54
1-rasm. Havo bosimi
Atmosfera bosimi doimiy emas. U geografik joylashuv va ob-havo sharoitlariga
qarab о‗zgaradi. Mutloq nol chizig‗i va atmosfera bosimi chizig‗i
orasidagi bosim
oralig‗i vakuum diapazoni, atmosfera bosimi chizig‗idan yuqori bо‗lgan diapazon esa
ortiqcha bosim diapazoni deb ataladi. R
mut
absolyut
bosimi asboblar bilan
о‗lchanadigan atmosfera va ortiqcha bosimdan iborat, ya‘ni R
mut
= R
atm
+ R
ort
. Mutlaq
bosim ortiqcha bosimdan taxminan 100 kPa (1 bar) yuqori bо‗ladi.
Pnevmatikada havo miqdori normaldeb ataladigan holatda baholanadi. DIN
1343 standartiga kо‗ra, suyuqliklar yoki gazlarning normal holati ular normal harorat
va normal bosimda qabul qiladigan holatdir:
• normal harorat T
n
= 273,15 K = 0°S;
• normal bosim R
n
= 101325 Pa = 1,01325 bar.
Havo molekulalar orasidagi kusiz tortishish
kuchi bilan tavsiflanadi,
shuning
uchun normal sharoitda buni hisobga olmasa ham bо‗ladi. Barcha gazlar singari, havo
ham о‗ziga xos shaklga va doimiy hajmiga ega emas.
Bu butunlay taqdim etilgan
hajmni egallaydi.
2-rasm. Boyl-Mariott qonuni
