Andijon mashinasozlik instituti


Hindistonda falsafaning vujudga kelishi



Yüklə 3,89 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə23/450
tarix15.01.2022
ölçüsü3,89 Mb.
#82889
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   450
Andijon mashinasozlik instituti

Hindistonda falsafaning vujudga kelishi
 taxminan uning hududida quldorlik davlatlari 
shakllana boshlagan miloddan avvalgi I ming yillikda yuz bergan. 
Xitoyda falsafa 
jamiyatning sinfiy tabaqalanish 
jarayoni boshlangan, chunonchi: jamoalar kasodga uchrab, yangi yer mulkdorlari va shahar boylarining iqtisodiy va 
siyosiy qudrati osha boshlagan miloddan avvalgi VI-V asrlarda vujudga kelgan.  
 Misr  va  Bobil  falsafiy  maktablari.
 Eramizdan avvalgi turtinchi ming yillikning oxiri va uchinchi ming 
yillik  boshlarida  qadimgi  Misr  va  Bobil  hududida  dastlabki  diniy-falsafiy  fikrlar,  olam  haqidagi  fanlar,    ya`ni  
astronomiya,  kosmologiya,  matematika, mifologiyaga  oid  qarashlar  birmuncha  rivoj to‘gan.  Tabiy-ilmiy,  diniy-
falsafiy   fikrlarning   yuzaga    kelishi   ikki    yo‘nalishda  borgan.   Birinchi  yo`nalish olam haqidagi  tasavvurlarning 
astronomiya,  kosmologiya,  riyoziyot  fanlari  rivoji  bilan  bog`liqekanini,  ikkinchi  yo`nalish  esa,  bu  tasavvurlarning 
mifologiya bilan bog`liq bo`lganini ko`rsatadi.  
Birinchi  holda,  asosan,  tabiy  bilimlarga  tayanilgan,  kundalik  hayotda  duch  kelinadigan  voqea hodisalar 
aniq dalillar asosida tahlil etilgan, o`rganilgan, ulardan tegishli xulosalar chiqarilgan.  Bu - o`sha  davr  uchun  tabiiy  
hol    edi,    ya`ni    u    -    davrning  inson    ongida    aks    etishi,    kundalik    turmush  hodisalarining  oddiy  bir  tarzda 
mfodalanishi  edi.  Aynan  ana  shu  hol  tabiiy  bilimlar  rivojiga,  garchand  sodda  tarzda  bo`lsa-da  aksariyat 
hodisalarning falsafiy asosda izohlanishiga sabab bo‘lgan.  
Ikkinchi  holatda  esa,  hali  tabiat  kuchlarining  qarshisida  nihoyatda  ojiz  bo`lgan  odamzod,  albatta,  tevarak 
atrofdagi voqea-hodisalarni mifologik izohlashi tabiiy bir hol edi. Shu bilan birga, odamning mavjudlik xossalarini 
va  olam  qonuniyatlarini  ilmiy  tushunish  ko`nikmasi  hali  shakllanib  ulgurmagan  o`sha  qadim  zamonlarda,  afsona 
hamda  rivoyatlarga  asoslanib  fikr  yuritmaslikning  imkoni  ham  yo`q  edi.  Bu  -  o`sha  davrlardan  qolgan  yozma 
manbalarda,    xususan,    «Xo‘jayinning  o`z  quli  bilan  hayotining  mazmuni    haqida    suhbati»,    «Arfist    qo`shig`i»,  
«O‘z    hayotidan    hafsalasi    pir    bo`lgan    kishining    o`z    joni  bilan    suhbati»    kabi    bitiklari    yaqqol    namayon  
bo`lgan.  Ularda  hayotning,  umrning  mazmuni,  o`sha  davrdagi odamlarga xos tuyg`ular bayon qilingan. 

Yüklə 3,89 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   450




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə