Ağstafa Rayonu üzrə İqlim Dəyişmələrinə Adaptasiya və Təbii Fəlakət Risklərinin Azaldılmasına dair Fəaliyyət Planı (2014-2020)
Yüklə 198,83 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 2: Şəmkir rayonunda müəyyən edilmiş cari problemlər 3. Şəmkir rayonunda iqlim ssenariləri və onların birbaşa təsirləri
- İqlim tendensiyaları Birbaşa təsirlər Müvafiq sahələr
- Cədvəl 3: Müəyyən edilmiş iqlim ssenariləri və onların Şəmkir rayonuna göstərə biləcəkləri birbaşa təsirlər 4. Şəmkir rayonuna kompleks təsirlər
- Kompleks təsirlər Təhlil sahələri
- Cədvəl 4: Şəmkir rayonu üzrə müəyyən edilmiş kompleks təsirlər
- Fəaliyyətlər Məhsullar (ilkin nəticələr) Nəticələr Strateji məqsədlər
- I. Şəmkirda kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və nəticə etibarı ilə rayonun gəliri də artmışdır.
- II. Şəmkirda təbii hadisələrin yarada biləcəyi risklər azaldılmışdır
7 Güclü yağışlar ətraf mühitin çirklənməsinə, torpaqların erroziyasına və torpaq sürüşmələrinə şərait yaradır Kənd təsərrüfatı sahələri, Otlaqlar, İnfrastruktur Yazda Kür çayında suyun səviyyəsinin qalxması səbəbindən ətrafdakı kənd təsərrüfatı torpaqları daşqınlara məruz qalır. Kənd təsərrüfatı sahələri, Otlaqlar
Rayon üzrə iqlim dəyişmələrinə bir o qədər də aidiyyatı olmayan cari problemləri müəyyən etdikdən və sadaladıqdan sonra (bax: bölmə 2), mümkün birbaşa təsirləri müəyyənləşdirmək məqsədilə YİQ tərəfindən iqlim tendensiyaları müəyyən edilmişdir: bunlar regionda yeni problemlərə zəmin yaradacaq, yoxsa artıq mövcud olan problemləri daha da gərginləşdirəcək? İqlim tendensiyaları qrupun yerli bilik/təcrübəsinə əsaslanaraq müəyyən edilmiş və ilkin vəziyyətin təhlilinə dair hesabatda yer almış iqlim dəyişmələrinə dair proqnozlar əsasında çarpaz qaydada yoxlanılmışdır. Qrup tərəfindən müəyyən edilmiş başlıca iqlim tendensiyalar bunlardır: temperatur artımı, yaxud quru günlərin müddətinin artması, küləklərin tez-tez baş verməsi və intensivliyinin artması və gündəlik maksimum buxarlanmanın artması. Cədvəl 3-də iqlim dəyişmələri tendensiyalarının siyahısı onların birbaşa təsirləri və aidiyyatı təhlil sahələri ilə birgə qeyd olunub. Cədvəldən göründüyü kimi birbaşa təsir sütununda yer almış problemlər Cədvəl 2-də yer almış Şəmkir rayonu üzrə mövcud bəzi problemlərə oxşardır. İqlim tendensiyaları Birbaşa təsirlər Müvafiq sahələr temperatur artımı yaxud quraq keçən günlərin müddətinin artması Kənd təsərrüfatı məhsuldarlığı və çayların bolsululuğu azala bilər Kənd təsərrüfatı sahələri, Çay küləklərin tez-tez baş verməsi və intensivliyinin artması Torpaq eroziyasını artıra bilər Kənd təsərrüfatı sahələri buxarlanmanın maksimum artması Təbii fəlakətlərin sayı arta bilər (sel, torpaq sürüşməsi, daşqın/çayda su səviyyəsinin artması) İnfrastruktur, Kənd təsərrüfatı sahələri
