Aynur Bəşirli Aynur K



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə36/71
tarix22.11.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#11489
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   71

Lidi  açıqlayır,  “Necə?”  sualına  cavab  veririk.  Cümləni 
“APA-nın  cənub  bürosunun  məlumatına  görə”  ifadəsi  ilə 
başlamırıq,  əksinə,  onunla  bitiririk.  Çünki  oxucunu  əvvəlcə 
“Necə?” sualının cavabı maraqlandırır, bunu kim deyib isə 
sonra.   
Yeni variantın üstünlüyü: xəbərin tempi saxlanılır.  
sualının 
cavabı.  
Ağır  vəziyyətdə  Lənkəran  mərkəzi  xəstəxanasına  gətirilən 
əsgərlərdən  biri,  1987-ci  il  təvəllüdlü  Muradov  Əhməd 
Rafiq  oğlu  yolda  keçinib.  Digər  iki  əsgər  -  1987-ci  il 
təvəllüdlü  Cabbarov  Yaşar  badət  oğlu  və  manov  Ceyhun 
Şahin oğlu xəstəxananın reanimasiya şöbəsində yerləşdirilib. 
Yaralıların vəziyyəti ağırdır. 
Lənkəran  mərkəzi  xəstəxanasına  çatdırılan  əsgərlər: 
Cabbarov  Yaşar  badət  oğlu  və  manov  Ceyhun  Şahin 
oğlu  reanimasiya  şöbəsində  yerləşdiriliblər.  Yaralıların 
vəziyyəti ağırdır. 
Birinci  cümləni  lidə  çıxardığımız  üçün  onu  ixtisar  edirik. 
Yalnız xəstəxanaya yerləşdiriləəsgərlərin adını veririk.  
ncələmə. 
Digər 
detallar. 
ncələmə. 
Digər 
detallar. 
Məlumata  görə,  hərbi  maşın  mülki  şəxs  tərəfindən  idarə 
edilib. 
Məlumata görə, hərbi maşını mülki şəxs sürüb. 
Nitqi ağırlaşdıran “hərbi maşın mülki şəxs tərəfindən idarə 
edilib”  ifadəsini    “hərbi  maşını  mülki  şəxs  sürüb”  ifadəsi 
ilə əvəz edirik.   
ncələmə. 
Digər 
detallar. 
Faktla  bağlı  Lənkəran  şəhər  Polis  Şöbəsində  Cinayət 
Məcəlləsinin 263.2 maddəsi ilə cinayət işi qaldırılıb. 
Nəticə 


Müdafiə 
Nazirliyinin 
mətbuat 
xidmətindən 
APA-ya 
bildirilib  ki,  hadisə  ilə  bağlı  nazirliyə  heç  bir  məlumat 
verilməyib. 
Dəqiqləşdirici 
informasiya 
 
 
 
Yaddaş vərəqi: Birbaşa lidi necə yazmalı 
Lidi yoxla: 

 
Lidi  oxu  və  özündən  soruş:  “Söhbət  nədən  gedir  ?”  Lid  bu  suala 
cavab verirmi?  

 
Liddə  ən  vacib  informasiya  əks  olunub,  yoxsa  önəmsiz  detallar 
var.  Varsa,  onları  çıxar,  yazıda  bu  detalları  önəmlilik  dərəcəsinə 
görə yerləşdirmək olar.  

 
Bir  cümlə  -  bir  informasiya  qaydasına  əməl  edilibmi,  yoxsa 
cümlələr  “yüklənib”?  Əgər  “yüklənibsə”,  cümlələri  böl  və 
sadələşdir.  

 
Sözlərin  sayı  30-u  keçməyib  ki?  Lidin  sözlərinin  sayı  25-35 
arasında olmalıdır. 

 
Cümlələr keçmiş zamandadırmı? Zamanlar bir-biri ilə uzlaşırmı? 
Lidi tapmağa çətinlik çəkirsənsə... 

 
  sti  xəbərin  lidi  sizin  yaxınlarınıza  bir  cümlə  ilə  deyə  biləcəyiniz 
informasiya  olmalıdır.  Hər  dəfə  hadisə  yerinə  gedəndə  ailə 
üzvlərinizdən birinin, ya dostunuzun sualı qulaqlarınızda səslənsin: 
“Nə olub ?” Bu sual lidə aparan ən doğru yoldur. 
32
 
 
                                                  
32
 Yaddaş vərəqinin yazılmasında Duqlas Kosperin tipşitindən istifadə olunub. 


 
ndi  isə  öyrəndiklərimizin  tətbiqinə  çalışaq.  Çalışma  1  (bax. 
Çalışmalar).  Bu  çalışmanı  yerinə  yetirərkən  bir  məqama  xüsusi  diqqət 
yetirək. Liddə hər zaman “Kim ?”, “Nə ?”, “Nə zaman ?”, “Harada ?”, “Nə 
üçün ?”, “Necə ?” sualları eyni dərəcədə açıqlanırmı? Yoxsa hadisədən asılı 
olaraq hansısa sualın cavabı daha çox yer alır?  
Lid bütün suallara cavab verməlidirmi? 
 
“Beş barmağın beşi də bir deyil,”- deyirlər. Doğrudan da, əgər şəhadət 
barmağının  vəzifəsi  şahidlik  verməkdirsə,  onun  yerinə  digər  barmaqları 
işlətməyə  dəyərmi?  Qələm  tutmaq  üçün  baş  barmaqla  şəhadət  barmağı 
bəsdirsə,  orta,  adsız,  çeçələ  barmaqların  dayaq  verməsi  kifayət  edər.  Lidin 
sualları  da  belədir.  Liddə  “Kim?”,  “Nə?”,  “Nə  zaman?”,  “Harada?”,  “Nə 
üçün?”,  “Necə?”  suallarından  hansının  daha  çox  açıqlanması  hadisənin 
mahiyyətindən doğur.  
“Kim ?” ya “Nə ?” 
 
Tanınmış  adamlarla  bağlı  hadisələr  baş  verəndə    “Kim  ?”  sualı  daha 
çox  qabardılır.  Məsələn,  “Dünən  Respublika  Artroloji  Mərkəzində  xalq 
artisti  Afaq  Bəşirqızının  sol  ayağında  cərrahiyyə  əməliyyatı  aparılıb”. 
Ayağından  əziyyət  çəkən,  əməliyyat  keçirən  insanlar  minlərlə  olsa  da,  bu 
olayı xəbər edən məşhur aktrisanın özüdür.   
 
“Kim  ?”  sualı  olmayan  yerdə  “Nə?”  sualı  önə  keçir.  “Dünən  Bakı 
Dövlət Universitetində 56 hakimliyə namizəd imtahan verib” lidinin fokusu 
hakimliyə  namizədlik  imtahanlarının  keçirilməsidir. 
mtahan  verənlər 
içərisində tanınmış bir kimsə olsa idi, onda lidin fokusu dəyişər, yəni  “Kim 
?” sualı qabardıla bilərdi.  
Harada? 
 
“Dünən  slam Partiyası  srail səfirliyinin önündə piket keçirməyə cəhd 
göstərib”  lidində  “Harada  ?”  sualının  açıqlanması  önəmlidir.  Liddə  “Nə  ?” 


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   71




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə