34
operatorunu çox vaxt onu seçmə və ya variant operatoru da adlandırırlar. Bu
operator if operatorunun ümumiləşməsidir. Operator selektorun qiymətindən asılı olaraq,
bir neçə əməliyyatdan birini yerinə yetirməyə imkan verir.
Selektor kimi case və of xidmət sözləri arasında ifadədən istifadə olunur. İfadənin
nəticəsi sıra tipli olmalı və 65535-i aşmamalıdır. Bu operator vasitəsilə verilən əmrin
ümumi şəkli aşağıdakı kimidir.
Case
ifadə of
sabit_1-in siyahısı: operator 1;
sabit_2-nin siyahısı: operator 2;
----------------------------------------
sabit_№-in siyahısı: operator n;
else
operator s
end
Operatoru niş prinsipini verək: ifadənin qiyməti hesablanır,
əgər bu qiymət hər
hansı sabit_
i
-nin (
n
i
,
1
) qiymətlərindən biri ilə üst-üst düşərsə, onda operator_
i
(
n
i
,
1
)
yerinə yetirilir və digər operatorlar buraxılır.
Əgər ifadənin qiyməti sabit_
i
_lər hər birinin qiymətləri ilə üst-üstə düşməzsə,
operator_S yerinə yetirilir.
Case operatorunda else budağı olmaya da bilər. Bu halda ifadənin qiyməti sabit_
i
-
lərdəki qiymətlərdən
hər biri ilə üst-üstə düşməsə, idarəetmə end xidmət sözündən
sonrakı operatora keçir.
Dövrü strukturlu hesablama
proseslərinin proqramlaşdırılması
Ön şərtli dövr operatoru. Ön şərtli dövrlərin alqoritminiaşağıdakı
blok-sxemlə
vermək olar:
Р
downloaded from KitabYurdu.org
35
Burada P məntiqi ifadə S-isə dövrün gövdəsidir. Dövrün gövdəsində Pşərtinə təsir
edən hər hansı bir əmr olmalıdır.
Belə prosesləri proqramlaşdırmaq üçün while, do operatorlarından istifadə edilir.
Bu operatorlardın adətən dövrlərin sayı əvvəlcədən məlum olmayan hallarda istifadə
olunur. Operatorun ümumi şəkli aşağıdakı kimidir:
While
şərt do operator;
şərt məntiqi ifadəsinin qiyməti yalnız true və false ola bilər. Burada dövrə daxil
olmazdan əvvəl şərtə uyğun ifadənin qiyməti hesablanır.
Əgər qiymət false olrasa
dövrdən çıxış alınır və dövrün gövdəsi heç bir dəfə də yerinə yetirilmir. Bu zaman
idarəetmə dövrün gövdəsindən sonrakı operatora ötürülür.
Əgər qiymət true olarsa
dövrə giriş baş verir və dövr gövdəsinin operatorları bir dəfə yerinə yetirilir. Bu zaman
dövr gövdəsinin sonundan idarəetmə yenidən şərtin yoxlanılmasına qayıdır. Bu proses
şərtin qiyməti false olana qədər davam etdirilir.
Əgər dövrün gövdəsi operatorlar
qrupundan ibarət olarsa, onda həmin qrup
begin və end arasında verilir:
While
şərt do
begin
operator 1 ;
operator 2 ;
……………
operator n ;
end;
Sadə bir misala baxaq. Tutaq ki, hər hansı n üçün
n
i
i
S
1
2
1
hesablanmalıdır.
Həllin blok sxemi:
н
и=1, с = 0
downloaded from KitabYurdu.org
36
-
+
Həllin proqrammı:
Proqram Ön_şərtli_dövr;
var
i, n : integer;
S : real;
begin
writeln (‘n = ’); readln (n);
i: =1 ; S : =0;
while
Dostları ilə paylaş: