Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin

MPM-^ əlavə 

İtirilmiş məhkəmə icraatının və ya icra üzrə icraatın bərpa edilməsi 

1.

 

Əlavədə nəzərdə tutulan qaydada həm başa çatması barədə qətnamə qəbul edilmiş 

və  ya  xitam  edilməsi  haqda  qərardad  çıxarılmış,  işlər  üzrə  icraatm,  həm  də  icra  üzrə 

icraatm itirilməsi hallarında məhkəmə icraatmm tam və ya qismən bərpa edilməsi həyata 

keçirilir. 

Məhkəmə icraatmm itirilməsi təbii fəlakətlər (zəlzələ, sel, yağış və s.), işlərin uçot və 

saxlanılmasında  olan  çatışmazlıqlar,  vəzifəli  şəxslərin  və  ya  maraqlı  şəxslərin  cinayətkar 

əməlləri (işin məhv edilməsi, oğurlanması və s.) nəticəsində baş verə bilər. 

2.

 

Əlavədə itirilmiş məhkəmə icraatmm və ya icra üzrə icraatm bərpa edilməsi barədə 

məhkəməyə müraciət edən şəxslərin dairəsi müəyyən olunmuşdur. Bu dairəyə Məcəllənin 

46-cı maddəsində göstərilən şəxslər (tərəflər, üçüncü şəxslər, maraqlı şəxslər, pozulmuş və 

ya mübahisə edilən hüquqlannm müdafiəsi üçün məhkəməyə müraciət etmək hüququ olan 

ictimai təşkilatlar, dövlət orqanlan və başqa orqanlar) aid edilmişdir. 

3.

 

İtirilmiş  icraatm  bərpası  üzrə  işlərin  məhkəmə  aidiyyəti  Əlavənin  3-cü  bəndində 

müəyyən edilmiş və hansı icraatm bərpa olunmasmdan asılı olaraq fərqləndirilmişdir. Belə 

ki, məhkəmə icraatmm bərpası haqqmda ərizə mübahisəyə baxıb qətnamə və ya qərardad 

çıxaran  məhkəmə  orqanma  verilir.  İtirilmiş  icra  icraatmm  bəıpası  haqqmda  ərizə  isə 

icraatın həyata keçirildiyi yerin məhkəməsinə verilir. 

4.

 

Ərizəyə Əlavənin 4-cü bəndində nəzərdə tutulan bütün məlumatlar göstərilməlidir, 

Hətta müəyyən edilən qaydada (məsələn, notariat qaydasmda) təsdiq edilməyən və işlə bağlı 

olan sənədlər və ya onlann surətləri də ərizəyə əlavə edilməlidir. 

İtirilmiş icraatm bərpa edilməsi barədə ərizə üzrə ərizəçidən dövlət rüsumu alm- 

mır. 

5.

 

Ərizə də məhkəməyə müraciətin məqsədi göstərilmədiyi hallarda məhkəmə ərizəni 

hərəkətsiz saxlamaqla, ərizəçiyə həmİn zəruri hallarm ərizədə şərh edilməsi üçün vaxt verir. 

İtirilmiş  icraatm  bəıpasmm  ərizəçinin  hüquq  və  mənafeyi  ilə  əlaqədar  olmadığı 

hallarda məhkəmə ya iş başlamlmasmı rədd edir və ya belə iş başlandıqda əsaslandırılmış 

qərardadla onu baxılmamış saxlayır. 

6.

 

Əlavədə  nəzərdə  tutulan  müddəalar  icraatm  məhkəmə  tərəfindən  işə  mahiyyəti 

üzrə baxılana kimi  itirildiyi hallarda şamil edilmir.  Belə halda iddiaçı ərizədə həmin halı 

göstərməklə ümumi əsaslarla yeni iddia ərizəsi ilə məhkəməyə müraciət etməlidir. 

7.

