74
Poe və Emerson’un ruhunun dolaşdığı bu ziddiyətli şəhərin
qoşatəbiətli bədbəxtliyi getdikcə üstünə çökür, bu bəs deyilmiş
kimi üstünə bir də soyuq və bom-boz payızın ağırlığı yüklənir-
di. Buralardan getməliydi. Ya da bu şəhərin onu öldürməsinə
razı olmalıydı.
75
6
RIÇARD
Bir müddət sonra küçədəki inşaatın səsi onu oyatdı. Qısa
müddət ərzində dərin yuxuya gedə bilmişdi. Gözlərini qıyaraq
yavaşca və azca açıb ətrafa baxındı. Bir qədər uzanmış vəziy-
yətdə gözlədi. Dikəldi. Yüngül baş gicəllənməsinin keçməsini
gözlədi. Alçaq təzyiq problemi var idi. Ayağa durub həmişə
getdiyi o parka doğru yollandı.
Parkın ortasındakı hündür heykəlin olduğu kiçik təpəyə
getdi. Adətən gənclərin yığışıb oturduğu yer idi. Ot çəkənlər
və satanlar olurdu. Həmçinin hündür heykəlin şəklini çəkməyə
gələn turistlər, uşaqlarını ya itlərini gəzdirənlər, idman edənlər,
oturub kitab oxuyan ya söhbət edənlər və s. Heykəlin başı-
na bir dəfə fırlandıqdan sonra boş oturacaqlardan birini seçib
oturdu. Gəlib keçənləri izlədi. Tam qarşısında oturub ot çəkən
yeniyetmələrə baxdı, onların xoşbəxtliyini qısqandı. Qibtə
etdi. Bir müddət onlara baxdı və ortada oturan gözəl gülüşlü
qızın təbəssümündə itdi. Bir qədər sonra gənc qızın ehtirasının
yaratdığı xəyaldan oyanıb əlini cibinə atdı, son oxuduğu kiçik
kitabçanı çıxarıb oxumağa başladı.
Kitab oxumağın bütün məntiqi səbəblərindən əlavə, son
vaxtlar sadəcə reallıqdan uzaqlaşmaq, beynindəki keçmişlə
bağlı xatirələrdən bir an belə olsun yayınmaq üçün oxuyur-
76
du. Bu günlərdə oxuduğu vaxtlara nifrət etdiyi anlar olurdu.
Həddindən artıq kitab oxumağı kasıbın əyləncəsi adlandırırdı.
Ucuz əyləncə. Ən çox kitab oxuduğu aylar ən yalnız qaldığı
aylar idi və bu fakta nifrət edirdi. Əgər xoşbəxt olsaydı bu qə-
dər oxumazdı bəlkə də. Bədbəxtliyindən bu qədər oxuduğunu
düşünürdü. Yenə də bəzən bitməməsini istədiyi kitablar olur-
du, bədbəxtliyindən deyil sevdiyindən oxuduğu. Qərarsız və
doymaz xisləti nəticəsində yarım buraxdığı yüzlərlə kitab var
idi, digər yarım buraxdığı hər şey kimi.
Çox düşünən insan reallıqla əlaqəni itirir və illuziyalar
dünyasında yaşayır deyirdi Alan Watts. Haqq verirdi ona, çox
düşünən insan ya gələcək ya keçmiş ya da fikirlərin illuzi-
yasında yaşayır. İndidə, anı yaşamaq üçün düşünməməlisən.
Oxumaq ən azından onun fikirləşməsini dayandırırdı. Öz keç-
miş ya gələcəyindən uzaqlaşdırırdı. Bir neçə saatlıq belə uzaq-
laşdıra bilirdisə kitab onu öz reallığından, sevinirdi. Bir neçə
saat fikirləşmədən, əzab çəkmədən keçmişdi.
Ümumiyyətlə, sadəcə oxumağın deyil, yazmağın da sə-
bəbini yalnızlıq olaraq görürdü. İnsanlar yalnızlığa məhkum
idilər. İnsanlar həm birlikdə yaşamağa, həm də təkliyə məhkum
idilər. Taleyin ironiyası. Başqa bir insanı anlamaq həddindən
artıq yorucuydu, onun iç dünyasına girmək və başa düşmək.