4-cü addımda qrup üzvləri Cədvəl 3-də sadalanmış iqlim dəyişmələrinin birbaşa təsirlərini və iqlim tendensiyalarının cari problemlərə (bax: Cədvəl 2) göstərdikləri potensial təsirləri, onların aid olduğu sahələrlə birgə bir cədvəldə birləşdirir. Buna görə də, iqlim dəyişmələrinin təsir edəcəyi yaxud kəskinləşdirə biləcəyi bir neçə təhlil sahəsi (Şəmkirda başlıca fəaliyyət sahələri kimi müəyyən edilmiş) Cədvəl 4-də göstərilmiºdir. Məsələn, sel, daşqın, tufan və quraqlıq kimi təbii hadisələr kənd təsərrüfatı sahələrinə təsir göstərə bilər. Bundan əlavə, meşə zolağının kəsilməsi və əlverişli olmayan infrastruktur (məs. suvarma sistemi) kimi insan faktorları kənd təsərrüfatı sektoruna mənfi təsir göstərir. Sosial, iqtisadi və ekoloji sektora ziyan vuran təbii hadisələr iqlim parametrlərində dəyişikliklər (temperatur, buxarlanma) və meşələrin qırılması səbəbindən daha da intensivləşə bilər. Aydındır ki, təhlil sahələri üzrə bir çox çətinliklər bir-biri ilə əlaqədardır. Kompleks təsirlər Təhlil sahələri Kənd təsərrüfatı məhsuldarlığı qırılmış meşə zolağı və tez-tez baş verən fırtınalar və onların intensivliyinin artması nəticəsində əhəmiyyətli dərəcədə azalacaqdır. Kənd təsərrüfatı məhsuldarlığına temperatur və quraq keçən günlərin sayının artması və qeyri- effektiv suvarma sistemin nəticəsində mənfi təsir göstərilə bilər. Kənd təsərrüfatı sahələri, İnfrastruktur Gündəlik maksimum yağıntının artması yerli əhali, ətraf mühit (içməli suların çirklənməsi) və infrastrukturu təbii (geoloji və hidroloji) fəlakətlərə məruz qoyur. İnfrastruktur, Kənd təsərrüfatı sahələri Meşələrin qırılması, meşə zolaqlarının kəsilməsi eroziya prosesini fəallaşdıraraq torpaq sürüşməsi və sellərin yaranması riskini artıra bilər. Meşə,
Kənd təsərrüfatı sahələri Cədvəl 4: Şəmkir rayonu üzrə müəyyən edilmiş kompleks təsirlər 5. Şəmkir rayonu üzrə müəyyən edilmiş adaptasiya tədbirləri
Yuxarıda təqdim olunan bütün cədvəllər (1-4 saylı addımlar) Şəmkir rayonu üçün strateji məqsədlərin əldə edilməsi üçün işlənib hazırlanmışdır. Buna uyğun olaraq, YİQ Cədvəl 4-dən əldə edilmiş nəticələrə əsasən 3 başlıca strateji məqsəd müəyyən etmişdir. Şəmkir rayonu ərazisində müəyyən edilmiş strateji məqsədlər bunlardır: I. Kənd təsərrüfatı məhsuldarlığının artırılması; II. Təbii fəlakət risklərinin azaldılması; və III. Ekoloji çirklənmənin azaldılması (içməli suyun keyfiyyətinin artırılması ). Bu strateji məqsədlərə uyğun olaraq müvafiq nəticələr (məhsullar üzrə nəticələr) əldə edilmiş, məhsullar (nailiyyətlər yaxud fəaliyyət məhsulları) və fəaliyyətlər/strateji adaptasiya tədbirləri (görüləcək işlər) Cədvəl 5-də görmək mümkündür. Sonda, YİQ üzvləri hər bir strateji obyektin məntiq və ardıcıllığını təmin etmək üçün əldə edilmiş nəticələri soldan sağa (fəaliyyətlərdən strateji məqsədlərə) izləməklə çarpaz qaydada yoxladılar.
