chi tayoqchasimon bakteriyaga qarshi davolash usullari va tegishli dori-dar-
monlar yaratilgan. Vatanimizda sil kasalligining
oldini olish va unga
qarshi kurashish maqsadida maxsus dispanserlar faoliyat ko‘rsatib turibdi.
Sil sekin rivojlanadigan kasallik hisoblanadi, bakteriyalar orqali tez tarqala-
digan xavf li kasalliklarga esa o‘lat, vabo, kuydirgi
kasalliklarini misol qilib
ko‘rsatish mumkin. Ular ma’lum turdagi bakteriyalar orqali kelib chiqadi.
o‘lat kasalligini keltirib chiqaradigan bakteriyalar sichqon va kalamushlar da
yashaydigan burgalar orqali tarqaladi.
Hozirgi davrda mamlakatimizda yuqumli
kasalliklar xavfi bartaraf
etilgan. Suv va oziq-ovqat mahsulotlari doimo qat’iy nazorat ostida,
shuningdek, vodoprovod suvlari filtrdan o‘tkaziladi.
Dezinfeksiya ishlari
keng ko‘lamda olib boriladi. Bu borada sanitariya epidemiologik stansiyalar
faollik ko‘rsatib kelmoq da. Kasallik qo‘zg‘atuvchi bakteriyalarga qarshi
kurash chora-tadbirlaridan biri oldindan
emlash
hisoblanadi. Emlash orqali
ichburug‘, ko‘k yo‘tal, qoqshol kabi xavfli kasalliklarning oldi olinadi.
Bakteriyalar tabiatda va inson hayotida muhim rol o‘ynaydi.
Ular ning
foydali va zararli tomonlari bor. Foydali jihatlari — organik mod dalarning
par chalanishi, chirishi va achishini amalga oshiradi.
Turli achish jarayon-
laridan amalda sut mahsulotlarini tayyorlashda, bod ring va karamlarni kon-
servalashda, yem-xashakdan silos bostirishda foyda laniladi. Shuningdek,
spirt
va sirkalar olishda, tolalarni ajratishda ham bakteriyalarning turlari qo‘llanila-
di. Avtotrof bakteriyalar organik moddalar to‘plash xususiyatiga ega. Buning
uchun quyosh energiyasi yoki kimyoviy energiyadan foydalaniladi. Ba’zi turlari
tuproqda yashagan holda erkin azotni o‘zlashtira oladi. Tugunak bakte riya lar
yiliga bir gektar maydonda 200 kg gacha azot to‘playdi (6- rasm). Bakte-
riyalar faoliyati natijasida tabiatda azotning aylanishi amalga oshiriladi.
Dostları ilə paylaş: 