İnsanı tamamilə başa düşəcək başqa birini tapması çətindir. O
adam onun üçün bəlkə də Lara idi, bəlkə də sabah səhər şimal
küçəsindən keçəcək olan o şəxs idi, bəlkə yox idi, bəlkə də
Qodot idi. Dinlənilmək və başa düşülmək deyə düşündü, bü-
tün insanların əsas dərdiydi. Tarixin səhifələrini bəzəyən qalın
romanlar bəlkə də bunun ən yaxşı nümunəsiydi. Özü-özüylə
yüzlərcə ya minlərcə səhifə söhbət edən dialoq quran yazarlar
niyə yazırdı? Ədəbiyyat tarixi danışmağa yaxşı bir insan tapa
bilməmiş yalnızlarla doludur deyirlər. Məsələ ətrafında kimə-
rinsə olması deyil. Milyonlarca sevəni olan insanlar belə yal-
nızdırlar. Söhbət etməyə yaxşı bir dostları olsa bəlkə yazmaz-
dılar, ehtiyaclarını danışaraq ödəyərdilər, bəlkə də yanılırdı
deyə düşündü. Səhifəni çevirərkən oxuduğu səhifədə heç nəyi
77
xatırlamadığını görüb yenidən eyni səhifəni oxumağa başladı.
Oxumaq belə düşünməsini dayandırmırdı. O qənaətə gəldi ki
insanlar yalnız qalmamaq üçün başqa bir insanla danışarkən
dürüstlük və təsdiqlənmə arasında qalırlar. İnsanlarla heç vaxt
tam səmimi ola bilməzsən, yoxsa həm söhbət edəcək kimsən
qalmaz, həm də hamını incidə bilərsən onlar haqqındakı əsl
fikirlərinlə. Ona görə də nəzakətli insanlar ən çox şirin yalan
danışan insanlardırlar. Olanı deyil, qarşı tərəfin eşitmək istə-
diyini deyirdilər. Bunu yaxşı bacaranların çox dostu olurdu,
bacarmayanların, ya da bunu etmək istəyənlərinsə az.
Yaşadığı köçəri həyat onu yalnızlaşdırmışdı. Hər dəfə bir
yerdən köçdükcə bütün əlaqələri ilə sağollaşmış və yenilə-
rini qurmuşdu və bir nöqtədən sonra o qədər uzaqlaşmışdı
ki artıq özü belə yanında deyildi. Artıq tənha belə deyildi,
daha da betər idi. İnsanların xoşbəxtliyinin ya da xoşbəxt
hiss etmələrinin ən güclü faktrounun nə pul nə şöhrət, sosial
əlaqələr olduğunu düşünürdü. İnsan, başqa bir insana və bir
nöqtədən sonra daha da başqalarına möhtacdır. Eyni insan-
lar bir nöqtədən sonra darıxdırıcı gəlir, yenilərinə möhtac-
dır insan. Ən azından onun təbiəti eləydi, bir introvert üçün
belə olmaya bilərdi. Sosial əlaqələri zəif olan, ya da ətrafında
heç kim olmayan insanlar ona görə də süni sosial mühitlərin,
sosial medianın, internetin aludəçisi olurlar. Bir qrup içində
olmaq üçün darıxmışdı. Onu başa düşəcək bir qrup insanın
içində olmaq üçün, ortaq maraqlara sahib olduğu bir qrup
üçün, köhnə günləri üçün darıxmışdı.
“Yanında otura bilərəmmi dost?” deyə kimsə səsləndi bir-
dən. Başını qaldırıb səslənənə baxdı və “aha, otura bilərsən”
dedi. Otuzlu yaşlarında bir oğlan idi. İlk görünüşdən bir evsizə
oxşatdı onu. Əmin ola bilmədi. Dodaqlarının və burnunun bir
hissəsinin dərisi soyulmuşdu. Yanıq izinə oxşayırdı. Sağ qo-
lunda diqqəti tez cəlb edən ağ sarıq var idi. Kürəyində qara
bel çantası. Hündür boy, sarı saç, yaraşıqlı, üst-başı dağınıqdı.
Oturub əlində nəyləsə məşğul olmağa başladı. Kitabını oxu-
mağa davam edirdi ki oğlan yenidən səsləndi:
Dostları ilə paylaş: |