 

Məhkəmə  işə  baxarkən  icraatm  saxlanan  həssəsindən,  sənədlərdən,  onlann 

surətlərindən, arayış və kağızlardan istif^ə etməli və zəruri hallarda prosessual hərəkətlərin 

edilməsində iştirak etmiş şəxsləri, məhkəmə tərkibinə daxil olmuş şəxsləri, qətnaməni icra 

edən şəxsİ şahid İdmi dindirməyə haqlıdır. 

İş  üzrə  çıxarılmış  qətnamə  və  ya  qərardad  (icraat  xitam  edildikdə)  dərhal  icra 

edilməlidir. 

Həmin qətnamə və qərardadda ^Itıvənin 10-cu bəndində nəzərdə tutulmuş mə- 

542 

---

iş  Ü

2

XƏ  çıxanimış  qətnamə  və  ya  qərardad  (icraat  xitam  edildikdə)  dərhal  icra 

edilməlidir. 

Həmin qətnamə və qərardadda Əlavənin 10-cu bəndində nəzərdə tutulmuş məlumatlar 

göstərilməlidir. 

8.

 

Toplanılmış  materiallar  itirilmiş  icraatı  bərpa  etmək  üçün  kifayət  etmədikdə, 

məhkəmə  bu  icraata  xitam  verməli  və  İşdə  iştirak  edən  şəxslərə  ümumi  əsaslar  üzrə 

məhkəmədə iddia qaldırmaq hüququnu izah etməlidir. 

9.

 

İtirilmiş icraatm bərpası haqqında ərizəyə baxılması onun saxlanılması müddəti ilə 

məhdudlaşdırılmamalıdır. 

İtirilmiş  icra  üzrə  icraatm  bərpası  zamanı  icra  vərəqəsinin  məcburi  icraya  təqdim 

edilməsi  müddətin  keçməsi  məlum  olduqda  və  bu  müddət  məhkəmə  tərəfindən  bərpa 

edilmədiyi halda məhkəmə ərizə üzrə icraata xitam verməlidir. 

Qətnamə icraya yönəldiyi halda da itirilmiş icra üzrə icraat bərpa edilməlidir. Lakin icra 

üzrə  icraatm  itirilməsi  zamanı  icra  vərəqəsinin  surətini  vermək  mümkündürsə,  bu  halda 

məhkəmə işin başlanılmasmı rədd edir və əsaslandınimış qərardad çıxarır. 

10.

 

İtirilmiş icraatm bərpası ilə bağlı məhkəmənin çıxardığı qəmamə və qərardaddan bu 

Məcəllənin 41-ci fəslində nəzərdə tutulan qaydada apellyasiya şikayəti verilə bilər. 

11.

 

Əlavənin 16-cı bəndinə uyğun olaraq itirilmiş icraatm bərpası haqqında məhkəmə 

xərcləri məhkəməyə qəsdən yalan ərizə verildiyi hallarda yalan ərizə verən şəxslərdən tutulur. 

543 

---

itirilmiş  icraatın  bərpası  ərizəçinin  hüquq  və  qanunla  qorunan  mənafeyi  ilə  əlaqədar 

olmadıqda, məhkəmə ya itirilmiş icraatın bərpası üzrə işə başlamağı rədd edir, yaxud belə iş 

başlamışsa, əsaslandırılmış qərardadla onu baxılmamış saxlayır. 

7.

 

Məhkəmə icraatı işə mahiyyəti üzrə baxılana kimi itirildikdə bu Əlavə ilə müəyyən 

edilmiş qaydada bərpa edilmir. Belə halda iddiaçı yenİ İddia qaldırmağa haqlıdır. Məhkəmə 

icraatmın itirilməsi ilə əlaqədar yeni iddia ilə iş başlanması qərardadında həmin hal mütləq 

göstərilməlidir. 

8.