1. İDA baxımından dayanıqlı kənd təsərrüfatı ilə bağlı innovativ yanaşmalara (su resurslarının qorunması, küləkdən qoruyan meşə zolağının bərpa edilməsi və aidiyyatı məsələlər də daxil olmaqla) dair yerli maraqlı tərəflər üçün (fermerlər, yerli orqanlar və s.) treninq 2. İDA və kənd təsərrüfatına (su resurslarının qorunması, küləkdən qoruyan meşə zolağının bərpa edilməsi və aidiyyatı məsələlər də daxil olmaqla) dair məlumatlandırıcı materialların (broşürlər, kitabçalar, təlimatlar) hazırlanması 3. Kənd təsərrüfatı və İDA dair məsələlər (su resurslarının qorunması, küləkdən qoruyan meşə zolağının bərpa edilməsi və aidiyyatı məsələlər də daxil olmaqla) haqda məlumatlılıq səviyyəsini artırılması məqsədilə kommunikasiya fəaliyyətləri (TV, radio verilişləri və ictimai elanlar, toplantılar və s.) Dəyişən İDA mühitində dayanıqlı kənd təsərrüfatı (o cümlədən su resurslarının qorunması, küləkdən qoruyan meşə zolağının bərpa edilməsi və aidiyyatı məsələlər) ilə bağlı ictimai maafirləndirmə səviyyəsi artırılmışdır 4. Dayanıqlı kənd təsərrüfatı təcrübələrini nümayiş etdirmək üçün bir sıra pilot layihələrin (məs., orqanik bioloji maddələrdən istifadə edərək məhsul istehsalı, növbəli əkin, münbitliyin artırılması üçün soxulcanlardan istifadə, mulçalama texnologiyası, və s.) icra edilməsi 5. Suvarma üzrə innovativ pilot layihələrin icrası (məs., sudan səmərəli istifadə üçün püskürmə yaxud damcılı suvarma) 6. Şəmkirda suvarma sisteminin inşası/bərpası 7. Meşə zolağının bərpası üçün bir sıra pilot layihənin icrası (meşələrə dair digər layihələr: meşələrin bərpası, tinglik, elektrikli simli çəpərlərin çəkilməsi, və s.) 8. Alternativ enerji mənbələrindən istifadə (məs., günəş panelləri, enerjiyə qənaet edən sobalar və s.) Pilot kəndlərdə kənd təsərrüfatı sektoru üzrə innovativ yanaşmalar (su resurslarının qorunması, küləkdən qoruyan meşə zolağının bərpa edilməsi və aidiyyatı məsələlər də daxil olmaqla) tətbiq edilmiş və ətraf kəndlərdə bu proses təkrarlanmışdır Kənd təsərrüfatı sektorunda İDA ilə bağlı innovativ texnologiyalar öyrənilir və Şəmkir rayon icması tərəfindən tətbiq edilir
I. Şəmkirda kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və nəticə etibarı ilə rayonun gəliri də artmışdır.
1. TFRA ilə bağlı yerli maraqlı tərəflər (məs., müəllimlər və məktəb şagirdləri) üçün təlimlər 2. Təbii Fəlakət Rİsklərinin Azaldılması (TFRA)/Təbii Fəlakət Risklərinin İdarəçiliyi (TFRİ) ilə bağlı informativ materialların (broşürlar, kitabçalar, təlimatlar) hazırlanması 3. TFRA bağlı məsələlər üzrə məlumatlılığın artırılması üçün kommunikasiya fəaliyyətləri (TV, radio verilişləri və ictimari elanlar, toplantılar və s.)
TFRA/TFRİ ilə bağlı yerli maraqlı tərəflərin maarifləndirməsi artırılmışdır
təsiri azaldılmışdır
yarada biləcəyi risklər azaldılmışdır
8 Yüklə 198,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|