Atmosferaning tarkibi, tuzilishi va ahamiyati, havo
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 4. Ozon muammosi.
Atmosferaning 20-30 kilometr oralig„ida joylashgan о„ziga xos himoya qobig„i – ozon (O3) qatlamining siyraklashuvi ham dolzarb ekologik muammolardan hisoblanadi. Ozon qatlami Yer atmosferasining bir qismini tashkil etib, tarkibida katta miqdorda ozon bor. Ushbu qatlam Quyoshning taxminan 93 dan 99 foizgacha qattiq ultrabinafsha nurlarini yutadiki, ular tо„siqsiz Yerga yetib kelgudek bо„lsa, Yerdagi hayotni tо„xtatishi mumkin. Yer yuzida, dastlab 1970-yillarda stratosferadagi ozonning kamayishi kuzatildi. 1980-yillarda Antarktida ustida ozonning 50 % ga kamayishi qayd qilindi. Ozon qatlami insonlar va barcha jonzotlarni Quyoshning qisqa tо„lqinli ultrabinafsha nurlanishidan himoya qiluvchi ekran vazifasini о„taydi. Galogenli uglevodorodlar (xlorftoruglerodlar, galonlar, tetraxlormetan, metil bromid) ozonni buzuvchi moddalar hisoblanadi. Ozonning siyraklashuvi teri saratoni, immunotizimning kuchsizlanishi va pardali katarakta, о„simliklar jarohati, shu jumladan, о„simliklar hosildorligining pasayishi, plankton va fitoplankton singari dengiz hayvon turlari xilma-xilligining qisqarishi kabi salomatlik va ekologik muammolarning ortishiga olib keladi. 1987 - yilning 16-sentabrida ozon qatlamini yemiruvchi moddalar bо„yicha Monreal Protokoli ishlab chiqilgan. Ushbu sana har yili Xalqaro Ozon qatlamini himoya qilish kuni sifatida nishonlanadi. О„zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov tomonidan 2006 - yilning 7-sentabrida О„zbekiston Respublikasining “Ozon qatlamini buzuvchi moddalar bо„yicha Monreal protokoliga tuzatmalarni (Monreal, 1997-yil, 17-sentabr) ratifikatsiya qilish tо„g„risida” gi va “Ozon qatlamini buzuvchi moddalar bо„yicha Monreal bayonnomasiga tuzatmalar (Pekin, 1999-yil, 3-dekabr) ni ratifikatsiya qilish tо„g„risida” gi qonunlar imzolandi. |