Andijon qishloq xo`jalik instituti “O`simlikshunoslik”

1. Xorazm qovunchilik makoni. Shimoliy-Qoraqalpoq va Xorazm-Qoraqalpoq
hududlarini o’z ichiga oladi. Bu yerdagi iqlim keskin kontinental, qish davri uzoq. 
Tuproqlari sho’rlangan, cho’l zonasining o’tloqi turlariga oid. Bu makonda 30 dan
ortiq qovun turlari ekiladi. 


2. Toshkent qovunchilik makoni. Toshkent, Sirdaryo va Jizzax viloyatlarini o’z
ichiga oladi. Qish davri bir muncha yumshoq, yozi quriq va jazirama. Tuproqlarning 
tipik bo’z, o’tloqi-bo’z, o’tloqi va och tusli bo’z turlari tarqalgan.

3. Farg’ona qovunchilik makoni. Farg’ona vodiysining Andijon, Namangan va
Farg’ona viloyatlarining tekis hududida joylashgan. Qish mavsumi yumshoq, yozi 
issiq, yog’in miqdori kamligi bilan ta’riflanadi. Yerlari o’tloqi va o’tloqi-botqoq, och
tusdagi va tipik bo’z tuproqlari sho’rlanmagan yoki kam sho’rlangan. 


4. Zarafshon qovunchilik makoni. Zarafshon daryosi havzasida joylashgan
bo’lib, Samarqand, Navoiy, Buxoro viloyatlarini qamrab oladi. Bu yerlarning iqlim 
sharoiti barcha tekis yerli tumanlarida poliz ekilarini sug’orib yetishtirishga, tog’ oldi
tumanlarida esa lalmikor yerlarda yetishtirishga imkon yaratadi. Bu makonda asosan 
sho’rlanmagan tipik va och tusli bo’z, o’tloqi va botqoq tuproqlar, Buxoro viloyatida
esa sho’rlangan o’tloqi va o’tloqi taqir tuproqlar tarqalgan.


5. Janubiy qovunchilik makoni. Surxondaryo va Qashqadaryo viloyatlarini o’z
ichiga oladi. Qish davri bu yerda juda ham yumshoq, yozi jazirama. Qovunlarni 
g’alla ekinlaridan keyin takroriy ekin sifatida yetishtirish mumkin. Tuproq turlari
rang-barang. 


Savollar: 
1. Poliz va sabzavot ekinlari o’rtasida qanday o’xshashlik va farqlar bor? 
2. Poliz ekinlari va turlarining yana qanday xususiyatlarini bilasiz?
3. Poliz ekinlaridan qaysi biri insoniyatga oldinroq ma’lum bo’lgan?
4. Siz yashaydigan joyda poliz ekinlarining qaysi turlari va navlari yetishtiriladi?