A avloniy nomidagi xalq ta’limi muammolarini o‘rganish va istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot instituti

O‘rta 
475
 
– 549 
1.
Matnda yaqqol taqdim etilgan axborotga 
muvofiq xulosa chiqarish. 
2.
Matnning turli qismlarini tahlil qilish va 
kerakli axborotni ajratish. 
Yuqori 
550 – 624 
1.
Matnda yashirin berilgan axborotni aniqlash. 
2.
Matndagi alohida gaplar o‘rtasidagi 
mazmuniy aloqalar asosida xulosalarni ifodalash. 
3.
Matn mazmunini izohlab berish. 
4.
Turli tipdagi matnlardan foydalanish va 
alohida tavsiflarni belgilash.
Oliy 
625 va undan
yuqori 
1.
Matnning turli qismlaridagi murakkab 
ma’lumotlarni anglash va asoslash. 
2.
Matndagi ma’lumotlarni tushunish uchun 
aniq va noaniq elimentlarni baholash va 
ahamiyatini tushuntirish. 
3.
Matnlar, xaritalar, 
illuystrasiyalar,diagrammalar va rasmlar kiritilgan 
materiallar asosida turli matnlardagi ma’lumotlarni 
umumlashtirish.
PIRLS-2001 birinchi siklida dunyoning 35 mamlakatidan 150 ming 
o‘quvchi qatnashdi. Tadqiqot natijalariga ko‘ra yetakchi o‘rinlarni Shvetsiya (561), 
Gollandiya (554), Angliya (553), Bolgariya (550), Latviya (545), Kanada (544), 
Litva (543), Vengriya (543), AQSh (542), Italiya (541). Eng past natijalarni 
Kuvayt (396), Marokash (350), Beliz (327) o‘quvchilari ko‘rsatdi. 
2006 - yildagi PIRLSning 40 ishtirokchi davlatidan 215 ming kishidan iborat 
o‘quvchilar soni bo‘yicha to‘rtinchi o‘rinni egallagan Rossiya Federatsiyasi (565), 

---

Gonkong (564), Singapur (558), Kanada (Britaniya Kolumbiya) (558) reytingning 
yuqori pog‘onalarini egalladilar. Ushbu tsiklning tashqi tomonlari Qatar (353), 
Quvayt (330), Marokash (323) va Janubiy Afrika (302). 
PIRLS-2011da qatnashgan 49 davlatdan Gonkong (571), Rossiya 
Federatsiyasi (568), Finlyandiya (568) va Singapur (567) yetakchi guruhga kirdi. 
Rossiyalik o‘quvchilar xalqaro imtihonning taklif etilgan matnlarini o‘qish va 
tushunish sohasidagi yetakchilarning maqomini tasdiqladilar. Rossiyada kichik 
maktab o‘quvchilarining muvaffaqiyati sabablari yosh maktab o‘quvchilarining 
o‘qish savodxonligini shakllantirish borasidagi ishlarning jamiyatda ham, 
pedagogik va ota-onalar jamoatchiligi orasida ham e’tirof etilishi edi. 
Pedagogik jamoatchilik boshlang‘ich ta’lim dasturlarining sifatini, shu 
jumladan 2004 va 2009 - yillardagi davlat ta’lim standartlari, yuqori sifatli 
darsliklarning mavjudligini va o‘qishni puxta o‘ylangan metodikasini 
ta’kidlamoqda. 
Shunday qilib, turli mamlakatlarda o‘tkazilgan PIRLS tadqiqotining 
natijalari pedagogik hamjamiyat tomonidan keng muhokama qilinmoqda. Maktab 
o‘quvchilari yutuqlari natijalarini monitoring qilish mexanizmlari joriy etilmoqda, 
o‘quv texnologiyalari va boshlang‘ich maktab o‘quvchilarining o‘quv yutuqlariga 
qo‘yiladigan talablar ko‘rib chiqilmoqda. Xalqaro test topshiriqlari asosida maktab 
o‘quvchilari, pedagogik jamoalar va innovatsion o‘qituvchilarning savodxonligini 
o‘rganish bo‘yicha tadqiqotlar nafaqat o‘quvchilarning ilmiy yutuqlarini 
baholashga, balki birinchi navbatda o‘qish madaniyati va ko‘nikmalarini 
shakllantirishga qaratilgan bo‘lib, bu mamlakatdagi yoshlarning bilim olishidagi 
muhim omildir.