 

İşə  baxarkən  məhkəmə  icraatın  saxlanan  hissəsindən,  icraat  itənə  qədər  işdən 

vətəndaşlara və təşkilatlara verilmiş sənədlərdən, həmin sənədlərin surətlərindən, işə aidiyyatı 

olan arayış və kağızlardan istifadə edir. 

Məhkəmə  prosesi  hərəkətlərin  edilməsində  iştirak  etmiş  şəxsləri,  zəruri  hallarda, 

itirilmiş işin baxılmasında məhkəmə heyətinin tərkibinə daxil olmuş şəxsləri, habelə məhkəmə 

qətnaməsini icra edən şəxsi şahid kimi dindirə bilər. 

9.

 

İş üzrə çıxarılmış qətnamə və ya icraatm xitam edilməsinə dair qərardad dərhal icra 

edilməlidir. 

10.

 

İtirilmiş məhkəmə icraatmm bərpa edilməsi haqqmda qətnamədə və ya iş üzrə icraata 

xitam verilməsinə dair qərardadda məhkəməyə təqdim olunmuş hansı konkret məlumatlara, 

itirilmiş  icraat  üzrə  proses  iştirakçılannm  iştirakı  İlə  məhkəmə  iclasında  tədqiq  olunmuş 

məlumatlara  əsasən  bərpa  olunmuş  aktm  məzmununun  müəyyən  olunmuş  hesab  edilməsi 

göstərilməlidir. 

İtirilmiş icraatın bərpası haqqmda iş üzrə qətnamənin əsaslandırıcı hissəsində, həmçinin 

məhkəmədə  tədqiq  olunmuş  hansı  hallarm  və  itirilmiş  icraatla  əlaqədar  edilmiş  hansı 

prosessual  hərəkətlərin  sübuta  yetirilməsi  barədə  məhkəmənin  gəldiyi  nəticələr 

göstərilməlidir. 

11.

 

İtirilmiş  icraat  üzrə  məhkəmə  aktını  tap  bərpa  etmək  üçün  toplanmış  materiallar 

kifayət  etmədikdə  məhkəmə  bu  icraata  xitam  verir  və  işdə  iştirak  edən  şəxslərə  ümumi 

qaydada iddia qaldırmaq hüququnun izah edir. 

12.

 

İtirilmiş  icraat  üzrə  məhkəmə  aktının  bərpası  haqqında  ərizəyə  baxılması  onun 

saxlanılması müddəti ilə məhdudlaşmır. 

Lakin  itirilmiş  icraatın  bərpa  edilməsi  üçün  ərizə  məhkəmə  aktının  icra  edilməsi 

məqsədi ilə, icra vərəqəsi ilə məcburi icraya təqdim edilməsi müddəti keçdikdə və bu müddət 

məhkəmə tərəfindən bərpa edilmədikdə verilərsə, məhkəmə ərizə üzrə icraata xitam verir. 

13.

 

Qətnamə icraya yönəlmişsə, itirilmiş icra icraatı bərpa edilməlidir. 

Məhkəmə qətnaməsinin icraası haqqmda akt məhkəmə icraatının icra zamanı 

aktda  əks  olunan  və  həyata  keçirdiyi  hərəkətlərin  mahiyyəti  göstərilməklə,  məhkəmə 

qətnaməsi ilə bərpa olunur. 

14.

 

Qətnamənin icrasma qədər icra icraatının itirilməsi zamanı icra vərəqəsinin surətinin 

(dublikatı) vermək mümkün olduğu halda, məhkəmə əsaslandınimış qərardadla İtirilmiş icra 

icraatının bərpa edilməsi haqqında İşİn başlanmasım rədd edir. 

15.

 

İtirilmiş icraatın bərpası haqqında ərizə üzrə məhkəmə aktından qanunla müəyyən 

edilmiş qaydada şikayət verilir. 

16.

 

İtirilmiş  icraatın  bərpası  haqqında  məhkəmə  xərcləri  qəsdən  yalan  ərizə  vermiş 

şəxslərdən tutulur. 

544 

---