Akademik yozuv fanining maqsad va vazifalari
Yüklə 61,36 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Til nima? Til mehnat va ijtimoiy ong bilan birgalikda bir-biriga o‘zaro bog‘liq bo‘lgan, insonni hayvondan farklovchi 3 ta eng muhim xossalardan birini tashkil etadi. Ushbu hossalar ichida mehnat muhim ahamiyatga ega bo‘lib, u jamiyat mavjudligining moddiy asosi hisoblanadi. TIL — 1) kishilar o‘rtasida, jamiyatda aloqa va o‘zaro fikr almashishning muhim vositasi; tilshunoslikning asosiy o‘rganish ob’ekti; borlikdagi narsa, hodisalarga va ularni ongda aks ettirishga xizmat qiladigan, nutq a’zolari tomonidan aslidagiday tiklanadigan va muayyan jamiyat doirasida hammaga ma’lum va maqbul bo‘lgan tovush belgilari majmui, shuningdek, ushbu belgilarning fikr ifodalash jarayonida birga qo‘shilishi, birikishi haqidagi qoidalar to‘plami. Til — ijtimoiy hodisa, kishilar, jamoalar o‘rtasidagi eng muhim aloqa vositasi ekanligi asrlar mobaynida Sharq va G‘arb olimu shoirlari, mutafakkirlari tomonidan ta’kidlab kelinadi. Tilning tafakkur, ijtimoiy ong bilan aloqasi nihoyatda uzviy chambarchasdir. Til belgilari — so‘zlar, so‘z birikmalari va gaplar — moddiy shakllar bo‘lib, ularda ongning ideal mahsullari — aniq tasavvurlardan tortib eng mavhum va umumlashtiruvchi tushunchalar yoki hukmlargacha ob’ektiv tarzda o‘z aksini topadi. Shunday kilib, Til nafaqat fikrni ifodalash yoki fikr almashish vositasi, balki ijtimoiy ongda fikrlarni shakllantirish va mustahkamlash vositasi ham hisoblanadi. Til — jamiyat boyligi, u jamiyat a’zolarining o‘zaro aloqasini amalga oshiradi, insonning moddiy va ma’naviy turmushida ro‘y beradigan barcha voqea hodisalar haqidagi bilimlarni jamlaydi va ulardan xabardor qiladi; Til ayni ma’noda asrlar mobaynida shakllanadi va mavjud bo‘ladi. Tafakkur tilga qaraganda birmuncha tezroq rivojlanadi va yangilanadi, lekin tilsiz tafakkurni tasavvur etib bo‘lmaydi. Tilda ifodalanmagan fikr noaniq, tushunarsiz bir narsa bo‘lib, insonga borliq voqeahodisalarini anglab yetishida, fanni rivojlantirish va takomillashtirishida yordam bera olmaydi. Tafakkur tilsiz mavjud bo‘lmas ekan, til ham tafakkursiz yashay olmaydi. Biz o‘ylab turib gapiramiz va yozamiz, o‘z fikrlarimizni tilda aniqroq va tushunarliroq bayon etishga harakat qilamiz. Demak, fikrlar til negizida paydo bo‘ladi va unda mustaxkamlanadi, til bilan tafakkur bir butunlikni tashkil etadi. |