Andalusiyaning fath etilishi
Yüklə 257,46 Kb. Pdf görüntüsü
|
часть 1 « Научный импульс » Октябрь , 2022 542 turadi. Tarixchi olimlar bu hududni Al-Andalusiya nomidan tashqari “Musulmon Ispaniyasi” yoki “Arab Ispaniyasi” deb ham atashadi. 7- asr oʻrtalarida. Xalifalikdagi diniy -siyosiy murakkabliklar (xalifa Ali va Muoviya oʻrtasidagi hokimiyat uchun kurash, umaviylar qoʻshilishi, xorijiylar qoʻzgʻoloni bilan yakunlangan) tufayli arab istilolarida tanaffus yuzaga keldi. A. z ning 1-bosqichi natijasida yaratilgan ulkan davlatni boshqarishni tashkil etish. 7-asr oxirida boshlangan arab istilolarining 2-bosqichida arablar Qayruan shahrini (670-yi lda asos solingan) oʻz qoʻrgʻ oniga aylantirib, Shimolni bosib oldilar. Afrika, 709 yilga kelib ular Tanjerga va Atlantika okeani qirg'oqlariga etib kelishdi. Umaviylardan bo`lgan xalifa Al-Valid I davrida, buyuk sarkarda Toriq ibn Ziyod u tarixda Arab bo`lmagan.U tarixda ko`proq Barbarlar nomi bilan tanilgan Amaziklar xalqidan chiqqan.Amaziklar xalqi islom uchun kurashgan ,buyuk islomiy xalqlardan biri edi.Toriq ibn Ziyod Shimoliy Afrika amiri Muso ibn Nusayrning sarkardalaridan biri edi. Kunlardan bir kun Tanjer amiri Toriq ibn Ziyod nomiga Marokashning Suyeta shahri hokimi Yulian ismli nasroniydan xat keldi. Yulianning Florinda ismli goʻzallikda tengi yoʻq qizi boʻlgan. Ota qizini Andalusiya saroyiga tahsil koʻrishi uchun yuboradi. Biroq oʻsha davrda yuz b ergan davlat toʻntarilishi tufayli Andalusiya qiroli Vititsa taxtdan agʻdarilib, oʻrniga qirol Roderix keladi. Yangi qirol Yulianning qizini zoʻrlab, oʻziniki qilib oladi. Qiz otasiga xat yoʻllab, boshidan oʻtgan kulfatlarni bayon etadi. Tabiiyki, otaning qahri qaynab, zoʻravon qirolg a xoinlik qilishga ahd qiladi. Musulmonlar ertami-kechmi Seut shahrini nasroniylar hukmidan ozod qilishini idrok etgan Yulian, Toriq ibn Ziyod bilan muzokaralar oʻtkazib, qiziq bir taklif kiritadi. Xususan, Yulian Tanjer amiri Toriq ibn Ziyodga Seut shahri ni tinch yoʻl bilan topshirish, kemalarini amirga vaqtincha berib turish va musulmonlar qoʻshinini Andalusiya togʻlarining kishi bilmas soʻqmoqlari orqali olib oʻtishni taklif qiladi. Bularning evaziga u, agar musulmonlar Andalusiyani zabt etishsa, qirol Vititsaning yer- mulkini berishini soʻraydi. 45 Tariq ibn Ziyod bu haqda Musoga maʼlum qildi, u esa musulmonlarning oʻsha paytdagi xalifasi Valid ibn Abdulmalikka maktub yoʻlladi. Halifa Yulianning taklifini bitta shart bilan qabul qilishga ruxsat berdi: Yulia nning soʻzlari nechogʻlik chin ekanligini tekshirish uchun razvedka otryadini yuborish kerak. Muso 500 kishilik otryad toʻplab, unga Tarif ibn Malikni qoʻmondon etib tayinladi. 91 hijriy yil (milodiy 710-yil)ning Ramazon oyida Tarif Gibraltardan oʻtib, Andalusning janubiy qismini oʻrgana boshladi va Yulian taqdim etgan axborot haqiqat ekanini koʻrdi. Shundan keyin Muso bir yil davomida qoʻshin tayyorladi va alaloqibat yetti ming kishilik lashkar toʻplandi. Andalusga yurishga rahbar etib Tariq ibn Ziyodni t ayinladi. U arab va barbar tillarini aʼlo darajada bilgan, taqvodor inson edi. Qayd etish joizki, u qoʻshinga qoʻmondon etib arabni emas, balki barbarni tayinladi, sababi armiyaning asosiy qismini barbarlar tashkil etib, ularning hammasi ham arab tilini bilmasdi. Qo'mondon Tariq ibn Ziyod 711-yil 30-aprelda Gibraltarga qo'ngan kichik guruhga 45 A`zon.uz internet sayti |