘yiladi. Bunday ponalarga hisoblab aniqlangan diametr o‘zakli gorizontal karkas o‘rnatiladi. Zilzila bo‘ladigan rayonlarda hajmiy bloklarni tayanishi oddiy qurilish sharoitidagi tayanishga to‘g‘ri keladi. Burchakli tayanganda yelka o‘lchamlari kamida 300 mm bo‘lishi kerak. Yotqizilgan stakan xilidagi bloklarning ponasini armaturalash blok devori qobirg‘asida hosil bo‘lgan qalpoqnint o‘yig‘ida chiqqan joylar qilish yo‘li bilan bajariladi. Bu chiqqan joylarga to‘rtta armatura o‘zagi qo‘yiladi va ular o‘ralgan xomutlar bilan bog‘lanadi. Qalpoq xilidagi hajmiy bloklarda o‘yiq joylar qalpoq devorlarida va qobirg‘asimon plita qirralariga joylashtiriladi. 9-rasm. Zilzila ta’sir qilgan holda hajmiy bloklarni biriktirish tugunlari: yotqizilgan stakan turidagi hajmiy bloklar chokini armaturalash; b-shuni o‘zi, qalpoq turidagi; v-uch qatlamli devor panellari chokini armaturalash; g - shuni o‘zi, bir qatlamli. Pona balandligida zulfini armatatura o‘zagini kiritishda biriktirish joylarida ilmoq qo‘yiladi. Konstruksiyalar xomutlar bilan biriktiriladi. Eng ko‘p bloklar orasidagi bog‘lovchilarni qo‘llaniladigani va tavsiya qilinadigani - o‘rnatish detallaridagi plastinadir. Qurilish amaliyoti shuni ko‘rsatadiki zilzila bo‘ladigan rayonlarda hajmiy-blokli uylarni qurish yotoqxona korpuslari yoki rejali tarkibi tartibga solingan shunga o‘xshash binolar qurishda qo‘llangani ma’qul bo‘lmoqda. Yüklə 0,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|