7-mavzu. Pragmatik va semiotik jarayon Rеja

6-mavzu. Pragmalingvistikaning asosiy g‘oyalari


Reja

1. 
   Pragmatik paradigmaning asosiy xossalari.
   
2. 
   Tilning formal va funksional modeli.
   
3. 
   Muloqot qoidalari.
   
4. 
   Muloqot faoliyati.
   

Adabiyotlar

1. 
   Angayеva S.P., Tiхеyеva Yu.S. Klyuch k obo‘еniyu (etnokulturniе i etnopsiхologichеskiе osobеnnosti kommunikatsii. –Ulan-Ude, 2007.
   
2. 
   Mahmudov N. Til. -T.: YOzuvchi, 1998.
   
3. 
   Mahmudov N., Mirtojiyеv M. Til va madaniyat. -T., 1992.
   
4. 
   Mеngliyеv B., Sayfullayеva R., Mamatov A. va boshq. Milliy tilshunoslik mustaqil rivojlanish yo‘lida // Ma’rifat, 2007 yil 21 may.
   
5. 
   Safarov Sh. Pragmalingvistika. – T., 2008.
   

Pragmatik paradigmaning asosiy xossalari uning aksionalligi (faoliyatiy yondashuv) va intensionalligi (kommunikativ maqsad va muddao)da ko‘rinadi. Birinchi vaziyatdagi terminning ma'nosi pragma (faoliyat, harakat) ma'nosiga borib taqaladi.

Bu holatda muloqotni inson faoliyatiy tizimida tutgan o‘rni quyidagicha:
Insonning umumiy faoliyati
(inson ongi, tili yoki o‘zga belgilar tizimiga mansub vosita va qurollarning barchasi)


Bilish faoliyati
(ong va unda sodir bo‘luvchi barcha mental jarayon mexanizmlari: bunda uning eng kichik birligi kognitiv akt hisoblanadi)
Muloqot faoliyati
(lisoniy belgilar yoki o‘zga semiotik belgilar: eng kichik birligi – kommunikativ akt)
Shuningdek, bu o‘rinda implikativ faoliyatni ham mazkur qatorga kiritish mumkin. Biroq uni muloqot faoliyati doirasida o‘rganish zarur. Implikativ faoliyat – kommunikant kommunikativ maqsadi va nutqiy ifodaning o‘zaro muvofiq kelmasligida kuzatiladi.
Tilning formal va funksional modeliga e'tibor bersak: