Amaliy mashg‘ulot №1 Mavzu: Tarmoq simulyatorlari bilan ishlash. Ishning maqsadi

 

---

Hisobot tarkibi: 
Hisobotda quyidagilar keltirilishi lozim: 
- Ishning nomi va maqsadi. 
- Ishni bajarilganligini ko’rsatuvchi “screen shot” lar. 
- Ishning natijasi. 
Amaliy mashg‘ulot №3,4 
Mavzu: Cisco Packet Tracer dasturida LAN va VLAN tarmoqlarini qurish. 
Ishning maqsadi: 
Ushbu amaliy mashg‘ulot ishi quyidaglar uchun mo‘ljallangan: 
- Cisco firmasining kommutatoridagi VLAN tarmoqni CPT dasturida sozlashni o‘rganish. 
- CPT muhitida CISCO uskunalarida VLAN Trunking Protocol (VTP) ni sozlash 
ko'nikmalarini olish 
- Cisco routerlarining asosiy parametrlarini va Cisco ning 2-darajali kommutatorlarini 
o'rganish. 
Qisqa nazariy ma’lumotlar: 
2.1.
VLAN (Virtual Local Area Network) – umumiy talablar to‘plamiga ega bo‘lgan 
xostlar guruhidan lokal kompyuter tarmog‘i hisoblanadi. VLAN xostlarga o‘zaro guruhlashishga 
va ajralishga imkon beradi. Bitta VLAN chegaralaridagi qurilmalar aloqa qilishi mumkin, turli 
VLANlarda bo‘lgan tugunlar esabir-birlari uchun ko‘rinmaydi. Quyida VLANning afzalliklari 
keltirilgan: 
- qurilmalarni guruhlarga tez moslashvchan ajratish. Bitta VLANga bitta nimtarmoq mos 
keladi. Turli VLANlarda bo‘lgan qurilmalar turli nimtarmoqlarda bo‘ladi. Lekin shu bilan bir 
vaqtda VLAN qurilmaning joylashish o‘rniga bog‘lanmagan va shuning uchun bir-birlaridan 

---

masofada joylashgan qurilmalar baribir joylashish o‘rnidan qatʼiy nazar bitta VLANda bo‘lishi 
mumkin. 
- tarmoqda keng tarqatiladigan trafikni kamaytirish. Har bir VLAN bu alohida keng 
tarqatishli domen hisoblanadi. Masalan, kommutator bu OSI modeli 2-darajasining qurilmasi 
hisoblanadi. Kommutatordagi barcha portlar faqat bitta VLAN bilan bitta keng tarqatishli 
domenda bo‘ladi. Kommutatorda qo‘shimcha VLANlarni hosil qilish kommutatorni bir necha 
keng tarqatishli domenlarga bo‘lishni bildiradi. Agar o‘sha bir VLAN turli kommutatorlarda 
sozlangan bo‘lsa, u holda turli kommutatorlarning portlari bitta keng tarqatishli domenni hosil 
qiladi. 
- tarmoqnng boshqariluvchanligi va xavfsizligini oshirish. Tarmoq VLANlarga 
bo‘linganda xavfsizlik siyosatlari va qoidalarining qo‘llanilishi masalasi soddalashadi. VLAN 
bilan xavfsizlik siyosatlarini aohida qurilmaga emas, balki butun nimtarmoqlarga qo‘llash 
mumkin. Bundan tashqari, bitta VLANdan boshqa VLANga o‘tish 3-daraja qurilmasi orqali 
o‘tishni ko‘zda tutadi, unda bitta VLANdan boshqa VLANga o‘tishga ruxsat etadigan yoki 
taʼqiqlaydigan siyosatlar qo‘llanadiyu 
VLANlar kommutatorlar, marshrutizatorlar, boshqa tarmoq qurilmalari va xostlarda 
sozlanishi mumkin. Lekin VLANni tushuntirish uchun kommutatorlar eng yaxshi to‘g‘ri keladi 
(1- rasm). 
Kommutator bu 2-daraja qurilmasi va dastlab kommutatorning barcha portlari 1- 
VLANda va demak bitta keng taratishli damenda bo‘ladi.

 
1-rasm. Cisco kommutatorlaridagi VLAN li tarmoq 

Cisco atamalari quyidagicha: 

access port – bitta VLANga tegishli bo‘lgan va teglanmagan trafikni uzutadigan 

trunk port – bir yoki bir necha VLANlarning teglangan trafigini uzatadigan port. 
Access portlarni sozlash quyidagicha. 
VLANda kommutator 1- va 2- portlarining vazifalari quyidagicha: 
sw1(config)# interface range fa0/1 - 2 
sw1(config-if)# switchport mode access 

---

sw1(config-if)# switchport access vlan 2 
fa0/4 do fa0/5 v vlan 10: 
sw1(config)# interface range fa0/4 - 5 
sw1(config-if-range)# switchport mode access 
sw1(config-if-range)# switchport access vlan 10 
2.2.
VLAN Trunking Protocol (VTP) — tarmoq qurilmalarida Vlanlarni yaratish, 
o'chirish va qayta nomlash uchun mo'ljallangan Cisco Systems kompaniyasining mulkiy 
protokoli. Vlanedagi qaysi port haqida ma'lumotni uzatish mumkin emas.
VTP switch ikki operatsion usullari bor: