Atatürk üNİversitesi TÜRKİyat araştirmalari enstiTÜSÜ dergiSİ Sayı / Number 57 Güz / Autumn 2016

1580

* TAED

 

57            

 

     

         

 

 

                              Aliye MUSAYEVA 

 

(Zakirin  Dili),  M.  Elekber  Sabir  hakkında  (Sabirin  Satira  Tekniği)  sanballı  mekalelerle 

matbuatta çıkış etmişdir. Dilimizin tarihinin öğrenilmesi hakkında Y.Seyidov daha 1969 yılında 

yayınladığı “Azerbaycan Dilçiliyini Yaratanlar ve İnkişaf Ettirenler” makalesinde  esas malumat 

vermeye çaba göstermiştir(1a, s. 3-8). 

Şunu da belirtmekte yarar var ki, E. Demirçizade Azerbaycan  dilinin zengin tarihinin 

kompleks şekilde öğrenilmesinin esas çizgilerini vermiş, onun öğrenilmesi metodikasını vermiş, 

ilk defa bu sahada çığır açmıştır. Bunun neticesinde dilçiliğimizde E.  Demirçizade’nin layikli 

devamçıları,  dil  tarihi  ilminin  tedkikatçıları  meydana  çıkmıştır.  Yusuf  Seyidov  bu  bakımdan 

haklı  olarak  yazıyor:  “Tekce  “Azerbaycan  Dilinin  Tarihi”(I  hisse)  ve  “Kitabi-Dede  Korkut 

Dastanlarının Dili” adlı eserleri ile Azerbaycan  dili tarihi ve Azerbaycan dilinin tarihi grameri 

sahasinda tedkiklerin esasını koydu, buna istikamet verdi ve onun devamçıları bu möhkem özül 

esasında araştırmalar  yapmaya  devam  ettiler.  E.  Demirçizade`nin  “50  söz”  kitabı  da  tarih,  dil 

tarihi  istikametinde  araşdırmaların  terkib  hissesidir  ve  değerli  tarihi-dilçilik  eseridir.  Şübhe 

yoktur ki, Azerbaycan dilçilik ilmi özellikle, Azerbaycan dili tarihinin araştırmacıları bu değerli 

alimin tedkiklerinden daim faydalanacaklardır”(1, s. 428). 

Kaynaklar 

Demirçizade, E. (1958). Azerbaycan dilinin inkişaf yolları. Bakü. 

Demirçizade, E. (1959). “Kitabi-Dede Korkut” destanlarının dili. Bakü. 

Demirçizade, E. (1960). Muasır Azerbaycan dilinin fonetikası. Bakü. 

Demirçizade, E. (1962). Azerbaycan dilinin üslubiyyatı. Bakü. 

Demirçizade, E. (1965). Dil ve dilin fonetik vahidleri. Bakü. 

Demirçizade, E. (1965). Dilin lüğat terkibi ve fonetik yapısı. Bakü. 

Demirçizade, E. (1967). Azerbaycan dilinin tarixi grammatikası. Bakü. 

Demirçizade, E. (1967). Azeri edebi dili tarixi. Bakü. 

Demirçizade, E. (1969). Azerbaycan Dili Orfoepiyasının Esasları, Bakü. 

Demirçizade, E. (1979). Azerbaycan edebi dili tarihi, Cilt I. Bakü: Maarif Yayınevi. 

Seyidov,  Y.  (1969).  Azerbaycan  dilçiliyini  yaratanlar  ve  inkişaf  ettirenler//S.  M.  Kirov  adına 

ADU-nun İlmi eserleri (dil ve edebiyat serisi) NO:1-2 

Seyidov, Y. (2007). Eserleri. 15 Ciltte, III. Cilt. Bakü: Bakü Üniversitesi Yayınları. 

---

A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 57, ERZURUM             

    

    2016, 1581-1598 

 

RUS VE TÜRK DİL DÜNYA GÖRÜŞÜNDE



 “DAĞ” KAVRAMI 

(KÜLTÜRDİLBİLİMSEL ANALİZ) 

Hakan SARAÇ



 

Öz 

20.  yüzyılın  sonlarından  günümüze  kadar  dilbilim  çalışmalarının  ana 

konusu  dil  ve  kültür  etkileşim  sorunlarının  çözümü  olmuştur.  Bu 

problemlerin çözümünde dilbilimciler toplumların dil dünya görüşlerinde yer 

alan  evrensel  ya  da  ulusal-kültürel  değer  ve  imgeleri  incelemişlerdir.  Bu 

çalışmada  dağ  kavramının  Rus  ve  Türk  halkı  tarafından  algılanışı  ve  bu 

algıların  her  iki  toplumun  diline  yansıma  şekilleri  kültürdilbilimsel  analiz 

yöntemiyle  aydınlatılmaya  çalışılmaktadır.  Analiz  materyallerini  dağ 

sözcüğünü  içeren  Rusça  ve  Türkçe  deyimler  oluşturmaktadır.  Dağ 

sözcüğünün  bu  deyimlerde  sahip  olduğu  kültürel  anlamlar  ortaya 

çıkarılmakta  ve  betimlenmektedir.  Bunun  dışında,  çalışmanın  sonunda 

kültürler  arası  diyaloglarda  her  iki  dil  ve  kültür  taşıyıcıları  arasında 

oluşabilecek  olası  iletişim  sorunlarının  önüne  geçilmesi  için  elde  edilen 

sonuçlar değerlendirilerek önerilerde bulunulmuştur. 

Anahtar Sözcükler: Dil dünya görüşü, kültürdilbilimsel analiz, Rus dili, 

Türk dili, kültürel anlam. 

CONCEPT OF “MOUNTAIN” IN THE LINGUISTIC VIEW OF THE 

RUSSIAN AND TURKISH WORLD 

(LINGUO-CULTUROGICAL ANALYSIS) 

Abstract  

From the end of the 20

th  

century till today, the study subject of linguistics 

researchers  has  been  solution  of  the  language  and  culture  interaction 

problems. For effectual and simple solutions, linguists have pursued a goal to 

research  into  universal  and  national-cultural  values  and  images  existing 

within the linguistic view of the World of diversified societies. İn this context, 

how mountain concept is perceived by Russian and Turkish folks and then in 

what  way  these  perception  reflect  on  the  language  of  both  communities  are 

identified  through  culture  linguo-culturogical  analysis  method  actualised  in 

linguistics groups. Analysis material consists of Russian and Turkish idioms 

based on the “mountain” lexis in the carefully selected idioms are brought out 

and described. Apart from that, in order to prevent probable communication 

mishaps between the persons of both country, data acquired in the end of the 

study are interpreted and a set of suggestions are mase. 

Keywords:  Linguistic  view  of  the  world,  linguo-culturogical  analysis, 

Russian language, Turkish language, cultural meaning. 

 

                                                           



  ‘Dil Dünya Görüşü’ («Языковая Картина Мира») kavramı ‘Kültürdilbilim Temel Kavramlar ve Sorunlar’ (2014) 

başlıklı makale derlemesi kitabında önerilmiş olup bu çalışmada da bu terimden yararlanılmıştır. 



 Arş. Gör.; Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü, 

[e-mail]

. 

---