Article · April 023 citations reads 280 authors

xarajatlari, AQSH dollarida. Manba: 
Jahon Banki [20, 23]. 
3-rasmdan koʻrish mumkinki, iste’mol va daromad oʻrtasida oʻzaro toʻgʻri bogʻliqlik mavjud. Bu 
kenschilik nazariyalarini oʻrinli ekanini koʻrsatadi. Biz ushbu tadqiqotimizda foiz stavkasi hamda 
daromadlarning iste’mol xarajatlariga ta’sirini baholaymiz.
 
Tadqiqot metodologiyasi. 
Biz tadqiqotimizda Oʻzbekistonda har bir aholi uchun oʻrtacha iste’mol xarajatlariga ta’sir 
koʻrsatuvchi omillar sifatida turli manbalarning statistik ma’lumotlaridan foydalandik (1-jadval). Bunda 
biz klassik iqtisodchilar va keynschilarning nazariyalariga tayanib, har bir aholi uchun oʻrtacha iste’mol 
xarajatlariga ta’sir koʻrsatuvchi omillar sifatida daromad (aholi jon boshiga YaIM) hamda Foizlarni 
(Markaziy Bankning asosiy stavkasi) tanlab oldik. Quyida keltirilgan 1-jadvalda har bir omil boʻyicha
statistik ma’lumotlar keltirilgan. 
1-jadval ma’lumotlaridan kelib chiqib, yakuniy iste’mol xarajatlariga omillar ta’sirini koʻp omilli 
chiziqli regressiya tenglamasi yordamida modellashtirdik. Tadqiqot davomida quyidagi nazariy 
regressiya modeli shakllantirildi: 
𝑌 = 𝛼 + 𝛽
1
𝑋
1
+ 𝛽
2
𝑋
2
+ 𝜀
Bu yerda: 
𝑌 −
Iste’mol xaratlari; 
𝑋
1
−
Daromad; 
𝑋
2
−
Foizlar; 
𝛼 −
ozod had; 
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
Daromad (aholi jon boshiga YaIM), AQSH dollarida
Aholi jon boshiga iste'mol xarajatlari, AQSH dollarida

---

Journal of Economy, Tourism and Service
Vol. 2, No. 4, 2023 ISSN: 2181-435X 
9 
𝛽
1,2,
−
tegishli koeffitsientlar; 
Tadqiqot davomida quyidagi gipoteza shakllantirildi: 
𝐻
0
− 𝛽
1
, 𝛽
2
,
lardan kamida bittasi nolga teng emas. Ya’ni kamida bitta omil yakuniy iste’mol 
xarajatlariga ta’siri statistik ahamiyatga ega. 
𝐻
1
− 𝛽
1
, 𝛽
2
,
larning hammasi nolga teng. Ya’ni hech bir omil yakuniy iste’mol xarajatlariga ta’siri 
statistik ahamiyatga ega emas. 
1-jadval